“Als we economische groei moeten opofferen om de torenhoge inflatie in te dijken, dan moet dat maar”, zo lieten verscheidene toppers van de Europese Centrale Bank recentelijk in omfloerste termen weten. De jongste cijfers in België en Duitsland wijzen niet op een afkoeling, maar op een versnelling van de inflatie. Een nieuwe forse renteverhoging lijkt, volgens de nieuwe ECB-logica, daardoor onontkoombaar.
Iedereen zag het aankomen, maar niemand kon het vermijden. De eurozone is in sneltempo in het slechtst mogelijke economische scenario aanbeland, stagflatie.
Ter opfrissing: er zijn logisch gezien vier combinaties van groei en inflatie mogelijk:
- Hoge groei, lage inflatie: centrale banken en regeringen hoeven niet in te grijpen, want dit is het ideale scenario
- Lage groei, lage inflatie: de beleidsmakers horen over te gaan naar stimulerend beleid om de economie nieuw leven in te blazen
- Hoge groei, hoge inflatie: oververhitting van de economie dreigt, de centrale bank kan met renteverhogingen de economie wat afkoelen
- Lage groei, hoge inflatie: ook wel stagflatie genoemd, het ellendige scenario waar we zijn aanbeland.
Catch-22
Voor een centrale bank is stagflatie een catch-22. Stimulerend monetair beleid (bijvoorbeeld renteverlagingen) wakkert de inflatie nog meer aan. Geldverkrappend beleid (renteverhogingen) maakt kredieten voor gezinnen en bedrijven duurder en remt de noodlijdende economie nog meer af. Kortom: de centrale bank kan geen kant uit en is altijd de klos.
De ECB bijt door de zure appel en heeft sinds enkele weken een duidelijke koers gekozen: inflatiebestrijding heeft de prioriteit, zelfs al gaat dat ten koste van economische groei. Volgens critici maakt Frankfurt zo de recessie alleen maar erger.
Maar de argumentatie van de centrale bankiers is dat de inflatie dringend “een anker” moet krijgen. Aan de oorsprong van de duurdere prijzen – de gestegen energiekosten – kan een centrale bank niets doen, maar renteverhogingen kunnen wel de tweederonde-effecten afkoelen en zo de afgeleide prijsverhogingen in de economie afvlakken, zo gaat de redenering.
Nieuw ECB-beleid
Naast de opoffering van economische groei, is er nog iets veranderd aan het monetaire beleid van de ECB. Haar prognoses over de toekomstige inflatie zaten er zo vaak naast – de oorlog in Oekraïne maakt de onzekerheid ook uitzonderlijk groot – dat de centrale bank sinds kort vooral naar de geregistreerde inflatie lijkt te kijken.
Op basis daarvan gingen voorzitter Christine Lagarde & co twee weken geleden over tot een forse renteverhoging, met 75 basispunten.
- De beleidsrente, die richtinggevend is voor kredieten in de eurozone, klom zo van 0,50 procent naar 1,25 procent.
- De depositorente, die de banken krijgen om geld bij de ECB te parkeren, stijgt mee van 0,00 procent naar 0,75 procent
Versnellende inflatie
Sindsdien is de inflatie alleen maar versneld. Vooral de vaststelling donderdag dat het prijzenpeil in het inflatie-allergische Duitsland met 10,0 procent is geklommen in een jaar tijd, zal in Frankfurt de alarmlichten doen knipperen. Bovendien laten de Duitse producentenprijzen nog veel forse stijgingen zien en moeten de energie-intensieve eindejaarsmaanden nog komen.
Conclusie: verdere renteverhogingen zijn onafwendbaar. En aangezien de ECB op 14 september de rente met 75 basispunten verhoogde, verwachten economen dat Lagarde hetzelfde zal doen bij het volgende rentebesluit, gepland voor 27 oktober. Gezinnen en bedrijven die kredieten willen aangaan zijn dus gewaarschuwd: het tijdperk van goedkoop geld is helemaal voorbij.
(as)
