Als er effectief 200.000 vluchtelingen bijkomen uit Oekraïne, zal dat enorm wegen op de sociale vangnetten in dit land. De gemeenten zitten daarbij al met de handen in het haar: hoe zit het nu precies met het statuut van die Oekraïense vluchtelingen? Krijgen ze een leefloon, of eerder ‘zakgeld’, zoals regeringspartij Open Vld voorstelde. En betalen ze voor hun huisvesting, of wordt dat dan afgehouden van het leefloon?

• De druk zat bij minister van Sociale Integratie Karine Lalieux (PS): zij is bevoegd voor het leefloon, dat via de OCMW’s wordt uitgekeerd. Maar zij is duidelijk niet van plan het dossier naar haar te trekken, integendeel: ze veegde elke verantwoordelijkheid van zich af. “Het is niet aan de federale regering om voor te schrijven welke steun of hoeveel steun iemand krijgt“, zei Lalieux op een persconferentie gisteren.
• Met andere woorden: Oekraïners hebben evenveel recht als andere burgers op steun van het OCMW in de gemeente waar ze zich inschrijven. Dan moet er een onderzoek van de dienst gevoerd worden, om “af te stemmen op de specifieke noden”, en “dat kan financieel zijn, maar ook materieel”.
• Van een uniform kader voor heel België is meteen geen sprake: elke gemeente en elk OCMW moet het maar zelf zien. Wat wel kan voor de PS: meer geld. Want Lalieux zou voorzien om voor elk dossier van een Oekraïner geen 100 maar 135 procent door te storten: die extra som is er dan om meer omkadering te geven, met onder meer psychologen, vertalers en maatschappelijke assistenten. De vraag is vooral hoe de OCMW’s zoveel personeel op korte termijn gaan vinden.
• Maar meteen is ook niet vermeden dat er straks ‘concurrentie’ ontstaat tussen de verschillende gemeenten en steden: de ene kan dan royaler zijn dan de andere. De Leuvense burgemeester Mohamed Ridouani (Vooruit) bepleitte gisteren op Radio 1 voor een “vork”, een soort afspraak voor wat die steun dan precies moet zijn, wat de bedragen kunnen zijn, zodat er niet te veel verschillen tussen de verschillende OCMW’s zijn.
• Daar zou de VVSG, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, een rol kunnen spelen, adviserend dan. Maar liever zag Ridouani dat de overheid zelf het kader schept. Hij staat daarbij niet alleen: heel wat partijen kregen van hun burgemeesters dat signaal.
• En ook de Vlaamse regering dringt erop aan: voor hun bevoegdheden, met name ‘Wonen’, die van toepassing zijn op de vluchtelingen, komen wel vaste bedragen. De zogenaamde ‘billijke vergoedingen’, die Oekraïners moeten betalen als ze gratis wonen én tegelijk een leefloon krijgen, zullen vastgelegd worden door Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA).
• Federaal lijkt de discussie ook niet helemaal beslecht. Want in de Kamer, waar niet Lalieux maar premier De Croo de vele vragen over het leefloon beantwoordde, liet hij de deur toch open. De premier had het over ‘maatwerk’ van de OCMW’s, maar “dat wij onze OCMW’s daarin bijstaan en richtlijnen geven over hoe zich te organiseren, lijkt mij ook een goede zaak, want niet iedereen heeft daarmee dezelfde ervaring.”