Vooruit-voorzitter Conner Rousseau heeft formateur Bart De Wever (N-VA) huiswerk gegeven. Donderdagavond stuurde Vooruit de onderhandelingsnota van De Wever terug. De aanpassingen die De Wever deed, zijn voor de socialisten niet goed genoeg: de oefening moet opnieuw gebeuren.
Key takeaways
- Vooruit wil niet verder onderhandelen op basis van de oude teksten. Conner Rousseau vraagt aan formateur De Wever om een nieuwe tekst. De Wever wil bedenktijd.
- Voor Vooruit moeten “de lasten eerlijker verdeeld worden”. MR blijft beducht voor nieuwe belastingen.
- De snelheid in de onderhandelingen die cd&v vroeg, is nu weg. De nieuwe deadline komt in gevaar.
In het nieuws: Voor Vooruit is “de huidige nota ook de de vorige nota”, en dat kan voor hen niet.
- Terwijl de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen op volle toeren draaide, herwerkte De Wever zijn supernota. Daar kwamen een paar opvallende dingen in te staan, zoals het afschaffen van de getrouwheidspremie op de spaarboekjes of het verdwijnen van de 50 procent-schijf bij de personenbelasting. De Wever tekende een hervorming van de belastingen uit met een nieuwe schijf van 35 procent. Dat zou een belastingverlaging betekenen.
- Alleen was niet duidelijk hoeveel een verdere verlaging zou kosten. In de supernota van afgelopen zomer stond een bedrag van 9 miljard euro. Nieuwe btw-tarieven en een meerwaardebelasting moeten dat counteren en zouden 6 miljard euro opbrengen. Een verregaande pensioenhervorming zou nog eens 3 miljard euro in het laatje brengen.
- Vooruit is niet overtuigd van die cijfers, vooral omdat bleek dat vooral de hogere inkomens hun belastingen zouden zien dalen. Rousseau herhaalt voor de microfoon van VRT NWS dat “de lasten eerlijker verdeeld worden”, een punt wat hij al lang aanhaalt. “Over de vorige nota is geen akkoord gevonden”, vervolgt hij, “en die vorige nota blijkt nu ook de huidige nota te zijn”.
- Rousseau vindt dat de onderhandelaars “al maanden rondjes aan het draaien zijn” en vraagt daarom dat De Wever vanaf nul begint met een nieuwe nota en een nieuw begrotingsvoorstel. Vanuit de Nationale Bank van België en de Europese Commissie klonk de harde boodschap dat er meer belastingen nodig zijn. “Er zullen moeilijke inspanningen zijn”, beaamt Rousseau. “Die willen we met Vooruit wel uitleggen, maar dan moet iedereen zijn deel doen”.
- N-VA was echter van plan om de oefening in delen aan te pakken. “Bedoeling is om volgende week door te starten met centrale werkgroepen waar er per deelthema over de laatste inhoudelijke punten wordt gepraat”, zei onderhandelaar Theo Francken (N-VA) in Villa Politica nog vóór de verklaring van Rousseau. Maar Vooruit is het niet eens met die methode: het heeft “geen zin om tijd te verliezen met vergaderingen over deelteksten”, klinkt het daar.
Vertrouwen is zoek
Gevolgd: Het was al langer duidelijk dat de onderhandelaars ter plaatse bleven trappelen.
- Dat de belastingvoorstellen van De Wever moeilijk liggen, is geen nieuws. Rousseau was er al eerder tegen gekant, en ook Maxime Prévot (Les Engagés) liet zich in De Tijd ontvallen dat “je aan de middenklasse niet kunt uitleggen dat ze langer zal moeten werken, terwijl de meest gefortuneerden ontzien worden”.
- De nieuwe tekst van De Wever was een poging om MR tevreden te stemmen. Die had hevig geprotesteerd tegen nieuwe belastingen en taksen. De meerwaardebelasting op de winst op aandelen was symbool geworden voor een akkoord dat volgens Bouchez teveel naar links helde. “De kar met belastingen is overladen. We moeten een ander evenwicht zoeken”, zei hij daarover in augustus. De Wever leek dus dat evenwicht gevonden te hebben, maar voor Vooruit slaat de wip nu weer de andere kant op.
- Naast de inhoudelijke kwestie bleek er ook weinig vertrouwen te zijn tussen de hoofdonderhandelaars. Donderdag werd er in de centrale werkgroep opnieuw gesproken over de ‘agenda en methode’, die Rousseau dus achteraf publiekelijk afschoot. Het is duidelijk dat de partijen het zelfs niet eens kunnen raken over de juiste methode om een basistekst op te stellen om verder te onderhandelen. Laat staan dat er dan inhoudelijk wordt gesproken.
De ‘sinterklaasdeadline’ ligt bijna aan diggelen
Om te volgen: De deadline van De Wever komt – weer eens – in gevaar.
- De Europese Commissie vroeg tegen 20 september een rapport over hoe België denkt het begrotingstekort te verkleinen. Die deadline werd niet gehaald. In een brief zocht De Wever uitstel. “Het zal onmogelijk zijn om een structureel Belgisch begrotingsplan voor de middellange termijn aan de Europese Commissie over te maken voor de deadline van 20 september 2024”, schreef hij aan ontslagnemend premier Alexander De Croo (Open Vld). De Croo moest namens de regering om uitstel vragen en kreeg dat ook.
- De Wever heeft zichzelf een nieuwe deadline opgegeven: eind november of begin december. De rek op het Europees uitstel is immers niet eindeloos: de Commissie wil voor het jaareinde de cijfers hebben. En ook de begroting voor 2025 speelt een rol. Als de te vormen regering die tijdig rond krijgt, dan kan er nog over gedebatteerd worden in het parlement en raakt de begroting nog gestemd.
- Nu De Wever weer moet schrijven aan een voorstel, dreigen de onderhandelingen stil te vallen. Daar heeft niemand zin in. Verschillende onderhandelaars dringen er op aan om te blijven praten, ook tijdens de herfstvakantie. Voorafgaand aan het overleg van donderdag vroeg Sammy Mahdi (cd&v) juist nog naar een sneller tempo. “In de centrale werkgroep moet het werk eigenlijk nog beginnen”, zei hij, “hopelijk kunnen we hier een goeie methode afspreken waar snelheid in zit”.
- Die snelheid is er nu helemaal uit. De Wever moet op 4 november terug naar koning Filip om verslag uit te brengen. Vermoedelijk zal hij daar moeten erkennen dat de brede basis er nog niet is. De Wever zou aan de andere partijen bedenktijd hebben gevraagd.
- De kleine werkgroepen over bijvoorbeeld defensie en energie onderhandelden wel verder, maar Vooruit zet daar nu de rem op. Gezien de ‘sinterklaasdeadline’ van De Wever en de nood voor een begroting vinden andere partijen het “onverantwoord” dat Rousseau de ’tweesporenaanpak’ van De Wever afschiet, schrijft De Morgen. Het gaat dan toch weer over de methode en niet over de inhoud.