Sinds Wit-Rusland op 25 mei een Ryanair-vlucht van Athene naar Vilnius heeft gekaapt, zit de relatie tussen Minsk en de Europese Unie in het slop. De EU heeft een lijst van sancties opgelegd aan de voormalige Sovjetrepubliek, die daarop heeft gereageerd met de aankondiging dat het migranten niet langer zal tegenhouden die de grens willen oversteken.  Asielzoekers zouden met andere woorden als politiek wapen worden ingezet. Ook een Litouws parlementslid zegt dat Wit-Rusland en Rusland met de hulp van Iran mensensmokkelnetwerken opzet om mensen naar de Litouwse grens te vliegen.

Verandering in de samenstelling van de migratiestromen

Volgens het Europese grens- en kustbeschermingsagentscahp Frontex registreerden de Litouwse autoriteiten in de eerste week van juli meer dan 800 illegale grensoverschrijdingen aan de grens met Belarus. Terwijl in de eerste helft van het jaar de meeste migranten afkomstig waren uit Irak, Iran en Syrië, hebben de autoriteiten de laatste tijd een verandering in de samenstelling van de migratiestromen vastgesteld. In juli waren burgers uit de Republiek Congo, Gambia, Guinee, Mali en Senegal goed voor het merendeel van de aankomsten.

Het persagentschap Reuters laat een vluchtelinge aan het woord die vanuit de Somalische hoofdstad Mogadishu naar Istanboel vloog en van daaruit naar de Wit-Russische hoofdstad Minsk. Daar moest ze 7.000 dollar (6.000 euro) betalen om naar Litouwen te worden gebracht.

Een twee meter hoge “fysieke omheining”

Litouwen kondigde vorige week aan prikkeldraad langs de grens met Wit-Rusland te zullen plaatsen. Die zal daarna worden vervangen door een twee meter hoge “fysieke omheining”, een muur met andere woorden.

Indien de beschuldigingen van Litouwen waar zijn, kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor het asielbeleid van de EU. Tot nu toe kunnen asielzoekers in geschillen tussen de EU en haar buurlanden gewoon ongestoord de grens oversteken. Indien Wit-Rusland actief asielzoekers gaat helpen de EU-grenzen over te steken, dreigt het zwakke en gefragmenteerd immigratie- en asielbeleid van de EU een nieuwe klap te krijgen. Frontexdirecteur  Fabrice Leggeri heeft bevestigd dat zijn organisatie migranten, indien ze geen vluchtelingenstatus krijgen, desnoods rechtstreeks terug naar hun land van herkomst zal vliegen met commerciële en chartervluchten.

Wit-Rusland is niet in staat de EU te treffen met effectieve economische sancties. Het boevenregime van dictator Aleksandr Loekasjenko lijkt nu een veel effectievere manier te hebben gevonden om de Unie te schaden. Dat wanhopige en onschuldige mensen daarvoor de rekening zullen betalen, maakt Minsk niets uit.