Criminelen maken maar al te graag gebruik van sociale media, waaronder Facebook en Instagram, om mensen op te lichten. Ze creëren bijvoorbeeld valse advertenties waarin zogezegd bekende Vlamingen riante winsten met beleggingsplatformen beloven. De federale overheid gaat oplichting via het internet nu strenger aanpakken.

Key takeaways

• Dankzij een nieuwe wet kan de Economische Inspectie sneller malafide advertenties offline halen.
• De inspectiediensten kunnen gericht bepaalde e-mailadressen of pagina’s melden aan de platformen. Die worden dan verplicht om mee te werken aan het verwijderen van frauduleuze inhoud.
• Platformen die de regels niet respecteren riskeren boetes die kunnen oplopen tot duizenden euro’s per geval.

Context: Fraudeurs stelen elk jaar tientallen miljoenen euro’s van Belgen met behulp van sociale media.

• De FOD Economie ontving in 2024 meer dan 28.000 meldingen over consumentenproblemen. Veel van die klachten gingen over misleiding op onder meer Facebook en Instagram.
  • Voorbeeld: De bankenfederatie Febelfin meldde eerder dit jaar dat criminelen erin geslaagd waren om 800.000 euro van een Belgische vrouw te stelen. De fraudeur deed zich voor als de Amerikaanse acteur Brad Pitt.
  • “Toch is dit slachtoffer maar het tipje van de ijsberg en zijn er duizenden gevallen bekend waarin fraudeurs zich voordoen als bekende mensen“, liet Febelfin toen weten. “Hier in België zien we bijvoorbeeld fake advertenties met Gert Verhulst of Natalia op sociale media. Het lijkt allemaal heel erg doorzichtig, maar toch vallen mensen ervoor.”

Nieuwe wet verplicht Facebook en andere platformen om sneller in te grijpen

In het nieuws: Rob Beenders (Vooruit), minister van Consumentenzaken, lanceert nu een nieuwe wet die de Belgische internetgebruikers beter moet beschermen.

• Dankzij die wet zal de Economische Inspectie frauduleuze websites of advertenties binnen de 24 tot 48 uur offline kunnen halen.
• De inspectiediensten kunnen gericht bepaalde e-mailadressen of pagina’s melden aan de platforms. “We verplichten hen om actief mee te werken aan het offline halen van frauduleuze inhoud”, zegt de minister in een reactie aan HLN.be.
• Beenders voegt eraan toe dat de nieuwe wet een belangrijke stap voorwaarts is omdat er in ons land nog geen wettelijke basis bestond om malafide advertenties van bijvoorbeeld Facebook, TikTok of Instagram te laten verwijderen.
  • “Daardoor vertikten die het vaak om in te grijpen. Dan ben je opgelicht via een valse ticketwebsite of kreeg je een hersteldienst over de vloer die een woekerprijs rekende, en dagen later duikt diezelfde advertentie nog steeds op, ook als je dat meldde. Erg frustrerend en onveilig voor anderen”, klinkt het.
• Platformen die de regels niet respecteren riskeren boetes die kunnen oplopen tot duizenden euro’s per geval.

Ook dit: Er komt ook een nauwere samenwerking met tussenpersonen, zoals aanbieders van webhosting.

• Ze gaan sneller moeten reageren op meldingen van frauduleuze inhoud en kunnen verplicht worden om bepaalde pagina’s of domeinen te blokkeren.

Maar: Beenders voegt er wel aan toe dat bedrijven niet zelf actief op zoek moeten gaan naar frauduleuze advertenties. Hij wijst daarbij op het belang van dergelijke wanpraktijken te melden.

• Het aangewezen kanaal daarvoor is ConsumerConnect, het centrale meldpunt voor alles wat met fraude te maken heeft. 
• “Hoe meer meldingen over een bepaalde advertentie of website, hoe groter de kans dat snel kan worden opgetreden”, aldus de minister.

Europese wet om consument online te beschermen

Opgemerkt: Op Europees niveau bestaat er met de Europese Digital Services Act al een wet die de consumenten beter moet beschermen tegen fraude op het internet. Die verplicht techgiganten, waaronder Facebook en Alphabet, om frauduleuze advertenties te verwijderen.

• Alleen is die procedure volgens Beenders te omslachtig. “Met een eigen wetgeving kunnen we als land zelf snel en kordaat optreden”, aldus de minister.
• Beenders verwacht ook dat de nieuwe wet zal helpen om de strijd aan te gaan tegen ‘verborgen’ abonnementen, die pas tot uiting komen als het geld al van de rekening is, piramideverkoop en de handel in illegale producten zoals namaakmedicijnen en andere gevaarlijke stoffen.

Wil je op de hoogte blijven van alles wat er zich afspeelt in de financiële wereld? Niels Saelens, een journalist met een passie voor financiën, volgt alles op de voet op. Via deze link kan je je inschrijven op zijn dagelijkse nieuwsbrief.