Key takeaways

• Luchtvaartmaatschappijen geven winst voorrang op veiligheid en dwingen piloten en bemanning om buitensporig lang te werken en vermoeidheid te verbergen.
• Onzekere contracten maken jonge piloten kwetsbaar en moedigen hen aan om akkoord te gaan met gevaarlijke werkomstandigheden door het gebrek aan werkzekerheid en vakbondsbescherming.
• Mazen in de regelgeving met betrekking tot “thuishaven”-regels moeten strenger worden gehandhaafd om ervoor te zorgen dat de belastingwetgeving wordt nageleefd, socialezekerheidsbijdragen worden betaald en de arbeidswetgeving wordt nageleefd.

Een nieuwe EU-studie onthult alarmerende trends in de Europese luchtvaartsector en toont hoe onzekere arbeidscontracten de vliegveiligheid in gevaar brengen. De studie, die werd uitgevoerd door de Universiteit Gent met de steun van de Europese Commissie, ondervroeg duizenden bemanningen bij meer dan 100 luchtvaartmaatschappijen en vond een zorgwekkend verband tussen kostenbesparende maatregelen, onzekere dienstverbanden en afnemende veiligheidsnormen.

Verontrustende trends in tewerkstellingspraktijken

Het onderzoek geeft aan dat piloten en cabinepersoneel onder toenemende druk staan om buitensporig lang te werken en tekenen van vermoeidheid te verbergen. Dit wordt gevoed door de focus van luchtvaartmaatschappijen op winst boven veiligheid, waardoor een omgeving ontstaat waarin werknemers niet graag hun bezorgdheid uiten over potentieel gevaarlijke situaties.

Het onderzoek wees ook op een belangenconflict onder cabinepersoneel, dat zich onder druk gezet voelt om de verkoop aan boord te bevorderen, waardoor hun aandacht wordt afgeleid van hun primaire verantwoordelijkheid, namelijk het waarborgen van de veiligheid en het welzijn van de passagiers.

Impact van de pandemie

De COVID-19 pandemie heeft deze reeds bestaande problemen verergerd, wat geleid heeft tot een grote uittocht van ervaren piloten en hun vervanging door jongere, minder ervaren werknemers met onzekere contracten. Deze contracten bieden vaak geen werkzekerheid en vakbondsbescherming, waardoor werknemers eerder geneigd zijn om gevaarlijke werkomstandigheden te accepteren.

Daarnaast bleek uit het onderzoek dat zelfs bemanningsleden met een vast dienstverband bij gevestigde luchtvaartmaatschappijen veel stress ervaren door veeleisende roosters, vermoeidheid en onvoldoende ondersteuning op het gebied van geestelijke gezondheid. Vooral jongere werknemers meldden dat ze met de grootste uitdagingen werden geconfronteerd en dat ze onvoldoende ondersteuning kregen.

Leemtes in regelgeving en implementatie

De onderzoekers stelden hiaten in de Europese wetgeving vast, vooral met betrekking tot de “kern”-regels, die vaak inconsequent worden toegepast. Meer dan 10 procent van de respondenten meldde discrepanties tussen hun officiële thuisbasis en hun feitelijke vestigingsplaats, wat zorgen opriep over naleving van de belastingwetgeving, socialezekerheidsbijdragen en naleving van de arbeidswetgeving.

Dringende oproepen tot actie

De studie dringt er bij de Europese Commissie op aan om onmiddellijk actie te ondernemen om deze kritieke kwesties aan te pakken. De aanbevelingen omvatten het versterken van de arbeidsbescherming voor zeevarend personeel, het strenger handhaven van de “thuisbasis”-regels, het integreren van het welzijn van de bemanning in veiligheidsbeheersystemen en het verbeteren van collectieve vertegenwoordigingsmechanismen om alle bemanningsleden mondiger te maken.

Op het moment dat de Europese Commissie Verordening (EG) nr. 1008/2008 (de verordening inzake luchtdiensten) herziet, toont de studie de urgentie van deze gelegenheid om bestaande tekortkomingen te corrigeren en prioriteit te geven aan de veiligheid en het welzijn van cockpitpersoneel en passagiers. Het rapport toont overtuigend aan dat luchtvaartveiligheid onlosmakelijk verbonden is met eerlijke arbeidspraktijken en werkzekerheid. Als deze fundamentele kwesties niet worden aangepakt, riskeert de sector de veiligheid van iedereen die vliegt in gevaar te brengen.

Volg Business AM ook op Google Nieuws

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!