Het was niet met een nieuwe asielcrisis dat Mahdi dit weekend volop in het nieuws zat. Wel met veel zelfreflectie en een analyse over zijn eigen partij, in een nieuw boek, met een weliswaar wat ongelukkige titel. Het vlot geschreven werkstuk is opvallend, omdat het niet focust, zoals zoveel politieke oeuvres, op een breder maatschappelijk verhaal met een drang om zaken anders te doen, of verontwaardiging (een klassieker, zeker op links) over wat fout loopt. Het lijkt een handleiding voor zijn politieke partij en haar familieleden zelf: hij geeft ook tien concrete aanbevelingen van wat anders moet.

• De kritiek van Mahdi is gekend en loopt gelijk met de campagne die hij eind 2019 voerde om zelf voorzitter van CD&V te worden: de communicatie van de partij en haar kopstukken verloopt veel te wollig en soft, er moet duidelijkere taal gesproken worden, men moet voor duidelijke keuzes gaan staan.
• Opvallend daarbij is toch een filosofische onderbouwing, onder meer leunend op Edmund Burke en Emmanuel Levinas, die als conservatief mag gelezen worden. Niet verwonderlijke hunkert Mahdi naar de tijd dat de christendemocraten zichzelf nog een “Volkspartij” noemden. Van het huidige ‘Vlaams’ in de V van CD&V moet hij minder weten: hij wil net een Belgisch gevoel aanwakkeren, en pleit onomwonden voor een tricolor patriotisme.
  • Opvallend is dat Mahdi claimt initieel “stiekem bewondering gehad te hebben” voor N-VA, met bijzonder grote verwachtingen voor de Zweedse coalitie die hij zijn “gedroomde formule” noemt. Maar tegelijk is hij erg verbitterd geraakt, door de val van die regering, waardoor hij elke mogelijke toenadering tot N-VA afzweert. Tijdens de laatste regeringsonderhandelingen was hij daarbij alvast erg consequent: Mahdi was een grote voorstander van Vivaldi, en vocht met vuur binnen CD&V voor die coalitie.
  • Toch blijft de vraag sluimeren hoe Mahdi zijn partij dan wil positioneren, als die terug naar de volkse en conservatieve flank moet. “Oprechte vraag: Wat onderscheidt de CD&V volgens Sammy Mahdi dan van het conservatisme van de N-VA (als we de rol van het middenveld even buiten beschouwing laten)?”, zo wierp Fouad Gandoul, opiniemaker van christendemocratisch signatuur, dit weekend op.
  • Meteen onderstreepte Gandoul, zelf actief bij de vakbond ACV, dat Mahdi het middenveld minder in CD&V wil laten wegen. “Hmm, betekent dat dat CD&V-kabinetten niet meer bemand worden door experts uit dat middenveld zoals nu?”, stelde hij.

Waarom dit ertoe doet: CD&V zit midden in een storm.

• Het boek wordt in de Wetstraat met grote ogen onthaald. Want hoewel Mahdi bij hoog en laag beweert dat het op geen enkele manier als een aanval op het voorzitterschap van Joachim Coens moet gelezen worden (“Hij schreef zelfs het voorwoord”), gebeurt dat toch.
• Het is een publiek geheim dat Coens niet al te vast op zijn stoel zit: z’n voorzitterschap is tot nu toe geen groot succes. In de peilingen is van een kentering geen sprake, en het partijapparaat raakt maar moeilijk gestroomlijnd.
• Bovendien blijft er een kater na de Vivaldi-onderhandelingen. Hoewel de federale casting op zich best gesmaakt wordt, is er de simpele analyse dat CD&V nooit of te nimmer het premierschap, waar ze mathematisch en onderhandelingstechnisch recht op hadden, mocht laten schieten.
• Er bestaat daarover behoorlijk wat schroom: niemand schat het als het juiste moment om de voorzitter nu openlijk aan te vallen. Maar binnenskamers geven kopstukken na aandringen toe dat voor de partij die het rentmeesterschap claimt, het feit dat men de Zestien cadeau deed aan Alexander De Croo (Open Vld) niets minder dan “een ramp” is.
• De onvrede over de voorzitter sijpelde wel al meermaals door in de pers, maar niemand maakte zo openlijk brandhout van de huidige CD&V-lijn als Mahdi in zijn boek. En laat de communicatie onder Coens nu net een van de grote pijnpunten zijn: de wolligheid blijft erg vaak aanwezig. De quote van Mahdi, in zijn interview in De Standaard “waarbij hij soms de tape moet terugspoelen om zijn eigen partij te begrijpen”, blijft aan de ribben plakken.
• “Dat Mahdi, die nochtans door Joachim is gezet als staatssecretaris, ook al was hij niet eens verkozen in de Kamer, nu zo hem een mes in de rug plant, het is wel ongezien”, zo is bij een collega-partijvoorzitter te horen.

De toekomst: Wie leidt straks dan CD&V naar de wederopstanding?

• Belangrijke achtergrond bij de boeklancering van Mahdi: het congres van CD&V zelf, dat Coens organiseert. Dat moet gelden als een ‘vernieuwingscongres’, waarbij expliciet “van nul” is gestart, met een propere lei.
• Het staat nu al gelabeld als een “uitgesproken moment om niet meer ‘enerzijds, anderzijds’-standpunten te formuleren, maar om net scherper uit de hoek te komen”. Maar een eerste valse noot is al genoteerd: het artikel 1 van de partijstatuten, waar Coens ook aan wilde morrelen, raakte niet aan de nodige stemmen. De voorzitter leed (een kleine) nederlaag.
• Meteen wordt het congres al in verschillende kranten “het moment van de laatste kans” van Coens genoemd. Of dat werkelijk zo is, valt nog maar te bezien. Want hoewel Coens zich volgend jaar opnieuw moet presenteren aan de CD&V-achterban, voor een interne verkiezing, lijkt nog geen enkele serieuze tegenkandidaat zich nu al te manifesteren.
• Mahdi, nu al meer dan een jaar staatssecretaris, sluit dat voor zichzelf alvast uit. In de Zevende Dag stelde hij duidelijk: “Ik zal duwen en trekken in alle richtingen, maar niet om onze voorzitter onderuit te halen.”
• In de wandelgangen klinken andere namen, onder meer die van Koen Geens, die een staande ovatie kreeg van de achterban op het aanvaardingscongres van Vivaldi in oktober vorig jaar. Geens was jarenlang federaal de sterke man, maar koos ervoor om Vivaldi niet in te trekken. Maar hij geldt als een ijzersterke onderhandelaar.
• Een andere naam die opduikt, is die van Nathalie Muylle (CD&V). Zij maakte een erg goede beurt als minister van Werk tussen 2019 en 2020, waarbij ze moest invallen in de regeringen-Wilmès I en II. Zij staat bekend als een inhoudelijk sterk Kamerlid, dat weegt in haar fractie.
• Maar voor alle duidelijkheid: geen van beiden manifesteert zich nu al, en zeker voor Geens is het maar de vraag of hij daar überhaupt nog zin in zou hebben. Desalniettemin: in de Wetstraat geldt dat wanneer namen van ‘mogelijke opvolgers’ circuleren, een voorzitter zich toch best wat zorgen maakt.