De context: Wie in de bankensector werkt, zag in mei door de automatische loonindexering zijn loon met 0,1 procent afnemen. Hoe kan er al sprake zijn van een negatieve indexering wanneer de inflatie in die maand nog 5,2 procent bedroeg?

• Om te bepalen wanneer de lonen worden aangepast aan de inflatie, wordt er gekeken naar de afgevlakte gezondheidsindex. De gezondheidsindex is hetzelfde als de consumptieprijsindex, maar zonder tabak, alcohol, benzine en diesel. De afgevlakte index is de gemiddelde waarde van de gezondheidsindexen van de 4 laatste maanden. Er komt een loonwijziging zodra de afgevlakte index een bepaalde waarde bereikt, de zogenaamde spilindex.
• En daar zit het grote verschil met het inflatiecijfer dat het Belgische statistiekbureau Statbel maandelijks publiceert. Daarin wordt de vergelijking gemaakt met de consumentenprijzen een jaar geleden. In vergelijking met vorig jaar zijn de prijzen dus met 5,2 procent gestegen.
• Op maandbasis is er wel al sprake van dalende prijzen. En die prijsevolutie zich al voelen in de afgevlakte gezondheidsindex. Die is tussen januari en mei (lichtjes) gedaald van 125,26 naar 124,63 punten.
  • Ter vergelijking: Tussen januari 2022 en december 2022 was die index gestegen van 113,42 naar 124,5 punten.

Indexering op verschillende momenten

Ook niet onbelangrijk: Het moment waarop de lonen geïndexeerd worden, is afhankelijk van het paritair comité waartoe jouw werkgever behoort.

• In de bankensector voelen ze vandaag al de impact van de afzwakkende inflatie omdat de lonen om de twee maanden geïndexeerd worden.
• In andere sectoren, zoals paritair comité 200 voor bedienden, worden de lonen slechts één keer per jaar aangepast aan de inflatie. Dat gebeurt bij de start van het nieuwe jaar. Bedienden worden dan ook niet meteen blootgesteld aan prijswijzigingen op korte termijn.
• In de schoonmaak gebeurt de automatische loonindexering bijvoorbeeld halfjaarlijks en in de bouw één keer per kwartaal.
• Het loon van het overheidspersoneel en de uitkeringen worden met 2 procent verhoogd zodra de spilindex wordt overschreden. Volgens het Federaal Planbureau zullen de sociale uitkeringen in december 2023 worden geïndexeerd en de wedden van het overheidspersoneel in januari 2024. Voor alle duidelijkheid: het gaat hier om een positieve aanpassing.

Opgemerkt: Niet alle paritaire comités opteren voor een negatieve indexering. Ze kunnen op drie manieren reageren op dalende consumentenprijzen.

• De lonen simpelweg niet aanpassen wanneer er sprake is van een negatieve indexering, zoals onder meer het geval is voor PSC 106.02, het paritair comité van de betonindustrie.
• De lonen niet verlagen, maar de negatieve indexering verrekenen met de volgende positieve indexering. Dat is bijvoorbeeld het geval voor PC 124, het paritair comité van de bouwbedrijven. “In PC 124 is er een negatieve loonindexering in juli, maar die wordt gecompenseerd met de volgende positieve indexering op 1 oktober 2023”, verduidelijkt de hr-dienstverlener Group S.
• En zoals je hierboven al kon lezen, passen sommige sectoren, waaronder dus de bankensector, de negatieve loonindexering toe.