Ondanks de bakken kritiek die hij de voorbije dagen over zich heen kreeg na een vermeende leugen bij de nog prille Nederlandse formatiegesprekken, gooit ontslagnemend premier Mark Rutte de handdoek niet in de ring.

Na de verkiezingen van vorige maand leek het een uitgemaakte zaak dat Nederlands minister-president Mark Rutte (VVD) zichzelf zou opvolgen als regeringsleider. Maar op korte tijd sloeg de stemming helemaal om en vragen velen zich af of de lang zo onaantastbaar gewaande Rutte niet beter een stap opzij zet.

De directe aanleiding is een nota van een van de aanvankelijke ‘verkenners’ voor de coalitievorming, die via een persfoto deels uitlekte. Er stond te lezen dat een ‘functie elders’ gezocht werd voor het kritische parlementslid Pieter Omtzigt (CDA). Mark Rutte had daarop aan de media verklaard dat hij met de verkenners nooit over de positie van Omtzigt gesproken had. Maar uit de gespreksverslagen blijkt dat hij dat wel degelijk heeft gedaan.

Volgens de oppositie heeft Rutte staalhard gelogen. De VVD-leider geeft toe dat hij een fout heeft gemaakt, maar ontkent dat hij gelogen heeft. ‘Uit het verslag blijkt dat het wel over Pieter Omtzigt is gegaan. Dat roept terecht veel vragen op. Ik heb me dat achteraf verkeerd herinnerd, en betreur dat ten zeerste’, verklaarde hij donderdag tijdens een verhit parlementair debat van ruim 13 uur. In Nederland ontstond daarop een heel debat over het ‘geheugenverlies’ van Rutte.

‘Stap voor stap’

Rutte overleefde in de Tweede Kamer uiteindelijk een motie van wantrouwen, maar moest wel een lichtere blaam, een motie van afkeuring, incasseren. Het is nu onduidelijk hoe het verder moet. De twee huidige verkenners, Wouter Koolmees van D66 en Tamara van Ark van de VVD, gaven vrijdagnamiddag officieel hun functie terug aan Kamervoorzitter Khadija Arib. Zij hoopt na overleg tijdens het komende paasweekend de formatie vanaf dinsdag weer op te kunnen starten.

Rutte, die erop wees 1,9 miljoen kiezers achter zich gekregen te hebben, drukte vrijdag de hoop uit dat het lange weekend rust zal brengen en hoopt volgende week ‘stap voor stap’ het vertrouwen terug te winnen en het formatieproces weer op de rails te krijgen. Wellicht rekent hij erop dat de focus weer richting de coronacrisis gaat en dat hij zo de politieke storm rond zijn eigen geloofwaardigheid zal overleven. (mah)