Qua symboliek kan het tellen: als onderdeel van zijn aangekondigde verhuis uit Nederland wijzigt de officiële naam van Royal Dutch Shell plc in Shell plc. Het Nederlandse bedrijfsleven is in shock na het vertrek van het tweede icoonbedrijf in nauwelijks meer dan een jaar.

Shell stapt af van zijn tweelandenstatuut en kiest resoluut voor Londen als uniek hoofdkantoor. De stap komt er iets meer dan een jaar nadat die andere Brits-Nederlandse multinational, Unilever, ook al voor Londen koos.

Op de achtergrond speelt de fiscale concurrentiestrijd tussen Nederland en Groot-Brittannië mee. Shell werkte tot nu met A- en B-aandelen. De A-aandelen zijn onderworpen aan de Nederlandse dividendbelasting, terwijl de B-aandelen onder de meer gunstige Britse regels vallen. De twee groepen zijn ongeveer even groot.

De energiegigant wou dat administratief logge onderscheid weg en opteert – weinig verrassend – voor de Britse regeling. In de nieuwe regeling gaan alle aandelen van de Britse vrijstelling voor dividendbelasting kunnen genieten.

“Aderlating voor Nederland”

Hoewel Shell het dus als een financieel-technische operatie ziet, lopen de emoties hoog op in Nederland. “Wij zijn zeer teleurgesteld dat een bedrijf met zo’n lange Nederlandse historie met de hoofdzetel uit Nederland vertrekt. Dit is een aderlating voor Nederland”, zegt de ondernemersorganisatie VNO-NCW in een reactie.

Dat CEO Ben van Beurden van Den Haag naar Londen verhuist, maakt pijnlijk duidelijk dat Nederland een beslissingscentrum kwijt is. De Nederlandse regering-Rutte werd volgens minister Stef Blok van Economische Zaken pas zondag op de hoogte gesteld van de beslissing en werd zo voor een voldongen feit gesteld.

Volgens Van Beurden heeft de verhuis niets te maken met het vestigingsklimaat voor multinationals in Nederland. Maar VNO-NCW ziet dat anders. “Eerder spraken we over de verslechtering van het vestigingsklimaat onze zorgen al uit samen met 120 prominente bestuurders. Die zorgen staan onverminderd en herhalen we met klem.”

De bedrijvenkoepel wijst ook op het domino-effect. “De aanwezigheid van dit soort hoofdkantoren van grote internationale bedrijven is een aantrekkingskracht voor bedrijvigheid van over de hele wereld.”

Brexit

VNO-NCW hoopt nog “een oplossing te vinden om Shell voor Nederland te behouden”. Maar over het Kanaal wordt de verhuis gevierd als een overwinning na de Brexit.

De Britse minister van Economische Zaken Kwasi Kwarteng noemt de relocatie “een duidelijke blijk van vertrouwen in de Britse economie.”

(kg)