N-VA en Vooruit spraken af om zoveel mogelijk coalities te vormen met z’n tweeën. Nu de kans op N-VA-bestuur in Gent toeneemt, kan N-VA-voorzitter en burgemeester Bart De Wever haast niet anders dan in Antwerpen ook met Vooruit samen te werken.

Key takeaways

• De Gentse coalitievorming heeft invloed op de Antwerpse: als N-VA erbij komt in Gent, dan zal Vooruit vermoedelijk ook in Antwerpen meebesturen.
• Vooruit heeft echter wel een paar inhoudelijke verschillen met N-VA. Ook de positie van Patrick Janssens is een probleem voor N-VA.
• Dat PVDA alsnog aan zet komt is zeer onwaarschijnlijk, maar valt niet uit te sluiten.

Wat vooraf ging: Een coalitie tussen N-VA en Vooruit leek sowieso de logische optie.

• Bart De Wever stortte zich inmiddels weer vol op de federale onderhandelingen, maar ook in zijn stad Antwerpen dringt voor hem de tijd om aan het einde van de week een bestuursakkoord te hebben. Door de verkiezingsuitslag heeft De Wever aan Vooruit genoeg om een kleine meerderheid te vormen: de twee halen samen 30 van de 55 zetels.
• Vlaams Belang en PVDA vielen eerder al af, ook een coalitie met Groen is ideologisch moeilijk voor De Wever. Cd&v zou wel nog een bijkomende optie zijn. Met slechts 1 zetel is de partij overbodig, maar op die manier zou de Antwerpse coalitie de perfecte afspiegeling worden van de Vlaamse regering. Het zou De Wever helpen om de vele Antwerpse bouwprojecten zoals de Oosterweelverbinding makkelijker gerealiseerd te krijgen.

Gent en Antwerpen aan elkaar gelinkt

In het nieuws: Doordat N-VA grote kans maakt op besturen in Gent, lijkt een wederdienst van De Wever op z’n plaats.

• In Gent lijkt het erop dat de Vlaams-nationalisten voor de eerste keer in het stadsbestuur komen. De kartellijst Voor Gent van Vooruit en Open Vld kon niet tot een akkoord komen met Groen. Voor Gent zet de onderhandelingen verder met N-VA.
• In de wandelgangen gonst het van de geruchten dat De Wever Gent en Antwerpen expliciet aan elkaar verbond. De Gentse Open Vld wilde wel samenwerken met N-VA, Vooruit had een stevige voorkeur voor Groen. Dat kreeg zelfs nationale bijval van voorzitter Conner Rousseau: “Groen past beter bij het DNA van Gent dan N-VA”, zei hij in De Ochtend op Radio 1. Maar De Wever zou duidelijk hebben gemaakt dat als Vooruit N-VA in Gent aan boord zou halen, dat de socialisten dan ook in Antwerpen mogen meedoen. Omgekeerd zou De Wever Vooruit kunnen dumpen in Antwerpen als N-VA in Gent overboord werd gegooid.
  • Aan De Morgen ontkennen Vooruit en N-VA dat er dergelijke afspraken zijn gemaakt. De Gentse groenen zijn er wel van overtuigd dat er een voorakkoord lag tussen N-VA en Voor Gent, en dat de Gentse coalitievorming beïnvloed werd van hogerop.
• Op persoonlijk vlak klikt het tussen De Wever en Rousseau, maar de Antwerpse N-VA plaatst wel enkele vraagtekens bij Patrick Janssens (Vooruit). Het was Kathleen Van Brempt (Vooruit) die de socialistische lijst trok, maar zij zou haar plaats als Europees Parlementslid weer kunnen innemen. Ex-burgemeester Janssens komt dan in beeld om de kopman te worden bij Vooruit in Antwerpen. N-VA ziet dat niet zitten, gezien de invloed die Janssens nog altijd heeft en zijn uitgesproken visie.
  • Vooral als De Wever premier wordt en zich laat vervangen door een waarnemend burgemeester, is er binnen N-VA de vrees dat die misschien niet sterk genoeg is om tegen Janssens in te gaan.

Toch nog wat knelpunten

De details: Ook over de inhoud zal nog gesproken moeten worden.

• In 2018 maakte Vooruit snel een akkoord om te besturen met N-VA, zonder op de inhoud te letten. Die fout wil de partij geen tweede keer begaan. En dus wordt er hard ingezet op een aantal dossiers.
  • De mogelijke ondertunneling van de Scheldekaaien, wat N-VA wil vastleggen in het bestuursakkoord. Voor Vooruit is dat niet nodig.
  • Extra investeringen in openbaar vervoer, waar Vooruit om vraagt. Hoewel De Wever erkent dat verbetering nodig is, blijft het exacte bedrag nog open.
  • Het hoofddoekenverbod ligt gevoelig bij Vooruit. Janssens voerde dat in 2007 in, maar heeft er inmiddels spijt van. De Wever wil het verbod op religieuze tekens voor ambtenaren en leerkrachten handhaven. Hij kwam alvast met een compromis: een uniform voor loketbedienden, met hoofddeksel. Leerkrachten van het stedelijk onderwijs zouden dan wel nog onderworpen zijn aan het verbod.

Wat als De Wever mislukt?

Om te volgen: Een ‘wat als’-scenario is onwaarschijnlijk maar niet onmogelijk.

• De Wever moet dus snel tot een akkoord zien te komen. Aan het einde van de week is hij zijn initiatiefrecht kwijt als er dan nog geen goedgekeurde begintekst is. In dat geval komt PVDA, de tweede grootste partij, aan zet om een poging tot coalitievorming te ondernemen.
• Dat scenario wil De Wever absoluut vermijden. Door de goede banden met Rousseau is het haast ondenkbaar dat de coalitie N-VA-Vooruit er niet komt, maar de tijdslimiet geldt natuurlijk voor iedereen.
• Mocht het mislopen voor De Wever, dan kan lijsttrekker Jos D’Haese (PVDA) proberen om toch nog een linkse progressieve coalitie te vormen met Groen en Vooruit. Dat lijkt echter een onmogelijke droom geworden. Hoewel Groen en Vooruit nooit de deur helemaal sloten voor PVDA, was er veel weerstand rond PVDA te horen bij Van Brempt en Bogdan Vanden Berghe (Groen). Het feit dat Vooruit in Zelzate expliciet nee zei tegen PVDA en dat ook Rousseau zijn afkeuring deed blijken, zorgt ervoor dat een coalitie tussen PVDA en Vooruit nog onwaarschijnlijker is geworden.