De essentie: De banken mogen hun geld parkeren bij de Nationale Bank, als onderdeel van het monetaire systeem van de eurozone. Maar doordat de ECB de rente in recordtempo opschroefde om de inflatie tegen te gaan, moet de Nationale Bank veel meer rente betalen aan de banken dan enkele jaren geleden.

• “De rentelasten op de deposito’s die de kredietinstellingen bij de Bank aanhouden, namen toe, terwijl de activa waaruit die portefeuilles bestaan en die meestal een lange looptijd hebben, bij aankoop een laag rendement hadden”, zegt de Nationale Bank daarover.
• Er is dus een mismatch qua looptijd: tegenover de dure verplichtingen op korte termijn staan geen hoge inkomsten op korte termijn. De nettorentebaten gaan daardoor van plus 579 miljoen euro in 2022 naar liefst min 4 miljard euro in 2023. Dat donkerrode cijfer spoelt alle andere componenten van het jaarresultaat helemaal weg.

Slinkende reserves

Eerste gevolg: Door het monsterverlies moet de NBB putten uit haar reserves, die snel slinken. Die zijn op een jaar tijd ruim gehalveerd, tot nog 3,1 miljard euro.

• Dat is allesbehalve comfortabel. De NBB schat zelf het minimumniveau voor de reserves in op 7,5 miljard euro en zit daar dus momenteel onder.
• Het gewenste niveau op middellange termijn, een ander richtcijfer, ligt volgens de modellen van de NBB nog flink hoger, 13,6 miljard euro.

Tweede gevolg: Het monsterverlies leidt ertoe dat de NBB zich moet beperken tot een wettelijk voorzien mini-dividend van 1,05 euro per aandeel netto. Er komt daarnaast geen “echt” dividend, wat een domper is voor de aandeelhouders, de federale staat en de beleggers.

• Ter vergelijking: het nettodividend twee jaar geleden bedroeg nog 96,63 euro per aandeel.
• Het NBB-dividend bracht vroeger jaarlijks 200 à 350 miljoen euro in het laatje van de begroting. Daar moet de Wetstraat even niet op rekenen. “Pas wanneer de reserves het minimumniveau bereiken, ontstaat opnieuw ruimte voor de uitkering van een winstsaldo aan de Belgische Staat”, schrijft de NBB.

Wat de toekomst brengt: De resultaten van NBB blijven onder druk staan. Met de huidige verwachtingen voor het renteverloop en de huidige balans zal dat leiden tot “een gecumuleerd verlies van 6,1 miljard euro over een tijdshorizon van vijf jaar”.

• De vooruitzichten voor 2024-2028 liggen min of meer in lijn met de eerdere sombere prognose van eind 2022.
• “Indien de rentetarieven hoger uitkomen dan die marktverwachtingen, zou dat negatieve effect groter zijn, en omgekeerd in geval van sterkere daling van de rentetarieven”, schrijft de NBB.
• En nog: “Het is onmogelijk om voldoende betrouwbare prognoses te maken over een langere periode dan vijf jaar, gelet op de vele onzekerheden. Niettemin zou de Bank in dit scenario, bij ongewijzigde omstandigheden, voorbij deze tijdshorizon geen substantiële verliezen meer
  boeken en opnieuw winstgevend worden.”