In Japan moet het bedrijfsleven dringend een einde maken aan zijn oude drinkcultuur. Dat zegt Saiko Nanri, topman van de bankdivisie van de Japanse groep Mitsubishi UFJ Financial. Japan heeft een oude drinkcultuur, waarbij managers en werknemers socialiseren. Nanri zegt echter dat die gewoonte moet worden afgeschaft. Hij beklemtoont dat de gewoonte onproductief is en oneerlijk blijkt voor ouders.

De opmerkingen van Nanri kaderen ook in een streven van de Japanse overheid om de werkplek flexibeler te maken.

Informeel

“Japanse bedrijven hebben dergelijke drinkgelagen lang aangemoedigd om werknemers de kans te bieden op een informele manier de barrières met hun bazen te doorbreken,” zegt Yuki Hagiwara, correspondent van het persbureau Bloomberg in Tokio.

“Sommigen zien deze evenementen als een manier om de stress te verlichten en hun carrière te bevorderen. Anderen voelen zich echter verplicht aanwezig te zijn. De praktijk wordt nominication genoemd. De uitdrukking verbindt de term nomu, het Japanse werkwoord voor drinken, met communicatie.

“Veel Japanse werknemers hebben echter vragen bij de oude werkgewoonten,” aldus Hagiwara. “Volgens hen belemmeren deze evenementen de productiviteit. Bovendien zouden ze voor vele vrouwen een beletsel zijn om de Japanse arbeidsmarkt te betreden.”

“De Japanse premier Shinzo Abe probeert die situatie te veranderen. Zijn land kent een snelle veroudering met een toenemend tekort aan arbeidskrachten. Die problemen wil Abe aanpakken door de werkplek flexibeler te maken en het overwerk te verminderen.”

Vele vrouwen zouden niet gelukkig zijn om na een lange werkdag nog met hun superieuren te moeten socialiseren. “Deze gedateerde praktijk sluit werkende moeders uit,” benadrukt Kumiko Nemoto, professor sociologie aan de Kyoto University of Foreign Studies.

“Dat geldt tevens voor vaders die thuis vaker een helpende hand willen toesteken. Buitenlanders zijn eveneens vaak gewend aan een betere balans tussen werk en gezin. Het einde van nominication is dan ook een eerste stap naar een grotere diversiteit. Promoties zullen bovendien vaker op basis van prestaties gebeuren. De maatregel zou daarnaast een open communicatie tijdens de werkuren promoten.”

Millennials

“Omdat veel Japanse bedrijven geen formele evaluatiesystemen hebben, gebruiken managers deze gelegenheden vaak om medewerkers te beoordelen,” aldus Nemoto. “Afwezigheid kan dan ook grote gevolgen hebben voor de loopbaanontwikkeling. Japan heeft al opvallend weinig vrouwen in managementfuncties en raden van bestuur.”

Hiroki Tahara, consulent human resources, wijst er echter op dat jongere medewerkers lang niet zo enthousiast zijn om met hun superieuren te socialiseren dan hun oudere collega’s. Millennials tonen ook beduidend minder interesse in de bonenkai, het traditionele eindejaarsfeest van de Japanse ondernemingen.

“Meer dan de helft van de twintigers blijft op zijn minst onverschillig voor deze gelegenheden of laat zelfs een hekel blijken,” blijkt uit een onderzoek van het bureau Neo Marketing. “Daarbij laten ze duidelijk verstaan vooral een afkeer te hebben aan het socialiseren met de baas.”

Niet alle analisten staan echter kritisch ten aanzien van nominication. Kazuaki Yamauchi, professor management van de Aizu University, benadrukt dat de praktijk noodzakelijk is om een vlotte communicatie te bevorderen.

“Studies hebben uitgewezen dat het socialiseren buiten de werkuren belangrijke voordelen kan bieden,” zegt Yamauchi. “Alcohol kan een goed smeermiddel zijn.”