Hard tegen onzacht over de Grondwet, maar eigenlijk over meer dan dat: het is voorlopig ‘koude oorlog’ tussen de Open Vld van premier Alexander De Croo en cd&v in de federale regering. Dinsdag raakte de kern er voor een zoveelste keer niet uit, hoe ze de aanduiding van de artikelen die voor herziening vatbaar zijn in de Grondwet wil regelen. Zeker over de interpretatie van artikel 195, de passe-partout voor alles, was het hard tegen onzacht. “De premier maakte er een ideologisch en politiek spelletje van”, zo is bij cd&v te horen. De Croo stapte zelfs finaal op uit de kern, gefrustreerd met cd&v en met name minister van Institutionele Hervormingen Annelies Verlinden (cd&v). “Alsof zij de enige is die de Grondwet intiem kent”, zo is bij Open Vld te horen. Maar het conflict zit dieper: “De bocht van cd&v richting conservatisme is echt wel radicaal”, zo is bij de Vlaamse liberalen te horen. Die zijn bijzonder misnoegd dat de MR en met name Georges-Louis Bouchez plots een alliantie sloot met Sammy Mahdi (cd&v) en beiden zich ‘aan elkaar hebben vastgekleefd’. “Is dat dan een blauw-oranje alliantie? Welke dan? En over wat? De ethische thema’s? Een vermogenskadaster?”, vraagt een kopstuk van Open Vld zich af. Bij cd&v duwt men het van zich af: “Als ze gebeten zijn op de MR bij Open Vld, moeten ze dat maar met Bouchez uitklaren.”

In het nieuws: Morgen weer op de kern: de Grondwet.

De details: De nieuwe ‘alliantie’ of ‘as’ in de Wetstraat, die tussen de MR van Bouchez en cd&v van Mahdi, ligt al stevig onder vuur. Want bij Open Vld zijn ze daarover niet te spreken. Het dossier rond de aanduiding van artikelen voor herziening in de Grondwet wordt nu gretig gebruikt om cd&v in de conservatieve hoek te zetten, en de ‘breuk’ met de liberalen te onderstrepen. 

• “Die mevrouw is geen politica, laat staan hoofd van de politie die de problemen aanpakt. Haar bijnaam in de regering is “de juridische dienst”. Dat zegt toch alles?” Dat de relaties tussen minister Verlinden en premier De Croo niet bepaald hartelijk zijn, is een publiek geheim. Maar dinsdag kookten de potjes over, op de kern, met giftig commentaar van een aanwezige topliberaal als gevolg.
• Want toen kwam de kern bijeen, voor een zoveelste keer, over de Grondwet, en meer bepaald welke artikelen er aangeduid moeten worden voor herziening in de volgende legislatuur. En ging het fout. Met name over de discussie welke uitleg of ‘motivatie’ de regering daarbij geeft aan de artikelen.
• In het hele proces moeten Kamer, Senaat én de regering elk een lijstje maken: de Parlementairen wachten voorlopig op Vivaldi. En de tijd dringt: op 8 mei is er de laatste zitting, en tegen dan zou de Kamer toch ook haar huiswerk willen hebben gemaakt. Maar het dossier zat dinsdag dus andermaal muurvast: na uren vergaderen maakte de premier zelf er een eind aan, gefrustreerd rond de discussie met cd&v en met name Verlinden.
• Daarbij vliegen de verwijten heen en weer. Want bij cd&v was men al langer van oordeel dat alles eigenlijk al geregeld was: artikel 195, dat de werking van de grondwet wijzigt, is eigenlijk al op 30 april 2021 aangeduid voor herziening door de regering, net als de minder belangrijke artikelen 46, 48, 96, en 142. 
• Dat was ook de afspraak in het regeerakkoord: door dat artikel 195, de passe-partout, aan te duiden bij het begin van de regeerperiode, zou er geen discussie op het eind zijn. Een garantie die cd&v eiste, én verkreeg bij de vorming van Vivaldi.
• Alleen, er zit een addertje onder het gras: de voorlopige lijst van april 2021 is nog niet door de koning ondertekend, en heeft dus geen juridische waarde. Cd&v lijkt zo met vuur te spelen: want als er geen akkoord komt, en geen definitieve lijst, kan het zijn dat ook de volgende legislatuur geen artikelen kan wijzigen in de Grondwet, zoals op het eind van de Zweedse regering gebeurde. Geen staatshervorming dan, hoe dan ook.

Dé vraag voor Vivaldi: Wat schrijven ze als motivatie bij het artikel 195? Komt daar nu ook ’politieke vernieuwing’ bij, of de ‘Grondrechten’? 

• Het vermijden van gebikkel op het eind blijkt ijdele hoop: want de motivering van dat artikel 195, met name hoe de regering wil dat het gebruikt wordt bij een eventuele wijziging van de Grondwet, is voorwerp van een felle discussie geworden. En dat verwijt cd&v met name De Croo: dat hij de deur heeft opengezet, “en er een ideologisch en politiek spel van maakt”. “Klassiek De Croo: niet in staat om dat te vermijden”, zo klinkt bij de cd&v-top. 
• Want niet alleen willen de groenen in de motivering vermelden dat het niet de bedoeling is dat er een staatshervorming komt via dit artikel, om zo “oneigenlijk gebruik” van dat artikel 195 te vermijden, maar de liberalen zelf en de premier kwamen af met “democratische vernieuwing” en ook de “Grondrechten”, die zouden vermeld worden als motivering. En net als de groenen vonden ze ‘staatshervorming’ niet nodig.
• Dat manoeuvre opent de deur om in een volgende legislatuur die ‘grondrechten’ te gaan versterken, en daarbij denken ze expliciet aan abortus, of LGBTQ-rechten. Dat joeg de cd&v-minister van Institutionele Vernieuwing, die het dossier moet opvolgen, helemaal de kast op. 
• “Dit is niet de basis van wat in het regeerakkoord afgesproken is”, zo klinkt bij cd&v in regeringskringen. “De liberalen willen hier campagne op voeren, zoveel is duidelijk. Maar wij moeten vooral juridisch bekijken wat kan en wat niet kan. En zomaar aan artikel 195 alles koppelen, wij denken dat dat zelfs een risico is, juridisch gezien.” 
• Dat de premier die discussie überhaupt liet plaatsvinden, blijft men bij cd&v onbegrijpelijk vinden. “Door er van alles op te smijten, is de miserie begonnen. Want als de liberalen beginnen zaken toe te voegen en de premier begint rond te bellen, dan mag een ander dat ook.”
• “Alsof Verlinden de enige is die de Grondwet intiem kent”, zo sneert men bij Open Vld. Tegelijk is men bij de premier nog altijd optimistisch, en sust men: “Morgen moet een deal hierover op de kern er wel inzitten.”
• De echte vraag, juridisch toch, bij dit alles: hoeveel ‘waarde’ heeft zo’n motivatie uiteindelijk? Eens het artikel 195 is aangeduid, kan het gewoon gebruikt worden. Zowat iedere grondwetspecialist zegt dat de volgende legislatuur niet echt gebonden is door die motivatie erbij.

Waarover dit écht gaat: Bij Open Vld wil men maar al te graag aantonen dat ze mijlenver van cd&v staan, ondanks de ‘as’ tussen Mahdi en Bouchez. 

• “De bocht van cd&v richting conservatisme is echt wel radicaal”, zo is bij een topper van Open Vld te horen, over heel het conflict rond die ‘Grondrechten’. Niet toevallig: het is een perfecte kans voor Open Vld om nog eens te onderstrepen dat de christendemocraten onder Mahdi en voorganger Joachim Coens (cd&v) opgeschoven zijn naar behoudend rechts, op ethisch vlak.
• Dat onderstreept in de ogen van Open Vld perfect de clash met heel de liberale familie, en met name de ongerijmdheid in het vers afgesloten pact tussen cd&v-voorzitter Mahdi en MR-voorzitter Bouchez, dat beiden afgelopen weekend publiek maakten. De twee partijen willen niet zonder elkaar in een volgende federale regering. Meteen schuift Bouchez ook te pas en te onpas Mahdi naar voren als dé kandidaat-premier. De familiale aanhangsels, Open Vld en Les Engagés, stonden erbij en keken ernaar.
• Grote frustratie dus bij de Open Vld-top, die zich minstens genaaid voelt door Bouchez: dit was helemaal niet de afspraak. De clash over abortus en homorechten in de Grondwet is dus meer dan welkom. “Is dit dan een blauw-oranje alliantie? Welke dan? En over wat? De ethische thema’s? Of een vermogenskadaster, zoals cd&v nu wil invoeren”, zo stelde een Open Vld-regeringslid dinsdag cynisch in de wandelgangen van het Parlement.
• “Als ze bij Open Vld en De Croo gebeten zijn op de MR en Bouchez, dan moeten ze dat niet op ons afduwen”, zo repliceert men dan weer bij een cd&v-minister. “Wij hebben niets met die verhouding te maken. Misschien moeten ze hun eigen ‘samen uit, samen thuis’-afspraken maar herbekijken, met de MR? Maar eerlijk, al dat soort discussies, dat is hogere wiskunde waar geen kat van wakker ligt. Leg dat eens uit tegen uw kiezers, na twee zinnen zijn ze weg.” 

Opvallend: Cd&v kiest er deze campagne wel voor om expliciet geen kandidaat-premier naar voren te schuiven.

• Wat men bij Open Vld aan de top ook opmerkte de afgelopen dagen: “Door Mahdi te lanceren als mogelijke premier hebben ze ons geschoffeerd, met premier De Croo. Maar was hun eigen vicepremier Vincent Van Peteghem (cd&v) dan zo gelukkig met dat idee, van Mahdi als premier? Wij geloven van niet.”
• Bij cd&v wil men van geen interne spanning tussen de toppers weten, en wuift men elke toespeling naar het premierschap kordaat weg. “Het was Bouchez die daarover begonnen is, onze voorzitter heeft dat nooit gezegd”, zo repliceert men. 
• Maar tegelijk wel duidelijk: voor het eerst sinds mensenheugenis komt cd&v niet met een kandidaat-premier in deze campagne. De tijden van Leo Tindemans of Wilfried Martens zijn lang voorbij. Maar zelfs toen de partij pluimen verloor, en electoraal afgekalfde, bleef ze dat in een recent verleden wel degelijk doen. In 2010 was dat Marianne Thyssen (cd&v), in 2014 mocht Kris Peeters (cd&v) proberen, en in 2019 was het de beurt aan Koen Geens (cd&v) in de campagne. 
• Deze keer dus expliciet niet. Geen Van Peteghem, maar ook geen Mahdi. “Eerst gaan we zien wat de verkiezingsuitslag is, want als je een kleine partij bent, moet je daar niet mee beginnen”, zo is bij cd&v in de federale regering te horen.”

On the campaign trail (1): 1 mei, maar daarbij dook premier De Croo plots op.

• Het is niet het eerste jaar dat ook de liberalen met hun eerste minister plots op 1 mei boven water komen. Maar De Croo deed dat wel heel fors dit jaar, opnieuw in Blankenberge, waar hij de voorbije jaren ook zijn socialistische coalitiepartners al agiteerde. 
• Deze keer vervelde hij compleet, van regeringsleider naar campagneleider. Hij schoot één na één de “zinloze voorstellen” van andere partijen uit de lucht. “Links zijn ze nu al bezig geld aan het uitgeven, rechts willen ze het land kapot. Wij hebben als enige onze prioriteiten op orde.
  • De 32-uren werkweek van PS-voorzitter Paul Magnette was “onzin”, 
  • Het ongemotiveerd tijdskrediet dat Groen weer wil invoeren “is een blanco cheque om op wereldreis te gaan.”
  • Het idee van een vermogeninkomstenstaks van cd&v werd “de werkende middenklasse zijn voor cd&v nu plots allemaal miljonairs geworden”
  • Het plan van de N-VA om in Kosovo gevangenissen te gaan bouwen was “absurd”. En over het confederalisme herhaalde De Croo nog eens hetzelfde zinnetje: “Ik zal het u zeggen: dat is je opsluiten in een kasteel om dan na 500 dagen te zeggen dat het land niet werkt.” 
• Meteen lanceerde De Croo een eigen nieuw liberaal voorstel, over de pensioenen: er moet een verschil van minstens 500 euro zijn tussen het pensioen van wie gewerkt heeft en wie niet gewerkt heeft. “Het kan niet zijn dat werklozen zomaar automatisch gelijkgesteld worden met werkenden. Wij willen dat veranderen. Wij willen niet enkel 500 euro verschil voor de werkenden. Wij willen ook dat dat bij de pensioenen zo is.” 

On the campaign trail (2): Bij Vooruit de klassieke recepten op 1 mei.

• “Vergeet niet: Rood is troef!” Melissa Depraetere (Vooruit) beleefde haar eerste 1 mei als voorzitter van de socialisten, en werkte daarbij netjes het klassieke repertoire van de socialisten af, met de bovenstaande afsluiter van haar speechen. 
• Ook Vooruit kwam met een 1 mei-cadeau, een extraatje dat ze de kiezers willen gaan aanbieden over de pensioenen, eerder dan daar iets af te nemen, zoals bij Open Vld. Want Vooruit zet nog eens in op een loopbaan van 42 jaar, die moet volstaan om een wettelijk volledig pensioen te krijgen. Wie dus begint te werken op zijn 18 jaar, moet al op 60-jarige leeftijd volwaardig op pensioen kunnen. “Die heeft zijn deel gedaan en zijn rust dubbel en dik verdiend”, zo stelde Depraetere. 
• De wettelijke pensioenleeftijd ligt nu op 65 jaar, en veranderde onder de Zweedse regering naar 67 jaar, die tegen 2030 van kracht zal zijn. 
• En er was meer: het minimumloon moet voor Vooruit op 15 euro per uur komen, wat dus op minimum 2.500 euro per maand zou komen. “Laat u niets wijsmaken dat het niet kan”. “Vijf jaar terug beloofden wij socialisten als eerste het 1.500 euro netto pensioen. Ze zeiden toen dat het niet kon. ‘Dat we zot waren’. Dat het ‘nooit ging gebeuren’. Maar vandaag staat er meer dan 1.600 euro netto op de rekening van gepensioneerden.”

On the campaign trail (3): Raoul Hedebouw (PVDA) probeert op 1 mei alsnog Vooruit te verleiden. Of eerder, haar achterban.

• “Vooruit moet kiezen tussen een linkse samenwerking met PVDA of haar alliantie met N-VA”. De communistische voorman Hedebouw haalde op 1 mei uit naar collega-partijvoorzitter Depraetere van Vooruit. Die had immers in een filmpje van Voka aangegeven een “coalitie met N-VA te verkiezen, boven een met Groen”, met als argument ‘homogeniteit’ tussen de verschillende coalities.
• Maar Hedebouw maakte daarvan dat zijn partij ook door Vooruit aan de kant gezet wordt. “Vandaag is de trieste waarheid dat als je op Vooruit stemt, je er de N-VA gratis bij krijgt. Depraetere zegt dat ze liever met N-VA zou besturen dan met PVDA, maar we hebben in Antwerpen gezien wat een N-VA-Vooruit-bestuur in de realiteit betekent, en het resultaat is verre van positief”, zo stelde hij. Niet toevallig sloot zijn 1 mei-optocht in Brussel nadien ook aan bij die van de socialistische vakbond ABVV: de PVDA probeert die klassieke zuil en de klassieke kiezers van Vooruit en PS te veroveren.
• En daarom blijft hij ook pleiten voor een linkse alliantie: “We kunnen een links alternatief opbouwen. We bewijzen vandaag al in Zelzate en Borgerhout, waar we samen besturen met Vooruit, dat we goed kunnen samenwerken. Dat het anders kan.”
• PVDA legde daarbij nog eens de klassieke eisen op tafel: hogere lonen, een “echte miljonairstaks”, en opnieuw de pensioenleeftijd op 65 jaar. 

On the campaign trail (4): In Plopsaland belooft ook Vlaams Belang extra nettoloon: 239 euro netto, om precies te zijn.

• En qua beloften deed ook Vlaams Belang, sociaal-economisch nadrukkelijk linkser dan de afgelopen decennia, haar duit in het zakje. Op de gezinsdag in Plopsaland onthulde voorzitter Tom Van Grieken (Vlaams Belang) zijn ‘koopkrachtplan’ en daarin dus ook heel precieze bedragen van wat de kiezer dan wel mag verwachten.
• Vlaams Belang komt uit bij “minstens 239 euro netto voor elke werkende Vlaming per maand”. De methode is niet nieuw, Vlaams Belang kwam er al eerder mee: een fiscale hervorming die de belastingvrije som verhoogt, én de belastingschijven verlaagt. 
• Vooral de financiering is niet evident, of eerder politiek utopisch: het totale plaatje moet 8,5 miljard euro kosten, maar daarvan komt het leeuwendeel er via “Vlaamse autonomie”, door de transfers in de sociale zekerheid te stoppen en de fiscaliteit en de sociale zekerheid te splitsen. 
• Dat moet dan 7,5 miljard extra voor Vlaanderen per jaar opleveren: 5,3 miljard voor de fiscaliteit en 2,2 miljard voor de sociale zekerheid. Daarnaast is er nog een klassieker van de Belangers: de “asielfactuur” schrappen, en zo 1,1 miljard euro per jaar vrijmaken. 

On the campaign trail (5): De groenen willen extra verlofdagen.

• De laatste in de rij die ook iets extra beloofden voor 1 mei: vicepremier Petra De Sutter en haar partij Groen. “1 mei is al lang niet meer de dag van de socialisten alleen”, zo plantte ze de groene vlag, op Radio 1 gisterenochtend. De groenen zetten al langer in op ‘welzijn’ en de “leefbaarheid van jobs” en willen nu het wettelijk minimumverlof uitbreiden van 20 naar 25 dagen, voor elke sector. 
• Daarbij vergelijken ze met de buurlanden: “Terwijl landen als Frankrijk, Denemarken en Luxemburg 25 wettelijke verlofdagen toekennen, moet de helft van de Belgische werknemers uit de privésector het stellen met het minimum van 20 dagen”, zo liet De Sutter weten.
• Het gaat dan vooral om de horeca en de bouw, maar ook heel vaak bij zelfstandigen, waar men niet aan zo gek veel verlofdagen raakt. In andere sectoren zoals de overheid, het onderwijs, de chemie of financiële sector, heeft men veel meer verlof.  Vijf extra wettelijke verlofdagen “kunnen die balans herstellen”.

Om te volgen: Vivaldi wil de invoer van Russisch lng via Zeebrugge een halt toeroepen.

• Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) vraagt extra Europese sancties om de invoer van Russisch vloeibaar aardgas (lng) te beperken. De afgelopen zes maanden was 53 procent van het lng dat per tankschip Zeebrugge binnenkomt, afkomstig van Rusland. Die haven is een groot doorgeefluik: 36 procent van het Russisch gas vertrekt direct weer naar andere bestemmingen.
• Binnen de Europese Unie bestaat er een consensus om alle invoer van Russische fossiele brandstoffen tegen 2027 te stoppen. Een volledig invoerverbod op lng zit er dus nog niet in, en daarom pleit Vanderstraeten voor een inperking van de overslag, als deel van een nieuw sanctiepakket. Zo zou er geen Russisch lng meer doorgevoerd kunnen worden via de EU.
• Alleen: gasnetbeheerder Fluxys, die de lng-terminal uitbaat, heeft een langdurig contract lopen met het Russische bedrijf Yamal voor de gastoevoer. Onder andere in Vlaanderen is er daarom ‘weerstand’. Er wordt getwijfeld of zo’n contract zomaar valt op te zeggen. De gewesten moeten unaniem akkoord gaan met het transitverbod. Van der Straeten ziet geen probleem, zo legt ze uit aan persagentschap Belga: “Als weerstand is ingegeven door oprechte bezorgdheden, zoals de impact op de gasprijs, dan kunnen we die weerleggen. Maar ik kan me niet inbeelden dat er een principieel probleem zou bestaan”.
• Want, zo maakt de minister zich sterk, een verbod zal weinig impact hebben op de gasprijs en de bevoorradingszekerheid. “Als contractueel overmacht kan worden ingeroepen, kunnen leveringsslots in Zeebrugge vrijkomen voor de aanvoer van meer lng, bijvoorbeeld uit de VS”.

On the campaign trail (6): Van der Straeten wil zichzelf best opvolgen.

• De minister van Energie is overigens niet op campagne, maar nog steeds volop aan het werk: op reis met de koning in Namibië, om daar groene waterstof te gaan promoten en deals te sluiten.
• Maar kijk, aan het Laatste Nieuws wil ze wel iets vertellen over haar ambities, om opnieuw minister van Energie te worden: een vraag “waar je nooit goed op kan antwoorden”, zo stelt ze. 
• “Maar als de kans zich aandient, wil ik die met twee handen grijpen. Ik denk dat we iets sterk nalaten, maar er ligt ook nog veel werk op de plank dat ik graag zou afwerken.”
• Overigens merkte de krant ook op dat er naar Namibië gereisd werd met een oude Boeing A340, als regeringsvliegtuig. Plek voor 359 personen, met “welgeteld 60 personen aan boord”: “Ik denk dat iedereen op dat vliegtuig daarmee verveeld zit. Maar het is dezelfde vraag als met de klimaatconferenties waar iedereen met het vliegtuig heen komt. Uiteindelijk moet je die afweging maken. Door hierheen te komen, zeker met de koning, toon je de Namibiërs dat je het meent.”

Ook om te volgen: België haalt in het eerste kwartaal van 2024 400 miljoen euro op uit de Euroclear-belastingen. Op koers om dus 1,7 miljard belastingen uit monsterwinsten te puren.

• Het Brusselse clearinghouse Euroclear weet nog altijd een miljardenwinst binnen te rijven op het bevroren Russisch geld dat daar geparkeerd staat. De overgrote meerderheid van de balans van Euroclear in het eerste kwartaal van 2024, 159 miljard van de 199 miljard euro, is gelinkt aan Rusland, weet De Tijd. 
• Doordat het bedrijf de dividenden en couponbetalingen van die activa herbelegt, en de rente hoog staat, kreeg het 1,6 miljard euro aan inkomsten uit dat Russisch geld, in de eerste drie maanden alleen al. Dat leverde een uiteindelijke winst van 1,5 miljard euro op voor Euroclear.
• En die winst is uitstekend nieuws voor de Belgische Staatskas en Vivaldi, zo blijkt al langer. België mag belastingen heffen op de winsten uit die Russische tegoeden, wat in het eerste kwartaal 400 miljoen euro bedroeg. De regering maakt zich telkens sterk dat die winsten “terug worden gegeven aan Oekraïne”, en gebruikt de Euroclear-winsten dan ook voor hulpgoederen en defensiemateriaal aan Oekraïne. Daardoor blijft het ‘eigen’ geld veelal buiten schot als er defensie-uitgaven moeten worden gedaan.
• De hele keten is niet naar de zin van Oekraïens president Volodymyr Zelensky, die het bevroren geld én de winsten het liefst integraal naar zijn land gestort ziet worden. Euroclear betoogt dat het die superwinsten hard nodig heeft om schikkingen te treffen in de talrijke rechtszaken die Russische bedrijven aanspannen, omdat zij hun geld terug willen. België vreest dan weer voor te veel financiële instabiliteit als de belangrijke schakel die Euroclear is, opeens wegvalt.
• De Europese Unie moest dus op zoek naar een voorlopige consensus, en vond die eind maart. Euroclear mag vanaf 2024 10 procent van de winsten houden voor de rechtszaken. De rest moet naar Oekraïne vloeien, wat dit jaar neerkomt op zo’n 2,5 tot 3 miljard euro.

De harde cijfers: In vijf jaar tijd is het aantal werknemers dat langere tijd afwezig blijft van het werk door depressie of burn-out met 43 procent toegenomen.

• In totaal waren 502.371 werkenden door invaliditeit niet aan de slag in 2022, zo blijkt uit cijfers van het RIZIV die De Tijd opvroeg. Daarvan zaten 125.700 mensen thuis wegens een depressie of burn-out.
• De stijging voor het thuisblijven met die twee psychische klachten ten opzichte van 2017 is met 43 procent veel groter dan de stijging van het totaal aantal langdurig zieken met 24 procent. Depressie en burn-out laten het aantal inactieven dus stevig groeien.
• Daarbij valt op dat 69 procent van die groep uitvallers een vrouw is. De Nationale Bank van België zoekt de verklaring bij meer chronische gezondheidsproblemen ten opzichte van mannen. Ook binnen de groep zelfstandigen is de stijging in vijf jaar tijd significant veel hoger (+62 procent) dan bij werknemers en werkzoekenden (+42 procent). Zij zouden te lang met klachten blijven rondlopen, totdat die zeer ernstig worden.
• Volgens het RIZIV gaf België in 2021 meer dan 1,8 miljard euro uit aan uitkeringen voor langdurig zieken ten gevolge van een burn-out of depressie. Dat is een toename van maar liefst 60 procent in vergelijking met vijf jaar daarvoor.

On the campaign trail (7): De PS onthult via Thomas Dermine hoe ze de begroting wil oplossen.

• Een interessant dubbelgesprek tussen staatssecretaris voor Begroting Alexia Bertrand (Open Vld) en staatssecretaris voor Relance Thomas Dermine (PS) levert in De Tijd en L’Echo wel wat vonken en vuur af, ideologisch.
• Maar meest interessant, de golden boy van de Franstalige socialisten geeft vooral een visie op hoe het enorme probleem van het Belgische begrotingstekort gezien moet worden, met de PS-bril op. 
• Het is niet dat de PS niet akkoord is om opnieuw naar een evenwicht te gaan, zo zegt Dermine, maar voor die correctie in de begroting is “het tempo te hoog”, het moet “gestaag” en er moet ook meer ruimte zijn voor “klimaatinvesteringen”. 
• Volgens Dermine zijn er voor Europa “twee opties”. Ofwel negeert men die strenge regels voor een pak landen, “meer flexibiliteit voor de lidstaten”, waar men er bij de PS op rekent dat Italië en Frankrijk toch nooit aan de normen van maximaal 3 procent tekort zullen komen. 
• “Ofwel moet men budgettaire ruimte creëren op het niveau van de Europese Unie”, zo zegt Dermine. Dat doet hij ook niet voor het eerst: hij pleitte jaren terug al voor een enorme bazooka van 5.000 miljard euro investeringsgeld, via Europa, voor de lidstaten. In plaats van de lidstaten zou Europa dus zelf de tekorten gaan maken. “Europa heeft met de herstelplannen na COVID en de energiecrisis getoond dat het die tweede piste durft te bewandelen. En ik denk dat het opnieuw zal gebeuren. Anders riskeren we het einde van Europa.”