Wijnexpert Frank Van der Auwera laat z’n, eigengereide, licht schijnen over de wijnactualiteit.
Eindejaar vormt altijd dé ideale piekperiode voor lijstjes, prognoses, voorspellingen, vooruit- en terugblikken. Hoewel de wijnbusiness in veel opzichten een annus horribilis beleefde, gloeien er toch enkele lichtpuntjes. Want gebleken is dat wijn een belangrijke component van ‘goed leven’ vormt voor velen, ook zonder de bijhorende sociale interactie. In elk door COVID-19 getroffen land had wijn duidelijk een hoge troostfactor, zeker in een wijngek land als België. Wij wrijven daarom over onze kristallen bol en zetten een aantal 2021-wijntrends op een rijtje, verpakt in twee afleveringen.
Trend 1: Verdere inhaalbeweging
De wijnbusiness heeft tijdens de pandemie, zeker ook in België, als een van de weinige toeleveranciers van de gehavende horeca redelijk goed stand kunnen houden. We mogen dan ook verwachten dat in 2021 een verdere inhaalbeweging opstart, wanneer ook de restaurants weer ongestoord kunnen openen en dus wijn bestellen.
Waar tijdens het voorjaar 2020 immers veel omzetverlies werd geboekt bij wijnimporteurs met een uitgebreide horecaportefeuille, hebben de meeste ondertussen hun omzet vooral via onlineverkoop weer kunnen optillen tot – zo bleek uit onze rondvraag – gemiddeld 65% tot 80% van een ‘normaal’ jaar.
Sterker nog, een aantal wijnhandelaars heeft dankzij een commercieel lucratief najaar zelfs min of meer een status quo, of zelfs lichte omzetstijging, geboekt. Zij het wel met vaak gekrompen winstmarges, gezien, onder andere, de toegenomen handlingkosten, investeringen in hun webshop of campagnes op de sociale media.
Trend 2: Wijn-e-commerce
De diverse lockdowns hebben in 2020 de meeste live wijnevents en klassieke koopdegustaties inderdaad grotendeels lamgelegd, zodat eindelijk de onlinedrempelvrees bij veel wijndrinkers- en handelaars verdween.
Bovendien ontstonden er naast dit veranderend koopgedrag en nieuwe webshops ook allerlei creatieve virtuele alternatieven – zowel privé, als georganiseerd door wijnhandelaars – ter vervanging van de traditionele winkelbezoeken- en degustaties. Initiatieven die ongetwijfeld ook in 2021 blijven spelen, vooral omdat de uitrol van de vaccinatiecampagne zeker nog tot dit najaar zal aanslepen en er zelfs dan nog de nodige strenge spelregels zullen gelden.
Trend 3: Tijdsdruk en leverstress
De toegenomen acceptatie van online wijnverkoop heeft wel de servicedruk op onze wijnhandel verhoogd. E-commerce wordt, ook buiten het wijngebeuren, immers gedomineerd door gespecialiseerde groepen die een supersnelle levering garanderen waartegen kleinschalige wijnimporteurs nooit kunnen opboksen. Die tijdsdruk en leverstress zal in 2021 beslist nog verhogen, want de virtuele koper is een ongeduldige koper.
Trend 4: Wijnwebinars
Wijnwebinars blijven populair, maar moeten professioneler worden georganiseerd in 2021. De voorbije maanden zagen we een tsunami van m/v die hun ‘geliefde’ fles bespraken vanuit de living of keuken. (Lees ook: Proefbubbels op sociale media: wijn als coronagezelschapsspel)
Vaak draaide het rond privé-initiatieven van wijnliefhebbers die zo ‘uit hun kelder’ klapten – het vloeibare equivalent eigenlijk van de miljoenen foto’s van ‘dit gerecht heb ik vandaag gegeten/gekookt’ – , maar ook wijnhandelaars grepen deze virtuele platformen aan om een deel van hun gamma te promoten. Eind 2020 was dit aanbod van gelijkaardige, doorgaans saaie filmpjes niet meer te tellen.
Wie dit virtuele instrument in 2021 echter nog met groot bereik wil gebruiken, zal dus moeten professionaliseren, waarbij ‘beleving’ en ‘experience’ centraal staan. Dat betekent vooral ook interessante thema’s exploreren in plaats van een toevallige fles ‘pushen’, aangevuld met achtergrondinformatie via andere kanalen, zoals blogs of artikels. De lat komt immers in 2021 veel hoger te liggen.
Ook sommige wijnproducenten hebben deze boodschap begrepen en experimenteerden dit jaar al met ‘proevertjes’ van hun nieuwe oogsten, of technische webinars van een uur waarbij hun wijnmaker een aantal toegestuurde cuvées live becommentarieerde. Voorlopig nog een exclusiviteit voor de professionele wijnschrijvers- of verdelers, maar een trend die zich in 2021 zeker ook richting eindconsumenten zal verspreiden.
Trend 5: ‘Winkelhieren’
De door de overheid en belangenorganisaties gesponsorde roep om offline en online liefst ‘lokaal’ te kopen, heeft in 2020 zeker een boost gegeven aan de populariteit van Belgische wijnen.
Bij gebrek aan hun traditioneel afzetkanaal – de horeca – hebben veel Belgische wijndomeinen zich ook actiever op sociale media geprofileerd, en op die manier nieuwe wijnfans aangetrokken die voor het eerst ook Belgische crus geprobeerd hebben. De acceptatie voor wijn van eigen bodem is bij de consumenten duidelijk gegroeid, parallel met de gestegen kwaliteit. Een trend die zich beslist in 2021 zal doorzetten.
Trend 6: Afhaal en combipakketten
Na een lastig begin hebben horeca en wijnhandel in 2020 vaak een nieuwe samenwerkingsbalans gevonden, ook tijdens de maandenlange lockdowns. Toen afhaal of thuisbezorging bij restaurants veralgemeenden, werden stilaan ook formules uitgedokterd waarbij aangepaste wijnen, aperitieven of cocktails mee werden aangeboden bij het takeawaymenu. Makkelijker voor de consument, met een iets leukere marge voor het geteisterde restaurant in kwestie, én tegelijk ook extra afzet voor onze wijnhandel.
Aangezien afhaal zeker het eerste trimester van 2021 nog dominant zal blijven – en waarschijnlijk nooit helemaal zal verdwijnen uit onze horeca –, zullen deze combipakketten ook populair blijven. Een groter aantal horecazaken zal dit waarschijnlijk ook formaliseren in een kleine in-house wijnshops of vinotheken waar deze flessen aangekocht kunnen worden, in partnership met hun dominante wijnhandelaar.
Trend 7: Andere wijnkaart
Als de horeca de deuren opnieuw mag openen, zullen we de komende maanden vermoedelijk toch bij veel zaken een ander flessenaanbod en andere wijnkaart zien dan in 2020. Zelfs de overlevende restaurants hebben immers financieel een kut/klotejaar achter de rug en zullen, naast besparingen in personeel, vooral ook kritisch kijken naar het dode kapitaal in hun wijnkelder.
De kans is groot dat in 2021 de wijnkaart een stuk compacter zal zijn, er getracht wordt om duurdere flessen toch sneller dan vroeger te verzilveren (bijvoorbeeld door de multiplicator te verminderen, of een vast bedrag bij de aankoopfactuur te tellen), maar vooral ook door nog meer direct in te spelen op de eigen keukenstijl. Dat zal zich verder weerspiegelen in een groeiend aanbod van wijnen-per-glas en aangepaste arrangementen.
Trend 8: ‘Mindful drinking’
Niet alleen kwantitatief zullen wijnkaarten in 2021 veranderen, maar ook inhoudelijk. Zo zal de ‘mindful drinking’-beweging aanhang winnen, namelijk consumenten die bij een restaurantbezoek focussen op ‘gezondheid’. Een trend die vooral erg populair is onder millennials en Gen Z’ers.
Deze consumenten zijn bewust begaan met de calorieën in elk glas of bord, en kijken naar de gezondheid(srisico’s) van het product. Ze drinken vaak minder, zijn wel door wijnontdekkingen geboeid, maar proberen tegelijk beter te drinken. De categorie van deze ‘sober-curious’ wijndrinkers zal in 2021 ongetwijfeld aandikken.
Trend 9: Het duurzame eco-argument
Deze focus op gezondheid hangt nauw samen met de toenemende populariteit van ‘duurzame’, ‘organische’ of ‘biologische’ wijnen, een trend die we in 2021 zowel in de thuisconsumptie als in de horeca zien versterken. Niet dat het daarbij altijd om officieel gecertificeerde bio(dynamische) cuvées of natuurwijnen draait, maar steeds meer wijndrinkers worden gevoeliger voor de origine van hun wijn, net zoals ze willen weten waar hun groenten, vlees of vis vandaan komen.
Sommeliers/restaurateurs zullen in 2021 steeds vaker het échte verhaal achter een wijn moeten brengen, dus antwoorden op de vraag of er bij de productie van een cru minimale interventies en manipulaties gebeurden, er voldoende inspanningen richting recyclage werden genomen, … Kortom: welke potentiële impact een specifieke wijn heeft op het milieu. Etiket, reputatie of prijskaartje alleen volstaan niet meer als advies.
Deze trend zien we trouwens nu al toenemen. Dit duurzame eco-argument zorgt er bijvoorbeeld voor dat premiumcuvées die in zeer zware glazen flessen worden gebotteld voor een groeiende groep consumenten plots ‘not done’ zijn, want een te grote ecologische voetafdruk geven. Ook de transportafstand gaat een grotere rol in hun keuze spelen bij deze ‘eco warriors’. Vandaar ook dat we al een tijdje een commerciële revival zien van Europese wijnen in onze rekken, in casu uit Frankrijk, Spanje en Italië.
