De boerenprotesten worden steeds harder. En, relevant voor de Wetstraat, ze krijgen een uitgesproken politiek verlengstuk: de N-VA, die al langer kop van Jut is bij de landbouwers, ondergaat de kritiek niet. Voorzitter Bart De Wever (N-VA) reageert bijzonder scherp vanuit Zuid-Amerika, waar hij op rondreis is in het kader van de strijd tegen drugs. Daarbij veroordeelt hij de blokkades van de boeren zonder meer: “Dit kan echt niet. Men brengt mensenlevens in gevaar, men brengt economische schade toe, om wat te bereiken eigenlijk?”, zo haalt hij uit. Daarbij krijgt de Boerenbond er ook keihard van langs: “Die organisatie adviseerde decennia de boeren verkeerd en zit vandaag daardoor op een berg geld. En dan hebben ze de toupet om te zeggen dat het de schuld van de overheid is?” Meteen geeft hij zo Vivaldi, en met name premier Alexander De Croo (Open Vld), de boksmatch die hij daarover wilde. Een beetje tussenin zit minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v), die “verder wil inzetten op dialoog” met de boeren. Die kondigden aan “te gaan inzetten op de distributiecentra”. Dat worden vermoedelijk lege winkelrekken.

In het nieuws: Vuurwerk, rookbommen, brandjes, en boeren die de mestkar openen op het Luxemburgplein en gooien met eieren naar gebouwen van de Europese Unie. Zo’n 1000 tractoren bezetten de hoofdstad.

De details: Zowel Brussel als Gent zijn gegijzelde steden door het boerenprotest. Dat lijkt hoe langer hoe meer ook stevig politiek geïnfiltreerd. Vlaams Belang is erg aanwezig, maar ook op Europees niveau spelen de Hongaren een opvallende rol, door het boerenprotest te linken met extreemrechts.

• Boerenkrijg, vanmorgen op het Luxemburgplein in het centrum van de Europese wijk aan het Europees Parlement. Actievoerders gooiden rookbommen, staken massaal afval en ook bomen in brand, wat zware rookontwikkeling gaf, en lanceerden vuurwerk naar de politie. Die antwoordde met traangas en de waterslang. 
• De actievoerders gooiden massaal met eieren en openden de mestkar op het plein. De confrontatie met de politie was hevig, men probeerde een cordon te doorbreken. Daarop sneuvelde zelfs een standbeeld (van John Cockerill) midden op de open plek voor het Parlement. Om maar te zeggen: in ‘Europa’ zal men geweten hebben dat de boeren aanwezig zijn. 
• Terwijl de acties grimmiger worden, wordt de strijd ook politieker. Want wat opvalt: Vlaams Belang is stevig aanwezig bij de actievoerders, onder meer in Zeebrugge waar ze de haven blokkeren, waren affiches van de partij te zien om de landbouw te steunen. Anoniem getuigen de initiatiefnemers van de actie in Zeebrugge in Het Nieuwsblad: “We hebben die niet gevraagd en ze komen hier met hun geel-zwarte vlaggen zwaaien. Ik hoop dat ze niet met de media spreken en snel vertrekken.”
• Het duidt meteen dat de acties, die zoals in Zeebrugge spontaan gegroeid zijn vanuit Whatsappgroepjes die vollopen met ‘activisten’, geen echte greep meer hebben op het geheel. 
• Het radicalere Farmers Defence Force (FDF) van Bart Dickens probeert het zelfs niet te verpakken: “Iedereen is welkom”. “Van Brussel moeten ze niet afkomen, maar mensen van Vlaams Belang zijn bij ons welkom, net als die van N-VA en cd&v. Wij zijn niet politiek”, zo wimpelt hij het af. 
• Het was het FDF dat in Turnhout deze week een galg in brand stak met drie stropoppen, met daarop de namen van N-VA, cd&v en Open Vld. “De dictatuur van de N-VA heeft geleid tot de uitroeiing van de boeren. We hebben in de oorlog ook iemand gehad die bepaalde groepen viseerde en uitroeide”, zo verklaarde Dickens daar. De nieuwe partij BBB deelde gretig de foto’s van de actie en viseerde Jan Jambon (N-VA), Zuhal Demir (N-VA) en Jo Brouns (cd&v).
• De vraag is of het dus zo ‘onschuldig’ en spontaan is als het lijkt. De VRT onthulde vanmorgen dat een Hongaarse denktank, MCC Brussels, geïnspireerd en gefinancierd door het regime van de Hongaarse premier Viktor Orbán, druk bezig is contacten te organiseren tussen extreemrechts in Europa en de Vlaamse boerenorganisaties. De MCC heeft het over “een Europese oorlog tegen de boeren.”
• Zowel Bart Dickens van het Farmers Defence Force als Hendrik Vandamme van het Algemeen Boerensyndicaat doken vorige week op in Brussel, op een meeting tussen die MCC en Patricia Chagnon, een Europees Parlementslid van Rassemblement National, de partij van Marine Le Pen. Beiden ontkenden aan de VRT dat het meer was “dan eens gaan luisteren”.
• Maar kijk, vanmorgen vroeg dook ook de Hongaarse premier Orbán zelf op in Brussel bij het boerenprotest. Hij moedigde hen aan en stelde “dat ze op 9 juni de kans krijgen om écht te reageren, door andere leiders te kiezen”.

De essentie: De Boerenkrijg wordt ook bitsig politiek, met N-VA die de handschoen opneemt.

• Vlaams Belang-leider Tom Van Grieken zelf reageert vanmorgen op de acties in Brussel: “De “groene” Europese dictaten, enthousiast gesteund door de N-VA, maken onze landbouw kapot. De boeren hebben dan ook groot gelijk om de Europese top in Brussel vreedzaam te viseren. Het moet anders. Red onze boeren”, zo stelde hij op X.
• Ook cd&v probeert toch de boeren en het protest op het platteland aan zich te binden. In Gent ging cd&v’er Jo Brouns, de minister van Landbouw in Vlaanderen, andermaal in gesprek met boze boeren, die daar heel de binnenring van de stad bezet hielden, om naar een landbouwconferentie in de Bijloke te trekken. Die boeren krijgen overigens geen LEZ-boete: normaal gezien zijn dat soort voertuigen helemaal niet toegelaten daar.
• Brouns probeert eind deze maand een speciale EU-top over landbouw bijeen te brengen, om daar extra maatregelen te nemen. Gisteren nog kwam de Europese Commissie al met een tegemoetkoming na een vloedgolf van Europese protesten, door de regels over braakland tijdelijk op te schorten. 
• “Ik vind het belangrijk om bij deze actie te zijn, om met de boeren te praten en niet alleen over de boeren in Brussel“, zei Brouns voor het begin van de conferentie.
• De partij cd&v startte tegelijk een opvallende campagne op Facebook: “Tijd voor een eerlijke verdeling tussen landelijke gemeenten en steden”, met een vrachtwagen vol bankbiljetten, die richting Antwerpen rijdt. De christendemocratische voorzitter Sammy Mahdi (cd&v) trekt al langer die plattelandskaart, onder meer door de verdeling van het gemeentefonds, die grote steden zou bevoordelen, aan te vallen.
• Vanmorgen gaf N-VA een duidelijk politiek antwoord op die aanvallen. Vanuit Zuid-Amerika, in Quito, de hoofdstad van Ecuador, waar voorzitter Bart De Wever (N-VA) op rondreis is met de burgemeesters van Hamburg en Rotterdam, in het kader van de strijd tegen de drugstrafiek, reageerde hij eerst op Radio 1 door te zeggen dat “als je in het buitenland bent, je best geen interviews geeft over het binnenland”, “maar ik word à la minute op de hoogte gehouden”. 
• Om vervolgens fors door te trekken in wat hij “de harde waarheid” noemt:
  • “Ik heb begrip voor de woede van de boeren, maar ik denk dat die niet altijd juist gericht is. Ik zou ook boos zijn op de regulitis die op hen afkomt, en het veel te korte tijdspad om aan te passen.” 
  • “Maar dan moeten de boeren eens heel goed kijken wie dat in Europa allemaal heeft goedgekeurd. Dat zijn de partijen die in het binnenland hen als eerste naar de mond praten. Hun woede zou zich beter richten op de mooipraters die het nu ‘allemaal gaan oplossen’”, zo haalde hij uit naar premier Alexander De Croo.
  • Die had de afgelopen dagen opvallend genoeg de boeren zelf ontvangen en erg veel begrip getoond, ook voor hun acties. Hij en zijn minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) herhaalden dat ze “via gesprekken en dialoog” de protesten wilden laten ophouden. “Sommigen willen het leger inzetten, maar dat is niet onze oplossing”, sneerde de premier naar Jambon.
  • De Wever aarzelde niet: “Ik heb nooit sympathie voor blokkades, nooit. Je kan op veel manieren actie voeren. Maar andere mensen gijzelen, levensgevaarlijke toestanden organiseren, de economie lamslagen, sorry maar dat gaat niet. Ik vind dat dit echt niet kan, men brengt mensenlevens in gevaar, men brengt economische schade toe, om wat te bereiken eigenlijk?”
  • En ook de Boerenbond kreeg er van langs: “Ik zou ook niet blij zijn met mijn eigen sectororganisatie die decennialang de boeren op een verkeerd pad van schaalvergroting gezet heeft, dat allemaal gefinancierd heeft, daar veel geld aan verdiend heeft, ook als leverancier en dienstverlener, die vandaag op een berg geld zitten en dan de toupet hebben om te zeggen ‘dat het de schuld is van de overheid dat het is fout gelopen’.”
  • Tenslotte stelde hij dat het Vlaamse Stikstofdecreet “allesbehalve volkomen is, maar het allerbeste was dat wij konden stemmen”. “Dat was het minst streng, dat advies van de Raad van State was veel erger. Er is een enorm geldpakket aan verbonden. En vergeet niet dat de helft van de boeren door dat decreet gered wordt.”
• Vanmiddag zijn er liefst 11 vragen over het boerenprotest in de Kamer: het thema is dus helemaal naar de Wetstraat overgeslagen. De vraag is wel wat er daar door bevoegd minister David Clarinval (MR) dan precies gezegd moet worden: de bevoegdheden van het federale niveau op het domein Landbouw zijn minimaal. Maar dat hield niemand de afgelopen dagen tegen om er volop over door te gaan, ook binnen Vivaldi.

En nu? Het protest van de boeren focust zich de komende dagen op de grote winkelketens.

• Thijs Boelens, spreekbuis van het Boerenforum, duidde vanmorgen wat er de komende dagen nog te verwachten valt: “De acties zullen zich steeds meer verplaatsen naar distributiecentra om de grote groepen te raken, die ons anders in de kou laten staan.”
• Die acties zijn in Franstalig België al langer bezig om expliciet de warenhuisketens te viseren. Het distributiecentrum van Lidl in Marche-en-Famenne is al vier dagen dicht. De winkels in de streek van Lidl hebben geen brood, groenten, fruit, vlees of vis meer: alles zit potdicht. “We begrijpen dit niet. Dit gaat om 100 procent Belgische producten; het zijn hún producten die we nu moeten weggooien”, zo reageert Lidl.
• Eenzelfde verhaal bij Colruyt, waar sinds dinsdag de depots in Ollignies en Gellingen op slot worden gehouden. Vanuit Halle wordt er nog bevoorraad, maar daar is het verkeer enorm verstoord. Vroeg of laat valt het ook daar droog.
• En ook bij Aldi en Delhaize wordt de toegang tot de depots in Ninove en Zellik verhinderd. Aldi, dat al dagen hun distributiecentrum in Vaux-sur-Sûre zag geblokkeerd worden, stuurde al een deurwaarder op de actievoerders, om de blokkade vast te stellen. 
• Comeos, de sectorfederatie, heeft het ondertussen over “gigantisch veel voedselverspilling”. Dat dreigt de komende dagen nog veel steviger te worden, als ook in Vlaanderen die depots massaal zouden geblokkeerd worden, zoals over de taalgrens. 

Genoteerd: De EU-top die even verderop van de protesten doorgaat, verloopt vlotjes. De MR zoekt ondertussen een nieuwe lijsttrekker.

• Wat zich aankondigde als een zoveelste spelletje van 26-tegen-één, blijkt helemaal niet zo spectaculair: op de EU-top is al een akkoord bereikt om Oekraïne opnieuw een steunpakket te geven vanuit de Europese Unie, van liefst 50 miljard euro.
• Dat laat Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, triomfantelijk weten op X: “Alle 27 leiders zijn akkoord. Dit verzekert een stabiele financiering op lange termijn voor Oekraïne. De EU neemt zo haar verantwoordelijkheid, we weten wat er op het spel staat.”
• Zo loopt de hele discussie opvallend makkelijk: Orban had in december nog z’n veto gebruikt en maakte er wat een tapijthandel van, door steun voor z’n eigen Hongarije te willen lospeuteren. Maar het geduld van de 26 anderen was volledig op, zodanig zelfs dat sommigen dreigden met de ‘nucleaire optie’: het stemrecht van Hongarije in de EU-raden afnemen via artikel 7 van het EU-verdrag. 
• Voor Michel is het in elk geval een opluchting. Na zijn eigen kandidatuur als lijsttrekker van de MR voor de Europese verkiezingen, waarbij hij vroegtijdig zou stoppen als voorzitter van de Raad, had hij zichzelf onmogelijk gemaakt. “”De EU-top dreigde zo helemaal rond hem te draaien, hij kon geen kant meer uit”, wordt in Belgische regeringskringen ook verteld. 
• “Charles had geen andere keuze dan het toch maar uit te stellen. En daarmee te doen wat ook initieel altijd de bedoeling was, én de reden waarom dat mandaat tot eind dit jaar loopt: het uit het gewoel van de postenverdeling rond de Europese Commissie en het Europees Parlement houden.”
• Michel besliste dus om toch geen lijsttrekker te zijn. Binnen de MR spreekt men er nu over om mogelijk Sabine Laruelle, de voormalige minister van Landbouw en Senaatsvoorzitter, de meubelen te laten komen redden, zo weet La Libre. Didier Reynders (MR) is geen echte optie: hij kan moeilijk tegelijk kandidaat zijn voor het Europees Parlement én campagne voeren om voorzitter van de Raad van Europa te worden.
• Alleen: Laruelle was in het verleden altijd kritisch voor partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez (MR). Wordt zij dan beloond door Bouchez? Weinig denkbaar. Hij zou eerder een ‘wit konijn’ willen, iemand nieuw. De naam van Isabelle Mazzara circuleert, de directeur van de ULB. 

Gelezen: Kris Peeters (cd&v) past voor een nieuwe rol bij zijn partij in Antwerpen.

• Bij cd&v is men nog altijd op zoek naar een nieuwe kopman voor de gemeenteraadsverkiezingen in de grootste stad van Vlaanderen. De man die het in 2018 deed, Kris Peeters, zwaait net nu af als vicevoorzitter van de Europese Investeringsbank. Hij gaf een paar interviews over zijn vertrek.
• Hij is nog steeds cd&v’er, zegt hij. Maar hij heeft bedenkingen: “Ik ben nog lid en ik blijf nog lid, zeker. Maar ik heb wel eens de wenkbrauwen gefronst vanuit Luxemburg over keuzes van de regeringen of van mijn partij”, zo zegt hij aan de Gazet van Antwerpen.
• Daarbij wil hij toch de puntjes op de i zetten: zijn resultaat destijds in Antwerpen in 2018 als lijsttrekker was niet zo slecht. De partij ging erop vooruit ten opzichte van 2012, is zijn lezing. Dat is moeilijk echt te meten: in 2012 had cd&v een kartel met Vooruit van Patrick Janssens, toen de burgemeester.
• Maar nu, voor 2024, is cd&v hun lijsttrekker kwijt: Orry Van de Wauwer stapte verbitterd op, omdat hij vindt dat zijn partij niet genoeg oog heeft voor de grootstad. Een visie die ook ex-voorzitter en Antwerpenaar Marc Van Peel (cd&v) al meermaals uitte. 
• “Ik heb daar begrip voor. (…) Ik kom nog geregeld in Antwerpen. Alles heeft er een andere envergure, de omstandigheden verschillen grondig. Campagne voeren in Borgerhout is iets heel anders dan in het landelijke Puurs. Het is een uitdaging. Zeker als je een gevecht bergop moet voeren. De partij moet die uitdaging erkennen en ondersteunen.”
• Zelf heeft hij er geen zin meer in: “Ik ga op geen enkele lijst staan. Ik heb wel aanbiedingen, in de publieke en private sector, in binnen- en buitenland, en die ga ik rustig bekijken.” 
• In Antwerpen wil hij wel “helpen achter de schermen”. “Het gaat echt wel lastig worden daar, voor de cd&v en ook voor Open Vld. Ik ben heel bezorgd voor de verkiezingen, vanwege de opkomst van de extremen, jawel. Maar goed, ‘optimism is a moral duty’, een mens moet optimistisch zijn.”

Om te volgen: Komt er nog iets rond partijfinanciering?

• “We zijn nu vrij om te stemmen”, zo stelt Kristof Calvo (Groen) over de partijfinanciering. Die niet mis te verstane boodschap voor de Vivaldi-meerderheid kwam er nadat gisteren een finaal overleg tussen de meerderheid mislukte om toch nog de partijfinanciering te hervormen. 
• Daarna kregen de Kamerleden die in het overleg zaten, naast Calvo zijn dat Joris Vandenbroucke (Vooruit), Patrick Dewael (Open VLD) en Jan Briers (cd&v) en Guillaume Defossé (Ecolo), Khalil Aouasti (PS) en Mathieu Bihet (MR) voor Vivaldi, er fors van langs in de Kamer. Niet van de oppositie, wel van de vrijwilligers van de burgerbeweging “We need to talk”, die het een schande vonden dat er geen deal kwam: “Wij konden het op zes dagen, en jullie niet na maanden?’”
• Meteen dus ook de boodschap van Calvo, dat het nu dus niet per se via de meerderheid moet. Aan Vlaamse kant leeft het thema zeker, ook N-VA en Vlaams Belang zijn bereid stevig te gaan snoeien in de partijdotaties, maar zowel de PS als de MR liggen dwars. 
• Een werkgroep, die toch nog zou proberen om een oplossing te zoeken, werd gisteren nog voorgesteld. Maar PS’er Khalil Aouasti stelde z’n veto, toen bleek dat ook Vlaams Belang daar zou inzitten. Volgende week zal men nog eens samenkomen.
• Maar dat een deel van Vivaldi, en Calvo nu openlijk, ook lonkt naar de oppositie, maakt het moeilijker. Want “de afgelopen maanden werden wij wel heel duidelijk gemaakt dat er binnen Vivaldi een deal gemaakt zou worden”. En dus loopt die oppositie nu niet bepaald warm. Want zowel N-VA als Défi of Les Engagés, die zouden kunnen helpen, zijn niet bewerkt. “We waren duidelijk niet nodig voor Calvo, die nu plots wel met ons zaken wil doen? Zo gaat het natuurlijk niet makkelijker worden”, zo is binnen N-VA te horen.
• Met de legislatuur die op haar einde loopt, wordt de kans zo miniem dat er nog hervormingen komen. 

Om te volgen (2): België schort voorlopig de steun aan UNRWA niet op.

• Het VN-agentschap UNRWA kwam in woelig water de afgelopen dagen, na kritiek dat Hamas helemaal geïnfiltreerd was in de organisatie, en medewerkers van het VN-agentschap zelfs mee de aanslagen in Israël pleegden.
• Een hele reeks landen schort daarbij hun financiële hulp op. Al was dat voor de grootste donor, Duitsland, ook wel wat symbolisch: de Duitsers hebben voor de komende jaren al betaald. 
• Maar België kwam zo wel met een nieuw diplomatiek dilemma te zitten: volgde men hier landen als de VS, de UK, maar ook alle buurlanden? De minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit) beslist nu van dat niet te doen: “België behoudt humanitaire hulp in Gaza via UNRWA. Want die aanwezigheid is en blijft levensnoodzakelijk”, zo stelde zij. 
• Daarbij geeft de Europese Commissie ook wel rugdekking. De Hoge EU-Buitenlandgezant Josepp Borrell nam daarover hetzelfde standpunt in.
• Wel eist Gennez van de VN nu “volledige transparantie, betere screening- en controleprocedures, interne & externe audits én gerichte maatregelen tegen de betrokkenen.”
• Dat het thema in België enorm leeft, lijdt geen twijfel: de minister zelf is voorlopig niet erg actief meer op social media, na een barrage van wansmakelijke berichten aan haar adres, met onderliggend kritiek op haar beleid dat te veel “pro-Palestina” zou zijn.