Key takeaways

• Je levensstijl zoals hoeveel je beweegt, slaappatroon en roken spelen een belangrijke rol bij gezond ouder worden.
• Omgevingsfactoren zoals opleidingsniveau, inkomen, toegang tot ondersteunende netwerken en mentaal welzijn hebben ook invloed op biologische veroudering.
• Genetica heeft een relatief kleine invloed op het risico op vroegtijdig overlijden vergeleken met het gecombineerde effect van omgevingsfactoren gedurende een mensenleven.

Een recent onderzoek, gepubliceerd in Nature Medicine, suggereert dat keuzes in levensstijl en leefomstandigheden een grotere invloed hebben op gezond ouder worden dan genetica. Deze bevinding benadrukt het belang van omgevingsfactoren en sluit aan bij het aloude idee dat iemands geografische locatie van grote invloed is op de gezondheidsresultaten. Onderzoekers van de Universiteit van Oxford onderzochten bijna een half miljoen mensen in het Verenigd Koninkrijk, analyseerden hun genetische aanleg voor 22 ziekten, volgden veelvoorkomende gezondheidsproblemen zoals obesitas en hoge bloeddruk en maten biologische veroudering door het analyseren van bloedproteïnen.

Het onderzoek identificeerde 25 belangrijke omgevingsfactoren die verband houden met zowel het sterfterisico als biologische veroudering. Deze omvatten sociaaleconomische indicatoren zoals opleidingsniveau en inkomen, keuzes in levensstijl zoals lichaamsbeweging en slaappatronen, gedragsfactoren zoals roken en sociale determinanten zoals toegang tot ondersteunende netwerken en mentaal welzijn. Hoewel elke factor afzonderlijk een kleine invloed had op het risico op vroegtijdige sterfte, bleek hun gecombineerde effect over een mensenleven aanzienlijk.

Genetica meer impact op onder meer borst- en prostaatkanker

Uit het onderzoek bleek dat het relatieve belang van genetica versus omgeving varieerde afhankelijk van het specifieke gezondheidsprobleem. Genetische risico’s hadden meer invloed bij aandoeningen als dementie, borstkanker, prostaatkanker en darmkanker. Omgekeerd speelden omgevingsfactoren een grotere rol bij ziekten zoals long-, hart- en leveraandoeningen.

Ondanks de beperkingen die inherent zijn aan elk grootschalig onderzoek, waaronder mogelijke variaties tussen verschillende populaties en ongemeten factoren die een rol spelen, bieden de bevindingen waardevolle inzichten. De auteurs benadrukken dat het “exposoom” – het geheel van milieublootstellingen gedurende het hele leven – contextspecifiek is en verder onderzoek vereist in verschillende omgevingen.

Het belang van beleidsinterventies

Onafhankelijke onderzoekers juichen de bijdrage van het onderzoek aan het begrip van de veranderbare aard van gezondheidsuitkomsten toe. Ze benadrukken het potentieel voor beleidsinterventies gericht op het aanpakken van deze omgevingsfactoren, waardoor uiteindelijk individuen in staat worden gesteld om keuzes te maken die gezond ouder worden bevorderen. De boodschap is duidelijk: hoewel genetica ons kan voorbestemmen voor bepaalde aandoeningen, hebben onze omgeving en keuzes in levensstijl een aanzienlijke invloed op ons gezondheidstraject op de lange termijn.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!