Een laatste groot akkoord, waarbij premier De Croo twee overblijvende dossiers moet proberen af te ronden, dat zoekt de Vivaldi-ploeg vandaag. Vanmiddag én vanavond is daarover een kernkabinet gepland. Enerzijds is er het dossier van het krantencontract. Daar zoekt de ploeg nog altijd naar een uitweg, nadat overheidsbedrijf Bpost de concessie verloor aan privéspelers PPP en Proximy. Minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) legt zoals verwacht een nieuwe vorm van concessie op tafel, enkel voor de landelijke gebieden. Juridisch wordt dat een harde noot om te kraken: eerst de huidige concessie schrappen (die al niet meer Antwerpen, Brussel of Gent bevatte) om dan iets soortgelijk in te voeren en Bpost wél te laten winnen. Anderzijds is er de anti-casseurswet. Daar wil de premier water in de wijn doen: een ‘betogingsverbod’ zoals er ook een stadionverbod is voor hooligans in het voetbal, zou worden geschrapt. In ruil komen dan wel strengere straffen voor geweldpleging tijdens betogingen. Grote vraag is of zowel PS als MR hiermee akkoord kunnen gaan. Maar, “alles hangt aan alles”, zo is bij een vicepremier te horen.

In het nieuws: Wordt het een laatste “voor elk wat wils”-deal, voor Vivaldi?

De details: Twee grote knelpunten liggen nog op tafel, voor een dubbele kern, vanmiddag en vanavond. Daarbij eist de PS extra steunmaatregelen, als de huidige krantenconcessie geschrapt wordt. En ze wil hoogstens een heel verwaterde versie van de anti-casseurswet slikken.

• “Een laatste grote krachtinspanning, waarbij elk wat water bij de wijn doet, en een compromis mogelijk moet zijn.” Het is de soort klassieke peptalk die te horen is in regeringskringen, voor de kern(en) vandaag. Door agenda-issues komt men op de middag al een eerste keer samen, om dan vanavond door te vergaderen.
• Daarbij ligt het dossier van het krantencontract lang en breed op tafel. En heeft alvast Groen met Petra De Sutter, de vicepremier en vooral ook voogdijminister van Bpost, nu ook een bocht genomen: de huidige concessie, die gewonnen werd door de privé-bedrijven, wil ze nu laten vervangen door “gerichte projectsteun aan bezorgbedrijven of uitgevers, waardoor er geen prijsverschil zal zijn tussen stad en platteland”, zo stelde ze vanmorgen in de kranten en op Radio 1.
• Zo lijkt alvast Groen ook op de lijn van Vooruit te komen zitten, waar vorige week al Melissa Depraetere (Vooruit) zei “geen subsidies meer te gaan geven aan grote bedrijven, maar vooral naar de postbodes te kijken, om die extra te steunen”. 
• Want laat er geen twijfel over: de “gerichte projectsteun”, moet dan toch naar Bpost of de uitgevers van papieren kranten gaan. Zeker de Franstalige uitgevers azen daar zonder enige gêne op. 
• Bij de PS zit men nog steeds op dezelfde lijn: ofwel gaat de concessie aan PPP en Proximy toch door, ofwel komen er compenserende maatregelen. Gelijk oversteken. Die maatregelen kunnen dus in de vorm van wat De Sutter nu voorstelt. 
• Zo trekt de tandem van groenen en socialisten toch min of meer met één idee naar de kern straks: eerdere voorstellen van fiscale korting voor krantenabonnees, die de PS lanceerde, werden door Vooruit afgeschoten. En ook fiscale kortingen voor de grote papieren uitgevers liggen moeilijker aan Vlaamse kant.
• Tegenover dat linkse blok staat niet zoals vaak in andere discussies een rechterblok van MR, Open Vld en cd&v. Die laatste partij wil zeker ook compensaties, maar dan wel voor ‘het middenveld’, de christelijke zuil die tal van publicaties heeft, die ook dat goedkope tarief voor magazines kregen. 
• De MR wil tegelijk zeker ook wel steun aan de Franstalige uitgevers voor de “zones blanches”, vicepremier David Clarinval (MR) zal vermoedelijk De Sutter haar idee gaan steunen.
• Enkel Open Vld wil gewoon de concessie schrappen, ook al omdat er geen budgettaire ruimte is om ze toe te kennen, met eerst nog 6 maanden steun voor Bpost.
• Alles wijst er bovendien op dat er hoe dan ook nog een nieuwe “overgangsperiode” komt, waarbij Bpost dan andermaal langs de kassa kan passeren. Het huidige, nog veel duurdere contract, zal dan met 6 maanden verlengd worden.

De essentie: Het dossier krijgt het niveau van een bananenrepubliek.

• Een concessie die gewonnen wordt door privéspelers, en niet het verwachte staatsbedrijf, laten schrappen, om vervolgens een “nieuwe kleine concessie” uit te schrijven, waarop het staatsbedrijf dan wél kan winnen: dat lijkt het plan. 
• Daarbij maakt De Sutter een opvallende redenering, in De Tijd: “Pattelandsbewoners zullen meer moeten betalen voor kranten of tijdschriften die thuis worden geleverd, als het krantencontract wegvalt. Zo werkt de markt. Krantenbezorgers moeten langere afstanden afleggen en dat vertaalt zich in de prijs”, zo stelt ze. 
• Dat is vreemd, omdat vandaag ook al de nettokost van kranten bedelen erg verschilt per regio, stad of platteland. Uitgevers hanteren daarbij helemaal geen verschillende tarieven al naargelang  je woont, de markt werkt dus niet zo. 
• Meer nog: de huidige krantenconcessie is al een “gerichte concessie” die werkt voor de ‘witte zones’: Gent, Brussel, Antwerpen en andere steden worden door PPP vandaag al gedaan zonder subsidies. Opvallend is dat De Sutter het in haar communicatie plots heeft over het Meetjesland, de Westhoek, de Kempen of het Pajottenland: allemaal regio’s in Vlaanderen. De werkelijkheid is dat in Franstalig België veel meer dunbevolkte gebieden zijn, waar het echte probleem zich straks stelt. En waar dus het overheidsgeld dan naartoe moet vloeien.
• Insiders van Bpost wijzen bovendien op werkelijke economische motiveringen om toch maar landelijke bedeling te blijven subsidiëren: “Men wordt zeer creatief en wanhopig om subsidies te blijven doorsluizen naar Bpost. Want Bpost kan zo in landelijke gebieden erg competitief pakketten blijven leveren, op basis van een gesubsidieerd netwerk. Want het is duidelijk dat Bpost nu haar machtspositie op de pakjesmarkt misbruikt, dankzij die subsidies van de kranten.”
• Dat gewoon de gewonnen concessie schrappen, en vervolgens een nieuwe concessie uitschrijven, meer dan problematisch wordt voor de Europese Commissie lijkt nogal evident: zowel PPP als Proximy lieten al verstaan dat ze niet zullen aarzelen dan juridische stappen te ondernemen.
• Ook MediaNation NV, het moederbedrijf van Business AM, laat weten: “Wij gaan als bedrijf elke nieuwe vorm van subsidie die de regering zou invoeren om papieren media te ondersteunen juridisch zeer scherp laten bekijken. Elke vorm van discriminatie ten nadele van digitale media zullen wij aanvechten voor het Grondwettelijk Hof en de Europese Commissie. De deloyale inmenging, via belastinggeld naar privébedrijven, van de overheid in media heeft te lang geduurd.”
• Ook kamerlid Michael Freilich waarschuwt: “Het is echt opletten dat Bpost zo geen oneigenlijke subsidies voor de pakjesmarkt binnenhaalt, in die landelijke gebieden.” Hij stelt meteen voor om eventuele distributie in de witte zones, “als dat echt moet”,  “dan lokaal te laten organiseren door de krantenwinkels in de buurt”. “Daarnaast moet die subsidie enkel gelden voor bedeling aan particulieren én moet het een aflopend verhaal zijn op 2-3 jaar.”

Ook in de mix: Overleeft een vorm van de anti-casseurswet? 

• Een topic dat ook al langer suddert voor Vivaldi, is de anti-casseurswet die recidive geweldplegers bij betogingen preventief zou moeten kunnen stoppen. Die wet zit al langer in de pijplijn en is deel van een groter pakket hervormingen bij Justitie dat vorige minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) uitwerkte. 
• Vandaag kijkt zijn opvolger Paul Van Tigchelt (Open Vld) vooral naar de PS, die de boel blokkeerde tot nu toe, samen met Ecolo. Want beide partijen waren het eerst eens met het idee, dat zelfs initieel door de PS gevraagd was. De nieuwe wet werd in commissie door alle meerderheidspartijen gestemd én werd ook twee keer in de kern en ministerraad bevestigd. “De PS moet dan nu maar met voorstellen komen”.
• Want onder loodzware druk van de vakbonden keerden PS en Ecolo hun kar. Ze gebruikten de opmerkingen die de Raad van State had, die niet technisch en juridisch onoverkomelijk waren, om de zaak te torpederen. 
• Tegelijk dreigde aan de andere kant Georges-Louis Bouchez (MR) het keihard te spelen: hij was zelfs van plan, als de anti-casseurswet er niet komt, om het nieuwe strafwetboek te laten sneuvelen. Dat is een kroonjuweel in de hervorming van Justitie, dat ooit door Koen Geens (cd&v) in gang werd gezet, door Van Quickenborne verder werd uitgewerkt, en waar Van Tigchelt de finalisatie van wil zien gebeuren.
• De Croo heeft nu een soort compromis klaar, zo weet De Standaard: geen preventief verbod meer om deel te nemen aan betogingen, naar analogie met een stadionverbod voor geweldplegers in het voetbal. Dat vreesden de vakbonden namelijk heel erg. Wel zouden er gewoon zwaardere straffen komen voor geweldplegers: de vraag is alleen hoe zwaar.
• De PS is bijzonder lauwtjes: zij weten dat elke toegeving op dit vlak, over de symbolisch zo gevoelige wet, hen onder druk kan zetten van de PTB-PVDA. En ook de MR zal niet zo gauw toegeven, zij willen net met Bouchez laten zien dat ze “de enige rechtse partij zijn in Franstalig België”. Aan de premier dus om dat te verzoenen, mogelijk in een mix van andere dossiers.

Ook genoteerd: Bouchez begint vandaag met zijn reclamecampagne en een reclamefiets op de Grote Markt in Antwerpen. Plus een soort “uitgestoken hand” naar de N-VA?

• “In Wallonië heb je 50 tinten rood… en ons.” Met die slogan trekt de MR dus, zoals aangekondigd ook in Vlaanderen de boer op, met grote affiches en posters en zelfs met een reclamefiets in de Antwerpse binnenstad. De MR wil onderstrepen dat zij in Franstalig België het enige alternatief op rechts zijn.
• In Het Laatste Nieuws komt Bouchez ook uitgebreid aan bod, met een langgerekt aanbod aan de N-VA. “Ze weten dat ik wél open sta voor een staatshervorming”, klinkt het daarbij zelfs plots. Al maanden zoekt de top van de MR toenadering tot de Vlaams-nationalisten achter de schermen: Bouchez geeft dat met zoveel woorden ook toe. Bouchez beseft dat hij federaal geïsoleerd dreigt te staan, na de verkiezingen.
• Maar tot een gesprek met Bart De Wever (N-VA) kwam het niet. Die laatste heeft geen enkele drang om Bouchez te zien: discretie is geen modus operandi voor de MR-voorzitter. En zijn gegeven woord in ‘politieke deals’ wordt ook niet bijzonder hoog ingeschat.
• Bouchez komt dus met een publiciteitscampagne, als alternatief voor een discreet gesprek: “Bart steekt zich weg in zijn Antwerps stadhuis, dus ik ben verplicht om mijn campagne in Antwerpen af te trappen, zodat hij zéker hoort wat ik te vertellen heb. Als hij niet naar Wallonië komt, kom ik wel naar hem. Hij moet zelfs niet uit zijn stadhuis komen: er zal in zijn stad de hele dag iemand rondfietsen met een pancarte van de MR.”
• Wat houdt het “aanbod” van Bouchez dan precies in? Het blijkt helemaal niets nieuw, voor wie goed leest:
  • Bouchez wil absoluut geen verdere splitsing van bevoegdheden, en is eigenlijk nog altijd voor een terugkeer naar een unitaire staat, zo zegt hij.
  • Hij wil wel een staatshervorming die “een efficiëntere staat” oplevert, “met minder ministers, minder parlementsleden, minder structuren én financiële verantwoordelijkheid”.
  • Dat laatste is opvallend gelijklopend met wat het VBO ook voorstelde over de arbeidsmarkt: meer financiële prikkels op bevoegdheden, met name de werkloosheidsuitkeringen. Door die te splitsen kunnen Wallonië en Brussel, als ze daar meer mensen aan de slag krijgen, dan de “winst” bij hun budgetten tellen. Hij deed dit voorstel al een paar keer.
  • Tegelijk opvallend: hij wil dus minder parlementsleden of ministers, maar de Senaat afschaffen (die 41 miljoen euro per jaar kost) wil hij andermaal niet. “De Senaat afschaffen is een valse besparing”, zo stelt hij vreemd genoeg.
• Wie wel enthousiast reageert op de MR is cd&v-voorzitter Sammy Mahdi: “De opening van Bouchez om over fiscale responsabilisering van de regio’s te spreken is niet nieuw, wel interessant.” Mahdi ziet in Bouchez wel degelijk een serieuze gesprekspartner: “Het maakt een ernstig gesprek over onze staatsstructuur alvast meer mogelijk dan de “confederalisme of niks”-houding en aanvallen op “de Waal” van N-VA.”

De vraag: Zit de politieke journalistiek met een ernstig vertrouwensprobleem?

• De data uit de peiling van Gazet van Antwerpen bij 1.000 Vlamingen, van bureau iVox, zette een donker beeld op over het imago van en het vertrouwen in politici. Daarbij regeert bovendien een pessimistisch beeld over de toekomst: op de vraag of mensen denken dat hun kinderen het slechter zullen hebben antwoordt liefst 61,4 procent ‘ja’, 24,9 procent ‘hetzelfde’ en 13,7 procent ‘neen’.
• Maar tegelijk krijgen ook de media, en meer bepaald de politieke journalistiek, een stevig signaal, zo blijkt uit de peiling.
  • Om te beginnen geeft 60,5 procent van de mensen aan interesse te hebben in politieke actualiteit, tegen 33,4 procent niet.
  • Op de vraag of men de politieke verslaggeving in Vlaanderen vertrouwt, antwoordt 42,1 procent ‘ja’ en 40,3 procent ‘neen’.
  • Daar staat fel tegenover dat “professoren politicologie en commentatoren meestal op een goede manier een neutrale duiding geven”, wel hoog scoort: 57,2 procent is akkoord, 22 procent is niet akkoord.
  • Maar op de vraag of politieke journalisten neutraal berichten, antwoordt zelfs 50,7 procent ‘neen’ en slechts 27,3 procent ‘ja’.
  • Opvallend is ook het antwoord op de vraag of ‘politieke verslaggeving van de opvang van Vlaams Belang versterkt’: 32,6 procent gelooft van wel, 39,3 procent van niet.
  • 39,2 procent vindt overigens dat Parlementsleden meer aan bod zouden moeten komen in de media, tegen 38,3 procent niet.
• Mensen houden duidelijk van pluriformiteit: “een combinatie van verschillende media die politiek berichten, als meerwaarde”: 53,3 procent is akkoord, tegen 22,4 procent niet.
• “Klassieke media” worden ook betrouwbaarder gevonden dan sociale media in politieke berichtgeving: 59,3 procent is akkoord, maar ook 22,2 procent zegt hier ‘niet akkoord’.
• Opvallend tenslotte, is het antwoord over verzuiling: “Het was duidelijker toen media nog meer verzuild waren aan een specifieke politieke stroming”, krijgt toch ook 30,2 procent mensen die akkoord zijn, tegenover 40,2 procent die het niet eens is. 

Opvallend: Premier De Croo zoekt actief de strijd met de Vlaamse regering.

• De eerste minister is duidelijk in campagne-modus gegaan. Op een boekvoorstelling van professor Marc Devos over Europa, ging De Croo in z’n speech in overdrive over regulitis, de ziekte van een overheid met te veel regeltjes. Daarbij kreeg de EU een sneer, maar zeker de Vlaamse regering moest het keihard ontgelden.
• Helemaal verrassend is dat niet: De Croo ziet de campagne vooral als een tweestrijd tussen hem en De Wever, eerder dan het Vlaams Belang of uitdagers op links. In de peiling van Gazet van Antwerpen, waar bij de vraag wie men liefst als nieuwe premier ziet, en hij op twee uitkwam, net na De Wever, ziet de premier ook bevestiging van die stelling, volgens insiders.
• “Wat er vandaag met Ineos gebeurt is een potentiële dolk in het hart van de Vlaamse economie”, zo stelde De Croo. “We moeten absoluut vermijden dat we in Vlaanderen op een vergunningenstop afstevenen omdat een snipper natuur gelijkgesteld wordt met een miljardeninvestering en duizenden jobs.”
• Het is opvallend dat De Croo zo komt duwen op het dossier: achter de schermen zette hij zich namelijk net altijd stevig voor in, samen met de N-VA, die de Vlaamse regering leidt, en waar het dossier voor N-VA-voorzitter De Wever zeer belangrijk is. Maar nu is het dus oorlog, uitgerekend op dat terrein. 
• Daarbij gebruikt hij opvallend genoeg de deal die de federale regering afsloot met Engie, als lichtend voorbeeld. “Probeer de taboes te doorbreken”, zo stelde hij. En nog: “Laat Ineos jullie Engie-dossier zijn”, zo stelde De Croo. “De federale regering heeft stevig bijgestuurd om onze kerncentrales te kunnen verlengen. Dat was politiek niet makkelijk, maar het was cruciaal voor onze welvaart.”
• Bij N-VA reageerde Zuhal Demir, de minister van Omgeving die verantwoordelijk is voor het Ineos-dossier, al heel heftig: “Uw Engie-dossier ging over het licht aanhouden, nadat u het zelf had uitgedaan en we waar we nog steeds niet van weten wat die basisbehoefte moet kosten. Niemand wacht op uw advies, premier.”

Opvallend: Mag België nu in het SCAF-defensieprogramma, waar Ludivine Dedonder (PS) zo graag in wil, of niet?

• Minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) verraste eind november toch wat, toen ze aangekondigde dat dit land volledig zal toetreden tot het SCAF-programma vanaf juni 2025. 
• Dat ‘SCAF’, oftewel “Système de combat aérien du futur“, is een van de meest ambitieuze defensieprojecten in Europa. Het gaat om de ontwikkeling van een reeks onderling verbonden luchtwapensystemen, mét een nieuw gevechtsvliegtuig en software die gemeenschappelijk is voor alle EU-vliegtuigen. Oorspronkelijk werd het project geleid door Frankrijk, Duitsland en Spanje. Maar dit jaar is het opengesteld voor andere landen, aanvankelijk als waarnemers.
• In juni al kondigde Dedonder aan dat België een waarnemersrol zou grijpen, wat toen al verbazing en irritatie wekte, omdat het onderwerp niet echt op het politieke toneel was gebracht. En zeker ook omdat België eigenlijk nog maar net F-35’s aan het krijgen is, de nieuwe generatie gevechtsvliegtuigen van de Amerikanen via Lockheed Martin. Uitgerekend die toestellen gaat premier De Croo volgende week feestelijk inhuldigen, in de VS.
• Nu gooit Eric Trappier, de CEO van Dassault Aviation, die de ‘SCAF’ ontwikkelt, koud water op die aankondiging van Dedonder. “Men kan niet plots zichzelf tot partnerland uitroepen. Het statuut van waarnemer is het enige wat beslist is. Ik weet natuurlijk wel dat België zo snel mogelijk haar industrie aan het werk wil zetten”, zo sneerde die. 
• Eerder al was Trappier zwaar misnoegd over de Belgische keuze voor Lockheed Martin. Op vorige toenaderingen van Dedonder antwoordde hij al koud: “Ik zie niet in waarom ik vandaag werk aan de Belgen zou geven.”
• Via Opex News deed hij er nog een schepje bovenop, naar aanleiding van Dedonders verklaring: “We organiseren SCAF niet om werk te geven aan de industrie, maar omdat onze strijdkrachten er behoefte aan hebben en we erop rekenen dat onze landen de toestellen ook effectief gaan kopen. Kunnen we erop rekenen dat de Belgen op een dag ooit niet-Amerikaanse toestellen gaan kopen? Ik heb nog nooit een deftig antwoord gehad van de Belgen op die vraag. De laatste dertig jaar hebben ze dat niet gedaan.”

Om te volgen: Hoe lost de EU de crisis op met Hongarije, Oostenrijk en Slovenië?

• Het belooft een heel moeilijke Europese top te worden, volgende week. De EU zit namelijk stevig in de knoop met zichzelf over Oekraïne. Niet alleen is er de vraag naar meer steun, zeker financieel en militair, nu de Amerikanen aarzelen om hun koffers verder open te trekken voor Kiev. Er is tegelijk de politiek geladen vraag of de EU de poort openzet tot toetreding voor Oekraïne.
• Niet toevallig roert de Hongaarse sterke man Viktor Orbán zich: hij is al langer heel sceptisch ten opzichte van Volodymyr Zelensky, en wil graag goede banden met Vladimir Poetin behouden. Maar hij krijgt nu steun: in Slowakije won een coalitie de verkiezingen die veel meer ook pro-Russisch is. En Oostenrijk, dat traditioneel goede banden met Moskou aanhoudt, springt ook mee op de kar. Zo ontstaat een pro-Russische coalitie binnen de EU.
•  De voorzitter van de Europese raad, Charles Michel, moet er nu alles aan doen om toch een soort consensus te proberen vinden. Want zonder de garantie van 50 miljard euro steun voor Oekraïne wordt het heel moeilijk voor hen om met veel moed de oorlog te kunnen verder zetten. En daarnaast is er ook nog een fonds van 20 miljard euro aan militaire steun nodig, dat een goedkeuring nodig heeft.

Staking (1): Sinds gisterenavond twee dagen van sociale onrust bij de NMBS.

• De sociale verkiezingen, die in het voorjaar doorgaan, zorgen nu al voor een verhit klimaat op de werkvloer, bij de grote werkgevers en dan met name de overheid. Dat is voelbaar bij onder meer de NMBS.
• Daar was het al langer aangekondigd, twee marathons van 48 uur, omwille van het wat verminderen van de ‘opstarttijd’ voor treinbegeleiders. Vanaf gisterenavond 22 uur is dus een nieuwe spoorstaking bezig.
• De NMBS is verplicht door de wet op de minimumdienstverlening om treinen te laten rijden, en slaagt erin om zo’n drie op vijf IC-treinen te laten doorgaan en zo’n 40 procent van de lokale treinen en S-treinen. Bij P-treinen lukt dat minder.
• Bij ACV doen ze niet meer mee ondertussen, enkel de liberale en socialistische vakbonden nemen deze keer officieel deel.

Staking (2): Ook de Vlaamse ambtenaren staken, hoewel er een soort ‘Sinterklaasakkoord’ is.

• Ook bij de Vlaamse overheid werd de afgelopen 24 uur gestaakt. Alles draait daarbij rond de hervorming van het Vlaamse ambtenarenstatuut, waar ook de pensioenen, de lonen en de ziekteverloven inzitten. Kernelement is het afschaffen van de vaste benoeming bij de Vlaamse ambtenaren. In ruil willen de vakbonden keiharde voorwaarden in de nieuwe deal.
• Maar kijk, vanuit de VS, waar minister-president Jan Jambon (N-VA) op reis is met de Nederlandse premier Mark Rutte, liet de Vlaamse regeringsleider weten dat er “overeenstemming is over de laatste knelpunten” in de onderhandelingen.
• Maar ook hier: er is enkel een deal met de christelijke vakbond ACV, die als de ‘redelijke’ wil overkomen, en de staking stopzetten. “Ik nodig de twee andere vakbonden uit om zich bij dit akkoord aan te sluiten”, zo stelde Jambon. Ook minister van Binnenlandse Aangelegenheden Gwendolyn Rutten (Open Vld) deed die oproep aan de socialistische en liberale vakbond vanmorgen op Radio 1, zij voerde vannacht de onderhandelingen namens de Vlaamse overheid.
• Daarmee is de staking dus nog niet van de baan. Onder meer bij de VDAB, bij het Agentschap Wegen en Verkeer en vooral bij het personeel dat de binnenvaart en zeevaart moet verzorgen, is de staking voelbaar: het kan straks heel de Antwerpse haven lamleggen. (cv/ddw)