Het is een van de grote geopolitieke gevolgen van de oorlog in Oekraïne: Finland en Zweden werpen zich in de armen van de NAVO. De vraag is niet langer of de twee Scandinavische landen het lidmaatschap zullen aanvragen, maar wanneer. Maar net nu niets hun toetreding tot de alliantie in de weg lijkt te staan, dreigt Zoran Milanović, de president van Kroatië, een stok in de wielen te steken.

Finland zal naar alle waarschijnlijkheid binnen enkele weken zijn aanvraag om toe te treden tot de NAVO bezorgen aan de alliantie. De aanvraag van Zweden is iets minder vergevorderd, maar verwacht wordt dat het land al het papierwerk binnen enkele maanden in orde zal gebracht hebben. Over het algemeen lijken de Scandinavische buren welkom te zijn in de alliantie. Dinsdag nog herhaalde de Duitse bondskanselier Olaf Scholz dat de twee landen “op de steun van Duitsland kunnen rekenen” als zij besluiten tot de NAVO toe te treden.

Maar nu blijkt dat toch niet iedereen akkoord gaat met een NAVO-lidmaatschap voor Finland en Zweden. Milanović liet vorige week weten dat hij weigert in te stemmen met de toetreding van de Scandinavische landen, zolang de republiek Bosnië en Herzegovina zijn kieswet niet wijzigt.

Veto stellen

De Kroatische president riep daarom het parlement op “de toetreding van wie dan ook tot de NAVO niet te ratificeren” zolang niet was voldaan aan de voorwaarde die hij voor Bosnië en Herzegovina had gesteld, omdat hij dat als een “zeer gevaarlijk avontuur” beschouwt.

Hij heeft deze week zijn boodschap nog eens herhaald. “Ik zal als de duivel jagen op de zondige zielen van elk parlementslid dat voor stemt”, zei hij dinsdag. Dat meldt Euractiv. Bovendien maakte Milanović deze keer bekend dat hij bereid was persoonlijk in de zaak tussenbeide te komen. Tot nu toe had hij voornamelijk druk uitgeoefend op het parlement en de premier Andrej Plenković.

“Als staatshoofd dat Kroatië vertegenwoordigt op de NAVO-top, zal ik mijn veto uitspreken over de toetreding”, aldus de president. Volgens de Kroatische grondwet is de president de opperbevelhebber van het leger en heeft hij zeggenschap over het buitenlands beleid, aldus Euractiv. Hoewel het de premier is die Kroatië regelmatig vertegenwoordigt op EU-toppen, kan de president het land ook op dergelijke bijeenkomsten vertegenwoordigen.

Indien het echter de permanente vertegenwoordigers van de NAVO-lidstaten zijn die over deze kwestie moeten beslissen, gaf Milanović toe dat hij “niet zeker was of hij de Kroatische ambassadeur kon overhalen” zijn standpunt in te nemen.

Rusland profiteert

Rusland staat niet positief tegenover de mogelijke toetreding van Finland en Zweden tot de NAVO. Daarom is het land ook een voorstander van wat de premier verkondigt. De Russische vicepresident Dmitri Medvedev gooide maandag nog wat olie op het vuur en zei dat Milanović het risico liep op represailles van Kiev vanwege zijn opvattingen over Rusland en Oekraïne.

De Kroatische president was er onmiddellijk op gebrand zijn standpunt te verduidelijken. Hij benadrukte dat hij niet de kant van Rusland koos, meldde Total Croatia News. Milanovic voegde eraan toe dat hij vecht “voor de Kroatische staat en natie”. “De Russen spelen hun spel. Zij zijn de agressor in deze oorlog”, zei hij.

(ns, am)