De 27 EU-leiders blijven vanavond slapen in Praag, morgen hebben zij er dan hun top onder elkaar. Alle ogen zijn daarbij gericht op Duitsland. Dat legde vorige week een massief eigen reddingsplan op tafel voor de energiecrisis, met 200 miljard aan stimulansen voor Duitse burgers en bedrijven. Dat shockeerde de rest van de EU: want wat Duitsland in Europa tegenhield, onder meer zo’n plafond op de gasprijzen, lost het via eigen geld dus wel op.
Nederland, immer in het kielzog van Berlijn, volgde alvast dat voorbeeld. Ook daar laat men de begrotingsorthodoxie helemaal varen, en zet men de grote financiële middelen in. Want ook Nederland is maandenlang tegen een Europees prijzenplafond geweest, maar voert het nu in voor de Nederlandse gezinnen. De meerkost past ze bij: 23,5 miljard euro gaat Nederland dus zo ophoesten aan subsidies, zo wordt geraamd. Dat betaalt ze deels met de meeropbrengst van de eigen gaswinning in Groningen.
Dat Nederland en Duitsland de koffers zo fors kunnen opengooien, heeft alles te maken met hun financiële situatie. De Nederlandse schuldgraad bedraagt 49,5 procent bbp, en hun begrotingstekort gaat in 2023 op 3 procent uitkomen. België kijkt aan tegen een tekort dat boven de 5 procent zal uitkomen, zonder dergelijke grote maatregelen, en een schuldgraad van ruim het dubbel, boven de 100 procent van het bbp.
Maar beide landen lijken zo vooral de eigen boontjes te doppen, eerder dan het via de EU te willen doen. Vandaar de massieve diplomatieke druk van Zuid- en Oost-Europa (waar België volwaardig toe behoort) op de Europese Commissie om wél met een plafond op de gasprijzen te komen. Von der Leyen plooide daarover gisteren: zij legt morgen een voorstel op tafel. Vraag is of dat het Noord-Europese clubje van Duitsland, Nederland en Denemarken doet kantelen.
België lobbyt daarbij voor een zogenaamde ‘slang’ waarbinnen de gasprijs moet blijven: geen puur plafond maar een onder- en bovengrens op de prijs. Maar dat de Commissie nu eindelijk mee is, werd binnen Vivaldi wel als een grote overwinning gevierd: De Croo en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) leveren al maanden openlijk die strijd.
Ook nog meegeven overigens: Roemenië voert ondertussen ook een prijsplafond in voor brandhout. Het Oost-Europese land heeft nog één derde van de bevolking die met hout stookt, en die zijn de prijsstijgingen beu. Een kubieke meter brandhout mag nu maximum 80 euro kosten.
