De Limburgse gemeente Voeren werd eind vorige week getroffen door wateroverlast na overstromingen. Net als de Nationale Bank waarschuwt bedrijfsverzekeraar MS Amlin voor de grote impact van de klimaatverandering op brandverzekeringen, die almaar duurder worden. “De klimaatgerelateerde risico’s nemen sneller toe dan we enkele jaren geleden dachten”, zegt chief underwriting officer Herbert Baeten in een interview met Business AM.

Bij MS Amlin weten ze alles over het modelleren van natuurrampen als aardbevingen en orkanen. Daarbij zijn twee variabelen cruciaal: de intensiteit en de frequentie van een natuurfenomeen.

“Wat is er nu nieuw? Tot tien jaar geleden was Europa een behoorlijk veilig gebied in de wereld. Er gebeurde wel eens een overstroming of een storm, maar zowel de frequentie als de intensiteit lag laag. Dat is heel erg veranderd”, zo schetst Herbert Baeten, chief underwriting officer property & casualty, het ‘nieuwe normaal’.

“Neem de zware overstromingen in de zomer van 2021, toen de Vesder uit haar oevers trad. In de oude voorspellende modellen stond dat er 1 kans op 100 was dat zoiets kon gebeuren. Nu durft niemand nog die waarschijnlijkheid erop te plakken. Het is in elk geval veel frequenter geworden.”

De natuur kan op verscheidene manieren schade veroorzaken, van storm en hagel over droogte en brand tot overstromingen. Welk fenomeen baart u het meeste zorgen?

Baeten: “Toch wel de overstromingen, want we merken een toename in zowel België, Frankrijk en Nederland. Ik verwacht er nog meer zullen komen. Het baart ons zorgen omdat de overheden een gigantische achterstand hebben op het vlak van infrastructuurwerken. Een voorbeeld: rond de jaarwisseling waren er overstromingen in de Denderstreek. Toen bleek dat de stuwen die op de Dender staan langs Vlaamse kant, dateren van 1860. Die zijn dus compleet verouderd.”

“Op verzekeringsvlak worden de zaken bemoeilijkt omdat wij als verzekeraars wettelijk verplicht zijn om bij een brandverzekering automatisch ook natuurrampen te dekken. Dat verzekeringsproduct raakt nu volledig in onevenwicht door het toegenomen risico op natuurrampen.”

“Het voelt voor ons aan als een paradox. Langs de ene kant moeten wij als sector verplicht overstromingen en andere natuurrampen dekken. Maar van de andere kant vinden wij ook dat de overheid achterwege blijft in het doorvoeren van de nodige infrastructuurwerken. En dan zwijg ik nog over het uitreiken van bouwvergunningen in overstromingsgebied, want dat gebeurt ook nog altijd.”

De veranderingen in het klimaat leggen de zwakheden van onze infrastructuur bloot?

“Helemaal waar.”

Aan het eerste kunnen we als maatschappij op korte termijn niets doen, maar aan de infrastructuur wel.

“Zeker, er zal op dat vlak ook iets móéten gebeuren. Ik ben al blij dat men strenger wordt met bouwvergunningen, want we zijn nog altijd de prijs aan betalen van jaren vijftig tot zeventig, toen alles kon. Als je bij de overstroming van de Vesder in 2021 zag hoe dicht sommige huizen bij de rivier gebouwd stonden … Gelukkig wordt dat bij de heropbouw nu gedeeltelijk gecorrigeerd.”

Is er een sense of urgency bij de overheid en de bedrijven?

“Bij de overheid heb ik niet die indruk. Het staat niet hoog op de agenda. De overheden kampen met geldtekorten en zulke grote infrastructuurwerken kosten natuurlijk veel. Telkens bij een ramp is er aandacht voor de problematiek, maar twee weken later is dat alweer vergeten.”

“Ik denk dat de bedrijven zich iets bewuster zijn van de risico’s. De verzekeringsmakelaars doen hun job om hen daarover te sensibiliseren. Voor bepaalde bedrijven gaat het wel lastig worden om nog een betaalbare verzekering te vinden. Als je in zo’n overstromingsgebied gevestigd bent en je neemt geen maatregelen, dan moet je ook niet verwachten dat een verzekeraar jou zomaar dekking gaat afleveren.”

“Als wij bijvoorbeeld zien dat je kwetsbare goederen opslaat in een magazijn in een gebied met overstromingsrisico, dan gaan wij dat niet verzekeren, tenzij die goederen op een bepaalde hoogte worden opgeslagen.”

Zijn bedrijven niet vooral bekommerd om het prijskaartje van een brandverzekering?

“Een verzekering wordt door veel bedrijven inderdaad nog altijd als een pure kost beschouwd. Door de toenemende frequentie van natuurrampen is er onvermijdelijk opwaartse druk op onze pricing. Maar vergeet niet dat we voor miljoenen euro’s aan bezittingen verzekeren waartegenover enkele tienduizenden of honderdduizenden euro’s aan geïnde premies tegenover staan. Hoe hoger de frequentie van de schadegevallen, hoe meer de solidariteit onder druk komt te staan en hoe hoger de premies.”

“Een weerfenomeen waar verzekeraars de afgelopen jaren veel op hebben moeten uitbetalen, is hagel. Het is erg moeilijk te voorspellen waar hagelbuien precies gaan plaatsvinden en dus is het ook moeilijk om te modelleren wat hagelgevoelige zones zijn. Maar de gevolgen kunnen enorm zijn. Denk maar aan autoparken.”

“Hagel vernietigde twee jaar geleden het hele dak van een magazijn van een bekende Frans cosmeticaproducent. Dat magazijn was belangrijk voor de productie in heel Europa, die dan ook gedeeltelijk stil kwam te liggen. Welnu, alle klimaatmodellen voorspellen dat dergelijke hagelbuien zowel in intensiteit als in frequentie zullen toenemen. Ook dat is klimaatverandering.”

“Een ander voorbeeld zijn grondverzakkingen. Die worden in Frankrijk een echt probleem. Door droogte wordt de bodem instabiel, waardoor bedrijfspanden gewoon instorten. Dat hoorde je vroeger nooit. In Frankrijk werden droogte en verzakkingen recentlijk toegevoegd aan de risico’s die verzekeringsmaatschappijen samen gaan verzekeren, in een pool van de sector.”

Wil dat zeggen dat die risico’s door een individuele verzekeraar niet meer te dragen zijn?

“Als een pool opgericht wordt, is dat inderdaad een indicatie dat iets nog moeilijk te verzekeren is, of toch niet meer aan een redelijke prijs. Hagel zit er overigens nog niet bij.”

Alles wijst er dus op dat brandverzekeringen duurder worden, zowel voor bedrijven als consumenten.

“Ja. Brandverzekeringen zijn al fors duurder geworden. Een jaar of drie, vier geleden gingen de marktprijzen wereldwijd naar omhoog, onder meer als gevolg van natuurrampen. De tarieven voor de grote bedrijven gingen het eerst omhoog en nu worden, met enkele jaren vertraging, ook de prijzen voor de particuliere brandverzekeringen opgetrokken.”

“Laat ik het zo zeggen: ik verwacht niet dat brandverzekeringen weer goedkoper gaan worden. Want er zijn enkele verzekeraars die zich terugtrekken uit sommige markten. Of ze gaan er hun risico’s beperken. Hun gedrag wordt ook sterk bepaald door hun eigen verzekeraars, de herverzekeraars, waar dezelfde tendens te zien is. Een verzekeraar wil niet voor 100 procent opdraaien voor een schadegeval.”

Verzekeren draait rond risicoverdeling. Maar wat als een enorme klimaatramp iedereen tegelijk treft in heel Europa?

“Als er geen spreiding mogelijk is, dan is effectief een probleem. Een goed voorbeeld dat ik kan geven, heeft niets met klimaat te maken: de coronacrisis. MS Amlin is één van de twee verzekeraars in België die reisagenten verzekeren tegen insolvabiliteit. Maar bij de coronacrisis dreigden er massale faillissementen.”

“Samen met de andere verzekeraar zijn we met de overheid toen in gesprek gegaan. Dat leidde tot de beroemde coronacheques, waarmee de klanten hun reis konden uitstellen en de reisagenten het hoofd boven water konden houden.”

“Er is ook een beschermingsmechanisme ingericht waardoor de overheid een deel van het risico op zich neemt, mocht dat nog eens gebeuren. Zonder dat overheidsingrijpen waren reisagenten inzake insolvabiliteit een heel moeilijk te verzekeren risico geworden.”

Dus we gaan in het domein van klimaatrisico’s wellicht ook naar meer publiek-private samenwerkingen?

“Ja, want er is weinig alternatief. Ik denk niet dat een een overheid zich kan permitteren dat haar economisch weefsel onverzekerbaar wordt. Dan schiet je jezelf in de voet.”

Gaat de klimaatverandering sneller dan verwacht?

“Ja. er is meer frequentie. Er zijn meer overstromingen, hagelbuien en stormen. Soms hoor je mensen zeggen: ‘Met climate change zal het wel zo’n vaart niet lopen.’ Maar je moet bijna blind zijn om niet te zien dat er echt fundamenteel zaken aan het veranderen zijn. Grondverzakkingen? Dat was een jaar of vijf geleden geen thema, nu dus wel. De grote schadegevallen waar we bij MS Amlin de afgelopen drie jaar moesten verwerken waren, op enkele uitzonderingen na, allemaal klimaatgerelateerd. Dat zegt genoeg.”

Toch is klimaat nauwelijks een thema in de verkiezingscampagne.

“Dat is mij ook heel erg opgevallen. Ik ben al blij dat in de stemtest die ik recentelijk invulde, er toch een vraag was over bouwvergunningen in overstromingsgebied. Dat vind ik een kleine vooruitgang op het vlak van bewustzijn.”