Voor 2024 legt Tom Van Grieken de laat naar eigen zeggen hoog: hij wil absoluut de grootste partij van Vlaanderen worden. “Je kunt ook niet anders hè. Wat verwacht je anders? In 2019 was ik de tweede grootste partij. Mijn ambitie moet nu hoger” zo geeft hij zonder meer toe. Daarbij speelt uiteraard de affaire rond Frank Creyelman (ex-Vlaams Belang) hem parten. Het is naar eigen zeggen “een kanker die nu is weggesneden”. “Maar de schade, het litteken is er wel”, zo geeft hij toe. “En uiteraard gaan alle tegenstanders hierop springen als bloedhonden. En eigenlijk neem ik het ze niet kwalijk, want ik zou hetzelfde doen als het bij een andere partij zou gebeuren.” Maar voor hem is het “één rotte appel”, “en daar zijn we nu vanaf”. Dat met name de N-VA en Bart De Wever (N-VA) hem daarop nu zo hard aanpakken, ook over Filip Dewinter (Vlaams Belang), zit Van Grieken zeer hoog. “Als er nu één corrupte partij is die in ieder corruptieschandaal erbij is, dan is het de PS. En daar wil De Wever binnen zes maanden een groot historisch akkoord mee sluiten?” Hij gelooft dat in 2024 de grote verandering in zicht is. “België, al bijna 200 jaar, aanvaardt of verdraagt geen Vlaamse democratie. Vlaanderen mag stemmen wat het wil. Het is een Franstalige minderheid die zal bepalen wat er gebeurt op federaal niveau. Dat gaan wij veranderen.”

“Het is eigenlijk een goed jaar voor Vlaams Belang geweest. We hebben onze stempel kunnen drukken. We hebben de opwaartse trend met de peilingen kunnen volhouden, met vooral bijna uitsluitend hoogtepunten.”

“Ik weet niet of het een Grand Cru-jaar is. Laat ons hopen dat 2024 het Grand Cru-jaar wordt. Maar in het pad dat we hebben uitgestippeld als Vlaams Belang dat we begonnen in 2019 tot nu, moet ik zeggen dat eigenlijk veel dingen lopen zoals ik hoopte dat ze zouden lopen.”

Alleen is er zoals in de sport ook het gevaar: niet te vroeg aan kop komen?

“Iedere keer als er dan weer een peiling is waar we de grootste zijn, dan denk ik altijd dat ik zou willen zeggen: “Let op, we gaan hier regelrecht naar een overwinningsnederlaag”. In de zin van: kloppen wij nu straks af op 25 procent? Ik zeg maar iets.”

Het is de groenen overkomen in 2019.

“Daar heb ik dus grote schrik voor. Ik troost me met de gedachte dat we in iedere communicatie zeggen: “Voetjes op de grond, het is niet binnen.” Ik denk ook dat in heel de structuur van het Vlaams Belang heel die geest leeft.” 

“We gaan dus niet de fout maken die Kristof Calvo heeft gedaan in interviews in 2019, hoe gemakkelijk het zou zijn als hij toch maar minister zou worden. Dat hij rondgereden kan worden in een auto met chauffeur, omdat hij geen rijbewijs heeft. Die hoogmoed vind je niet bij het Vlaams Belang. En mocht je dat toch merken, dan vind ik dat je aan mijn mouw moet trekken, want ik zou dat bijzonder jammer vinden.” 

Wat was het hoogtepunt van dit jaar?

“Voor mij het hoogtepunt is mijn wandeltocht van de kust naar Brussel geweest. Achteraf is er wat meer aandacht aan besteed, maar op het moment zelf niet. En toch vond ik dat een geweldig politiek initiatief.” 

“Ik ben tien dagen lang, onder het motto ‘Doe ze luisteren’, met een rugzakje aan gewoon beginnen stappen, van gemeente naar gemeente. Ondertussen gesprekken met mensen voeren. En het enige was eigenlijk: “Vertel, waar lig jij nu wakker van? Waar ligt u nu wakker van?” En meer nog dan of het nu Tom Van Grieken was die kwam luisteren, waren het mensen die eindelijk eens gehoord worden en hun problemen op tafel willen leggen.” 

“Vaak zijn dat vaak genuanceerdere zaken. En ik was eigenlijk bijzonder blij met die reactie. Niet alleen offline, de reacties, mensen op een stelling die hun duim omhoog staken of mensen die mij met een fiets gingen zoeken. “Ik heb gezien dat je in de buurt was omdat je op Instagram ergens stond”. Maar ook nadien werd onze mailbox overspoeld door mensen die hun verhaal wilden doen en dat vond ik bijzonder hartverwarmend.”

“Doe ze luisteren, geef een signaal en ik denk niet dat er zo marketingtechnisch over werd nagedacht, maar hoe kan je dat nu symboliseren…”

Dat is wat wij daar achteraf op plakken? “Kijk eens, de goede grote marketeer Tom Van Grieken”. Maar dat is het dan blijkbaar niet?

“Het idee is gewoon heel eenvoudig: waarom gaan we niet gewoon praten met de mensen? En er is een klein ander ding, pour la petite histoire: ik wilde al lang heel graag een wandelvakantie doen, maar we hebben twee kleine kindjes en mijn vrouw wandelt niet graag.”

“Ik dacht: Hup! En het lukt wel om dertig kilometer per dag te stappen als ongetraind persoon. Het was een leuke ervaring, persoonlijk en ook politiek. Het symboliseerde echt dat wij wél luisteren naar de mensen, dat wij over de problemen bezig zijn waar de mensen mee bezig zijn. En die problemen sluiten nogal aan bij de dingen die wij heel vaak zeggen. Ik wil daar ook aan toevoegen: mensen zijn vaak ook veel genuanceerder dan er gedacht wordt.”

De verkiezingen in Nederland met Geert Wilders moeten toch ook een hoogtepunt geweest zijn? Die man stond jaren aan de zijlijn en wordt nu waarschijnlijk premier?

“Wel, ik heb een beetje de indruk dat sommige politici externe factoren waar je geen vat op hebt als je eigen verdienste laten beschouwen. Ik probeer daar een beetje bescheiden in te zijn. Ik heb geen enkele verdienste aan het geweldige succes van Geert. Hij heeft dat helemaal zelf gedaan, op zijn eigen manier, en hij heeft een prachtig resultaat neergezet. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat dat geen enkele invloed op onze strategie of onze politiek heeft.”

Het gaat toch over de vraag: ‘Is Vlaams Belang ooit in staat om dat cordon te doorbreken?’

“Ja, en zeker omdat het een voorbeeld is zo dicht bij huis in dezelfde taalgroep. Maar als je een beetje durft uitzoomen, en ik geloof dat ik het hier een paar jaar geleden ook heb gezegd, er is een tendens bezig over heel Europa waar partijen als de onze aan zet komen.”

Ja, acht landen in Europa nu?

“Ik ben de tel ondertussen al kwijt. Sommigen zijn al niet meer aan de macht, maar als ik kijk: in Nederland gedoogsteun en nu bezig met de regeringsonderhandelingen. Gedoogsteun in Denemarken, een volledige regering in Finland, Zweden, Estland, Hongarije, Polen, Italië…” 

“Eigenlijk is België een van de weinige landen waar een partij als de onze nog niet aan zet is gekomen. Dus: Nederland is zeer vatbaar voor de publieke opinie, omdat het zo dichtbij is in dezelfde taalgroep. Maar in de gehele Europese tendens is het allemaal niet zo uniek. Dus laat me een beetje bescheiden het jaar afsluiten. Mocht het in 2024 lukken om de grootste te worden en misschien aan zit te komen, dan maakt dat ook deel uit van een grotere Europese tendens.”

“Al onze tegenstanders gaan hierop springen als bloedhonden. En eigenlijk neem ik het ze niet kwalijk, want ik zou hetzelfde doen als het bij een andere partij zou gebeuren.”

Uw dieptepunt? Toch wel heel de affaire-Frank Creyelman?

“Ja, zonder meer. Ik weet dat Vlaams Belangers het imago moeten hebben van ‘Wij zijn sterk en wij geven nooit toe’, maar ik heb daar een nacht van wakker gelegen. Het is een open deur intrappen voor de mensen die de Wetstraat volgen dat de heer Frank Creyelman en ikzelf niet echt de beste vrienden waren en dat het bij mij welgeteld 2 uur heeft geduurd, zodra ik bewijzen zwart op wit had, om hem buiten te gooien. Dat ik dat ook direct heb gedaan.”

“Maar de schade is immens. Want we zien nu dat dat sujet, gedreven door geldhonger, mensen, vrienden, zelfs familieleden gebruikt heeft, misbruikt heeft voor zijn doelen. En dan denk ik: verdorie, die schade voor een paar schnabbels, want daar draait het dan eigenlijk op het einde rond, affecteert dan de partij.”

Geen schnabbels, wel tienduizenden euro’s toch per keer, als ik het goed begrijp.

“Ja, uiteraard, dat is bijzonder veel geld. Maar dan denk ik: wat zijn uw principes? Is het dat maar waard?”

“En dan kunnen wij wel die ene kanker wegsnijden. Dat kunnen we dan wel, maar de schade, het litteken is er wel. En uiteraard gaan alle tegenstanders hierop springen als bloedhonden. Eigenlijk neem ik het ze niet kwalijk, want ik zou hetzelfde doen als het bij een andere partij zou gebeuren.”

“Maar iedere ochtend sta ik op, kijk ik in de spiegel. En heeft onze partij iets fout gedaan, hebben wij ons voor de kar laten spannen, zijn onze standpunten veranderd? En dan kan ik klaar en duidelijk zeggen: nee, uiteraard niet. Hebben wij een clean track record? Goed, er is één rotte appel, daar zijn we vanaf.”

Zijn broer Steven komt ook wel in een moeilijk vaarwater. U had uw hand in het vuur gestoken voor hem, maar het blijkt dat er nu toch wat meer aan de hand is?

“Wel, in essentie blijft het hetzelfde, hè? Steven, de broer van Frank Creyelman, heeft zich op een ongelooflijke naïeve manier laten gebruiken door zijn broer. Het gaat om een paar relatief onschuldige parlementaire vragen die ook niet het einde van de wereld zijn.” 

“Ik denk vooral dat Frank Creyelman, zijn broer, zich heel interessant heeft gemaakt in berichtjes naar die Chinees wat hij allemaal heeft gedaan. Ik lees bijvoorbeeld in De Tijd dat hij zijn broer commissievoorzitter heeft gemaakt. Ja, oké, dat heeft niks met de waarheid te maken, dat is grootspraak.”

“Als er nu één corrupte partij is die in ieder corruptieschandaal erbij is, dan is het de PS. En daar wil De Wever binnen zes maanden een groot historisch akkoord mee sluiten?”

Is er ten gronde niet het grotere probleem van iemand als Filip Dewinter (Vlaams Belang), uit wiens stal Creyelman komt? Bart De Wever (N-VA) zei het tot vervelens toe al: “Wij kunnen eigenlijk enkel maar met Vlaams Belang gaan werken als Tom Van Grieken zijn huis opruimt, grote kuis houdt”.

“Eigenlijk maak ik me daar niet zoveel zorgen over, want de Financial Times, Der Spiegel en Le Monde hebben al die berichten gezien van Frank Creyelman en de naam Dewinter valt daar zelfs niet. Het enige draadje dat er is, is dat de Staatsveiligheid zou gezegd hebben tegen een journalist dat er een band is. Het is geen geheim dat Vlaams nationalisten, die geen hoge pet op hebben over België, en die weten dat de Belgische Staatsveiligheid die Vlaams nationalisten volgt en actief bestrijdt, dat dan niet echt een betrouwbare bron vinden.” 

“Als De Wever zegt “Je moet je huis op orde houden”… Ten eerste vind ik het een beetje raar dat een tegenstander dat zegt, maar goed. In het geval Frank Creyelman heeft het welgeteld 2 uur geduurd en hij lag buiten. Laat me zeggen dat ik de houding van De Wever in deze een beetje hypocriet vind. Wij hebben iemand waar het ruikt naar corruptie direct buiten gezet. Bij de socialisten, waar hij het groot akkoord mee wil sluiten, zet men iemand die veroordeeld is voor corruptie, Willy Claes, opnieuw terug op de lijst. Als er nu één corrupte partij is die in ieder corruptieschandaal erbij is, dan is het de PS. En daar wil De Wever binnen zes maanden een groot historisch akkoord mee sluiten? Laat me zeggen dat ik dat een hoge mate van hypocrisie vind van De Wever. Het neemt niet weg dat ik wél vatbaar ben voor argumenten. Rotte appels moeten eruit.”

Moest Filip Dewinter nu echt zijn partij heel graag zien, dan zet hij gewoon zelf een stap opzij en dan maakt hij het De Wever toch geweldig moeilijk?

“Wel, maar in dezen heeft Filip al klare wijn geschonken: als hij het probleem zou zijn, als het zover is, dan zet hij met veel plezier een stap opzij.” 

“Maar laten we eerst de verkiezingsuitslag afwachten. Want we gaan niet op voorhand mensen opofferen. Eerst verkiezingen winnen.”

“Alle mogelijke strategieën en theorieën vallen of staan met het idee dat het Vlaams Belang de grootste partij kan worden. Als ik dat niet kan bewerkstelligen, dan vervalt alles. Het is mijn eerste doel.”

U gaat teleurgesteld zijn de nacht van de verkiezingen, als dat niet lukt?

“Ik zou teleurgesteld zijn, ja, als ik niet de grootste partij kan worden. Ik heb de lat hoog gelegd voor mezelf. Maar ja, je kunt ook niet anders hè. Wat verwacht je nu van mij als partijvoorzitter? In 2019 ben ik de tweede grootste partij. Mijn ambitie kan niets anders zijn.”

Is de speech al klaar voor verkiezingsavond?

Nog niet, neen. Ik heb een paar ideetjes, maar die had ik zoveel jaar geleden ook. Toen heb ik hier trouwens u verteld wat ik zou zeggen. Deze keer gaat u geen primeur hebben. Ik heb iets in mijn gedachten, maar meer kan ik niet zeggen.”

Een heel simpele vraag: hebben jullie eigenlijk een kandidaat-minister-president?

“Nee, die hebben wij niet.”

“Omdat ik denk dat dat net is waar het in 2019 hard is misgelopen voor veel andere partijen. Het ging over de postjes, het ging over wie met wie. Volgens ons moet het gaan over het beleid, een ander beleid voor onze mensen.” 

“Ik denk echt dat we op een tweesprong staan. Of we gaan verder de dieperik in met hoe we nu al decennialang bezig zijn. Meer migratie, meer belastingen, meer overheidsschuld, meer immobilisme. Of we proberen eens iets compleet anders. De échte verandering.”

“En dat kan alleen maar met een sterk Vlaams Belang als motor en katalysator. Al de rest is al geprobeerd. Als men binnen België blijft (excuseer me voor die woorden) verder kloten, dan weet je waar we naartoe gaan. Dan gaan we de berg af. Er is geen compromis meer te vinden op dat federaal niveau. Wallonië is failliet, Brussel is failliet, het federale niveau is failliet. Vlaanderen hangt vast aan dat zinkend Belgisch schip. We gaan uit een compleet ander vaatje moeten durven tappen.”

En wat wordt het thema in de verkiezingen volgens u?

“Niet alleen volgens mij. Wat ontzettend leeft bij de de bevolking, iedere opiniepeiling wijst dat ook uit, is immigratie. Immigratie, immigratie. Bijna alles is immigratie.”

“We hebben een stijgende kostprijs van de sociale zekerheid. De vijf grootste OCMW’s van het land trekken aan de alarmbel omdat de afgelopen twintig jaar het leefloon verdubbeld is. Maar ze tasten in het duister over wat de oorzaak is. Ik zal het hen zeggen: 40 procent van alle leeflonen gaat naar niet-Belgen. Van die 40 procent is drie vierde niet-Europees.” 

“Als het gaat om de onveiligheid in bepaalde wijken en zo, dan heeft het een multiculturele component.” 

“Als je de asielfactuur ziet exploderen: 1,1 miljard euro ondertussen onder de cd&v van Nicole de Moor (cd&v) en Sammy Mahdi (cd&v). Dan moet je niet verbaasd zijn.” 

“Dalend onderwijskwaliteit, de grote olifant in de kamer. Ja, als de taal er niet is, hoe ga je dan kennis kunnen overbrengen? Dus migratie, migratie, migratie.” 

Het zal niet over de portefeuille gaan, over de koopkracht van mensen?

“Wel, al sinds ik voorzitter ben, koppel ik die twee dingen aan elkaar. Een sterk identitair verhaal, we willen ons thuis voelen in ons eigen land. Maar tegelijkertijd zijn wij niet de asociale neoliberale N-VA’ers die maar willen besparen en zo. Wij denken dat we al veel belastingen betalen, eigenlijk te veel belastingen, maar je moet er ook iets voor terugkrijgen: een sterke sociale zekerheid. Wij zijn sociale nationalisten.” 

“Als je tegenslag hebt, dan willen wij helpen. Maar dat systeem van een sterke sociale zekerheid werkt alleen maar als je geen freeriders hebt. Als er niet een massale instroom is van mensen die geen bijdrage leveren maar alleen eruit halen. Iedere verzekeraar gaat u dat systeem kunnen uitleggen, maar onze politici zijn daar heel naïef in.” 

U hebt geen schrik dat er sleet zit op dat thema? 

“Neen, die indruk heb ik niet. Je moet maar eens vragen, als iemand tegenslag heeft en zes jaar op een wachtlijst staat voor een sociale woning, dan gaan de mensen die hier toekomen en asiel krijgen, direct voorrang krijgen. Ja, dat went niet, hè.” 

“Denk maar eens aan die moeder die er staat met haar twee kinderen en moet wachten en ondertussen in erbarmelijke omstandigheden een appartementje moet huren, veel te duur. Dat neemt alleen maar toe, die frustratie. En die frustratie deel ik.”

Wat wordt de verrassing in de campagne?

“Dat de peilingen er volledig naast gaan zitten. Voor alle duidelijkheid, het vel van de beer mag je nooit verkopen voor hij geschoten is. Dus we gaan ons best moeten doen om de peilingen waar te maken.”

Het kan dat jullie boven de dertig procent gaan?

“Ah, zo’n stellingen, dat is dus rechtstreeks naar de overwinningsnederlaag hollen. De lat wordt steeds hoger gelegd. Wij staan op 18,8 procent bij de laatste verkiezingen. Als we al in de buurt komen van ons historisch resultaat van 2004 is dat al een gigantische overwinning. Men blijft de lat maar hoger liggen.” 

“Neen, het zou misschien ook wel eens kunnen dat de verrassing op links zit. In alle peilingen (voor wat het waard is, want wie ben ik om aan voorspellingen te doen) zien we dat het linkse blok, de communisten, de groenen en de socialisten, aan meer dan 30 procent zitten. Dat is nog nooit in de geschiedenis van het linkse blok zo geweest. Die blijven altijd maar onder of rond de twintig. Zelfs iets lager, rond de twintig. Men zit daar dus altijd significant 5 of 6 procent boven. En ik kan me maar niet inbeelden dat de samenleving aan het verlinksen is als ik mijn voelsprieten uitsteek, maar in de peilingen dus wel.”

“Dat vind ik een beetje een rare tendens, waar ik m’n vinger niet kan opleggen. Tegelijkertijd kan ik mijn vinger niet leggen op hoe het centrum… Het verliest wel, maar dat een cd&v nog stand houdt, vind ik toch ook heel opmerkelijk.”

Cd&v is natuurlijk na N-VA de meest logische bondgenoot voor jullie om ooit in een coalitie te komen. Maar de banden met de voorzitter zijn er onbestaande?

“Ja, en dat vind ik bijzonder jammer, op twee vlakken: zowel persoonlijk als programmatorisch. Ik denk dat ik met Sammy (Mahdi, red.) van 2012 tot 2014 of zelfs verder, bijna alle jongerendebatten samen heb gedaan. Ik denk dat we elkaar bijna meer zagen dan ons toenmalig lief, omdat we al die debatten samen zaten. En op persoonlijk vlak, ik doe hem daar geen cadeau mee, maar toen hij ook aangesteld werd als staatssecretaris heb ik er zelfs een positief ding over gezegd, over Sammy, omdat ik hoopte dat hij geen tjeef was.” 

“Maar blijkbaar schuilt er toch meer tjeef in dan ik had gedacht, want zodra hij voorzitter werd, is er een non-communicatie. Ik begrijp dat niet. Ik vind dat een vergissing.”

“Niet omdat Tom Van Grieken persoonlijk in hem teleurgesteld is, maar wel als je kijkt naar het programma van cd&v. Op sociaal-economische thema’s zitten we alle twee in het centrum. We zijn voor een vrije markt, maar sociaal gecorrigeerd. Als ik soms kijk naar ethische thema’s, hoe we goede politieke akkoorden sluiten om de doorgedreven waanzin inzake het verlengen van de abortustermijn te kunnen tegenhouden.”

“En als ik het boekje van mevrouw Hilde Crevits (cd&v) lees, waarin ze zegt: “We moeten na de volgende verkiezingen van gemeenschap tot gemeenschap beginnen onderhandelen en praten.”… Ja, zeker dat laatste, dat klinkt als muziek in de oren voor ons.”

Misschien daarover toch nog even. Federaal gaapt de grote leegte. Hebt u enige gesprekspartner aan Franstalige kant op dit moment, of straks?

“Dat denk ik niet. Maar is dat relevant in een democratie? Dat is de vraag die je moet stellen.”

Het is wel een duidelijk argument van N-VA: “We kunnen met Vlaams Belang weinig aanvangen want ze kunnen met niemand gaan praten aan Franstalige kant”.

“En welke gesprekspartner heeft N-VA?”

“Momenteel zijn alle bruggen opgeblazen. En eigenlijk gaat die vraag naar het fundament van het probleem van België. België, al bijna 200 jaar, aanvaardt of verdraagt geen Vlaamse democratie. Vlaanderen mag stemmen wat het wil. Het is een Franstalige minderheid die zal bepalen wat er gebeurt op federaal niveau. En die logica, die moet doorbroken worden.”

“Vlamingen zijn geen tweederangsburgers. De Vlaamse kiezer geeft een signaal, oorverdovend rechts en Vlaams. En een kleinere partij in een minderheid van het land bepaalt wat er gebeurt in het land. Dat maakt mensen boos. En het straffe is nog: je krijgt het omgekeerde beleid. Het enige wat de Vlamingen krijgen, is de factuur.”

In 2019 was het nog groot nieuws, zelfs een schandaal in Franstalig België: Tom Van Grieken mocht bij de koning komen.

(cynisch) “Beeld je dat eens in, de winnaar van de verkiezingen die gevraagd wordt, ongelofelijk.”

Alleen, in 2024, mag u opnieuw bij Filip op de koffie, maar wat daarna?

“Wel, kijk, wij denken dat de juiste strategie is dat er eerst een Vlaamse regering gevormd moet worden. En de Vlaamse regering moet als blok naar die federale onderhandelingen gaan.”

Dan toch een soort Catalaans scenario?

“Een Catalaans scenario is een beetje raar, omdat het Catalaans scenario een minderheid is die eenzijdig iets deed. Maar wij denken dat wij wel een legitiem parcours hebben dat wel internationaal is afgedekt voor ons stappenplan dat we zouden doen.”

Maar concreet: u vormt een Vlaamse regering, hypothetisch?

“Ja, wij willen federaal niet buitenspel staan, maar wij stellen vast dat als je federaal gaat onderhandelen zonder geruggensteund te worden door de Vlaamse regering, dan word je van het kastje naar de muur gespeeld. Dus we denken dat dat eerst cruciaal is. Eerst een Vlaamse regering, dan federaal gaan onderhandelen.”

U klikt u vast met die Vlaamse coalitiepartijen?

“Wij zijn het blok.”

“Federaal zal het dan een zeer moeilijk scenario worden. Maar goed, dan is het duidelijk voor vriend en vijand, dat de Franstaligen niet tot een oplossing willen komen. Vergeet ook nooit: de Franstaligen in dit land hebben baat bij de status quo. Wanneer er niks verandert in dit land gaan er miljarden van Vlaanderen naar daar.”

Men kan gewoon in lopende zaken blijven zitten?

“Dan moet je zeggen: het federale heeft geen nut meer. We gaan op Vlaams niveau de stappen zetten die nodig zijn.”

“Wat is politiek in essentie? Dat is de kracht van ideeën. Het begint bij een idee en dat begint te leven. En je overtuigt mensen van dat idee. Maar in de Belgische context mag je niets voorstellen dat nog nooit geprobeerd is geweest.”

“Je moet beginnen met een sterk politiek idee dat democratisch gesteund is. En dan moet je de geest hebben om te overtuigen.” 

“Maar wat ik niet ga doen, en dat mag je nu in steen beitelen, is dat ik Vlaams nationale stemmen haal voor een rechts en Vlaams programma, dat ik dan vervolgens ga verkopen aan de Franstaligen. We hebben dat nu al drie keer meegemaakt.”

U kent toch de boutade: van verraad na verraad, tot aan de Vlaamse staat? Dat was de Volksunie, toch?

“Ja, je ziet hoe ver we ermee zijn geraakt, hè? Ik geef u drie korte voorbeelden, belangrijk voor de analyse. Guy Verhofstadt, ooit had die een rechts en Vlaams programma met het Burgermanifest, toen de PVV de Vld werd, rechts en Vlaams verkozen. In België is hij links gaan besturen. Afgestraft.”

“Cd&v, het Vlaams kartel met Yves Leterme: een rechts en Vlaams programma. Belgisch en links gaan besturen. Afgestraft.”

“Bart De Wever, rechts en Vlaams programma, gaan besturen met de Franstaligen op Belgisch niveau. Afgestraft.” 

“Ook al ben ik het politiek oneens met die drie figuren, vind ik ze alle drie wel drie politieke talenten. Drie keer mensen die ik een hoger politiek talent toedicht dan mezelf. Maar ik ga niet zo dom zijn om die fout een vierde keer te maken?”

Wat zijn uw goede voornemens voor ‘24? Los van de klassieker dat u meer tijd aan uw familie gaat besteden, want die hoor ik elk jaar.

“Ja, maar ik zou ze misschien eens moeten waarmaken, het is een belofte die ik niet echt kan waarmaken. Welke belofte, als ik dát niet mag zeggen? Ik zou ze nochtans heel graag willen zeggen en mijn vrouw zou het ook graag willen horen.”

(denkt na) “Wat zijn mijn goede voornemens? Verder doen zoals we nu bezig zijn. Ik denk oprecht dat we eigenlijk geen fouten maken. We werken hard. We werken veel. We hebben ons programma goed inhoudelijk uitgediept. Ik kijk echt uit naar ons programmacongres, dat dat staat als een huis. En dan de boer op. Dan de mensen gaan overtuigen. Daar kijk ik echt naar uit, want daar gaat politiek over.” 

“Politiek is niet hier in de radiostudio’s of in de tv-studio’s. Politiek gaat tussen de mensen, en ik hoop, misschien is dat mijn beste voornemen, dat ik nog meer onder de mensen kan komen dan ik tot nu toe heb kunnen doen.”