Landen uit de Westelijke Balkan wachten al jaren om tot de Europese Unie te kunnen toetreden. De procedures slepen eindeloos aan en werden herhaaldelijk door allerhande barrières opgehouden. Inmiddels beginnen een aantal van de betrokken landen duidelijke signalen van ongeduld te tonen. Dat zegt Annabelle Timsit, Europees correspondent van het magazine Quartz.

Timsit merkt daarbij op dat een aantal van de kandidaat-lidstaten uit de Balkan inmiddels al naar andere potentiële partners uitkijken. Het gebied heeft strategisch immers een bijzonder grote waarde.

Kroatië

“Kroatië was zes jaar geleden het laatste land dat tot de Europese Unie is toegetreden,” zegt Annabelle Timsit. “Acht andere landen, meestal uit de Westelijke Balkan, staan op de wachtlijst om eveneens lid te kunnen worden. Servië en Montenegro wachten inmiddels al ruim tien jaar op het lidmaatschap van de Europese Unie. Noord-Macedonië staat zelfs al veertien jaar op de wachtlijst.”

“Om echter te kunnen toetreden moeten deze landen onder meer hun wetgeving aan de Europese regelgeving aanpassen. Tegelijkertijd moet er ook een goedkeuring volgen van de andere lidstaten van de Europese Unie, de Europese Commissie, de Raad van Europa en het Europese Parlement.”

De Europese Unie heeft inmiddels te kennen gegeven tegen het midden van volgend decennium minstens twee Balkan-landen als lidstaat te zullen opnemen. “De uitbreiding is niet alleen voor de potentiële lidstaten een gunstige uitkomst,” zegt Timsit. “De Europese Unie gelooft immers hierdoor stabiliteit, democratie en economische ontwikkeling naar de buurlanden te kunnen uitvoeren.”

“Tegelijkertijd zou men echter controle kunnen verwerven over een gebied met een grote strategisch belang. Tevens zou men kunnen voorkomen dat andere grootmachten in de regio een sterke positie zouden kunnen uitbouwen. Bovendien zou de uitbreiding de Europese Unie ook op wereldniveau machtiger maken.”

Verdeeldheid

Er moet echter vastgesteld worden dat het geduld van de Balkan-landen stilaan begint op te raken. Uit enquêtes blijkt dat 26 procent van de inwoners van de regio niet meer gelooft dat hun land ooit tot de Europese Unie zal toetreden. In Servië zijn al stemmen opgegaan om de aanvraag tot toetreding opnieuw in te trekken.

Kosovo wil zelfs beroep doen op de Verenigde Staten. Dat is volgens Hashim Thaci, president van Kosovo, immers nodig om een dialoog te kunnen opbouwen en een overeenkomst te vinden. Thaci betoogt dat de Europese Unie door een gebrek aan eensgezindheid niet in staat is beslissingen te nemen.

De opstart van de procedure voor de opname van Noord-Macedonië en Albanië werd in juni vorig jaar opgeschort. Een aantal lidstaten van de Europese Unie waren immers van mening dat de kandidaten onvoldoende garanties over de rechtsstaat konden geven. Bovendien werd gewezen op de sterke activiteit van de georganiseerde misdaad in de regio.

Inmiddels hebben echter landen zoals China, Turkije en Rusland hun interesse in het gebied laten blijken. Dat geldt ook voor Israël en de Verenigde Arabische Emiraten, die er vooral mogelijkheden in infrastructuur en vastgoed zien. Zelfs Turkije toont opnieuw grotere ambities in de Westelijke Balkan.

Misdaad

Eind april organiseerde de Europese Unie in Berlijn weliswaar een top over de Balkan. Dat moest de mogelijke inmenging van externe partijen in de regio helpen afwenden. Volgens Hashim Thaci hebben de gesprekken echter weinig concrete vorderingen geboekt.

“Men moet wel erkennen dat de Europese Unie in de Westelijke Balkan met een aantal belangrijke problemen moet afrekenen,” beklemtoont Annabelle Timsit. “Tussen de verschillende Balkan-landen lopen nog acht onopgeloste grensconflicten. Dat is een overblijfsel van de desintegratie van het voormalige Joegoslavië. Er blijven ook aanhoudende berichten over corruptie, overheidsschandalen en autoritaire regimes in Albanië, Servië en Montenegro.”

“Toch lijkt een lidmaatschap van de Europese Unie voor de Westelijke Balkan strategisch de enige zinvolle optie,” zegt Vuk Vuksanovic, onderzoeker aan de London School of Economics. De Europese Unie is voor de regio immers veruit de grootste handelspartner. Ook de Europse leiders zeggen dat proces rond het lidmaatschap weliswaar lang aansleept, maar uiteindelijk zijn rendement zal opleveren en de regio een grotere welvaart en vrede zal bezorgen.