Maxime Prévot (Les Engagés) heeft van koning Filip tot 2 september gekregen om te proberen om de Arizona-coalitie nog werkend te krijgen. Maar nu de meeste onderdelen uit de afgewezen supernota van Bart De Wever (N-VA) gelekt zijn, ligt de focus meer op ‘wat het had kunnen zijn’.

In het nieuws: De kwaadheid rond MR is niet gaan liggen, integendeel.

• Verschillende onderhandelaars hielden afgelopen weekend toespraken om hun kandidatuur voor de gemeenteraadsverkiezingen kracht bij te zetten. Zo ook Maxime Prévot, die in Durbuy vroeg dat de vijf onderhandelende partijen hun “hun taboes overstijgen” om Arizona “zo snel mogelijk” van start te laten gaan. Hij benadrukte dat een politieke stilstand te vermijden is.
• Het mislukken van de formatiegesprekken was nooit veraf. Bart De Wever, die zich in Hoboken officieel kandidaat stelde voor een nieuwe termijn als burgemeester van Antwerpen, noemde het afspringen van de onderhandelingen “de grootste politieke ontgoocheling uit mijn leven”. “Als je twee maanden dag en nacht werkt en als je denkt dat je vlakbij een akkoord bent met zeer ingrijpende sociaaleconomische hervormingen, dan komt het serieus binnen wanneer je dan in de laatste rechte lijn van de baan wordt gereden”, vertelde hij.
• Binnen N-VA wordt gekeken naar Georges-Louis Bouchez (MR) als de schuldige. Hij ging niet akkoord met een meerwaardebelasting op de winst uit aandelen en schoot een ultiem compromisvoorstel af. Hoewel De Wever niet met zoveel woorden wil zeggen dat dit Bouchez’ schuld is, lijkt zijn reactie tegenover VRT NWS toch duidelijk. “Als je uit Vivaldi komt, dat de belastingen met zeven miljard euro heeft verhoogd, het deficit heeft laten ontsporen en geen enkele serieuze hervorming heeft gedaan, zou je heel gemotiveerd moeten zijn om in een regering te stappen die net het tegenovergestelde doet”.
• Ondertussen lekte de tabel met de begrotingscijfers. Volgens onder andere De Morgen zou het lek van binnen de N-VA komen. De partij zou daarmee willen aantonen dat de voorstellen behoorlijk verregaand waren, dat er 13,5 miljard euro aan besparingen lagen. Met onder meer strakke aanpassingen voor de pensioenen en de arbeidsmarkt snapt N-VA niet dat de MR dit laat liggen. Bovendien staan er vrij rechtse voorstellen over ontwikkelingssamenwerking en migratie in de tekst. Al was te verwachten dat Vooruit in een later stadium daar misschien nog op terug had willen keren.
• Ook binnen Vooruit is er kwaadheid over Bouchez, zo blijkt uit een uitspraak van iemand aan De Morgen. “Als je eens bekijkt wat er in die tabel staat, besef je drie dingen. Eén: dat Bouchez liegt als hij rondbazuint dat De Wever vooral wou belasten. Twee: dat wij met Vooruit echt op onze limiet zaten. Drie: dat er nog lang geen finaal akkoord was”.

Uitgelekte tekst

De details: De begrotingstabel van De Wever zag er toch niet onaantrekkelijk uit.

• De Standaard en Het Nieuwsblad kwamen met de volledige begrotingstabel naar buiten. Tegen 2029 wil Europa dat België zo’n 28 miljard euro vindt om het zwalpende begrotingstekort aan te zuiveren. De Wever wilde de helft daarvan vinden door het verhogen van de werkzaamheidsgraad en de productiviteit. De andere helft kwam dan door een “klassieke sanering”, oftewel besparingen.
• Die besparingen werden in detail besproken, maar kwamen neer op grote saneringen op de pensioenen, de werkloosheidsuitkeringen, migratie en ontwikkelingssamenwerking.
• Tegelijkertijd kwamen er investeringen in defensie, politie en justitie. Maar ook de gezondheidszorg zag de groeinorm toenemen: een belangrijk punt voor Vooruit, cd&v en Les Engagés.

“Sommige voorstellen zijn niet haalbaar”

Om te volgen: De grote vraag is of Prévot niet aan een dood paard trekt.

• Zelfs Theo Francken (N-VA) irriteert zich aan Bouchez. “In dit geheel (van de supernota, red.) was de ‘Coucketaks’ in mijn ogen een symbolisch doch erg bescheiden element”, schrijft hij op sociale media. De zogenoemde ‘Coucketaks’ werd vernoemd naar ondernemer Marc Coucke, door een discussie over de meerwaardebelasting op aandelen zo’n tien jaar geleden. Met de verkoop van zijn aandelen in Omega Pharma verdiende Coucke ongeveer een miljoen euro, zonder dat hij daarop belast werd.
• Tegelijk blijkt Bouchez echter niet de enige te zijn die op- en aanmerkingen heeft. Doordat er nog maatregelen uitgewerkt dienden te worden, onder meer rond de pensioenen, waren de onderhandelingen nog niet in een eindfase belandt. “Sommige voorstellen zijn politiek niet haalbaar”, klinkt het bij een onderhandelaar in De Standaard. De “verregaande” besparingen bij een aantal overheidsdepartementen worden ook daar niet op gejuich onthaald.
• Vooruit heeft het logischerwijs moeilijk met de geplande halvering van het ontwikkelingssamenwerkingsbudget Al zou er toch al overeengekomen zijn om dat te laten vallen. Tegelijk wil de partij de onderhandelingen voor een Arizona-coalitie nog “een eerlijke kans” geven. “Dit lek helpt uiteraard niet”, verzucht iemand van Vooruit in De Morgen.
  • De socialistische vakbond ABVV roerde zich nog niet in de discussie, maar komt dinsdag bijeen. Binnen Vooruit vraagt men zich af wat de vakbond van de supernota maakt. Het besef leeft nog altijd dat Vooruit een tegenwicht moet bieden in de eventueel te vormen regering, als enige linkse partij. De vraag is of de achterban vindt dat dit al voldoende gelukt is.
• “Zelfs bij cd&v zijn ze vandaag boos op Bouchez vanwege zijn verzet tegen plannen rond nieuwe vermogensbelastingen en btw-verhogingen”, is nu te horen bij een onderhandelaar in De Morgen. De opdracht van Maxime Prévot lijkt dan ook duidelijk: kijken of Bouchez akkoord is om iets van zijn eisen af te doen, zeker gezien de rest van de supernota wél in Bouchez’ voordeel is.
• Wat wel helpt, is dat Arizona de enige werkbare piste lijkt. Een andere meerderheid, met Open Vld in plaats van Vooruit, lijkt te krap. Ook De Wever wil de gesprekken niet direct kelderen: “Ik ben niet meer aan zet. Maar ik zal uiteraard meewerken. We zullen zien of er een herstart kan komen”. Daarbij ligt de bal ontegensprekelijk in het kamp van Bouchez.