In april waarschuwde Ursula von der Leyen ervoor dat de door de EU afgekondigde economische sancties “Rusland zouden doen wegzinken in economisch, financieel en technologisch verval”. Drie maanden later kan worden vastgesteld dat het tegenovergestelde waar is.

• Het Russische handelsoverschot ligt tussen januari en mei met 110 miljard dollar vier keer hoger dan in de jaren voor het Oekraïense conflict. Het stopzetten van de invoer uit de EU en het uitvoeren van olie naar China en India doen hun werk.
• De roebel werd door Reuters tot “de best presterende valuta ter wereld” verkozen. Voor 100 roebel kreeg men pre-Oekraïne 1,2 dollar; vandaag is dat 2 dollar. 
• Dankzij stijgende opbrengsten en een toename van het areaal wintertarwe, zal Rusland dit jaar een absoluut record in zijn tarweproductie bereiken, terwijl Oekraïne een daling van de oogst met 40% aankondigt.

“Kou inzetten om Europa te verslaan”

Niet direct het aangekondigde verval, dus. Maar er is meer onheil op komst. Rusland heeft een lange geschiedenis van “kou inzetten om Europa te verslaan”, schrijft Wolfgang Münchau in The Spectator. 

“De winter van 1812 deed met Napoleons invasieleger wat de bijtende december van 1941 met dat van Hitler deed. Nu zou Vladimir Poetin het gas naar Europa kunnen afsluiten – en vooral Duitsland kan daar niet veel aan doen.”

De Duitse minister van Economie Robert Habeck zegt dat als Poetin de gastoevoer zou afsluiten, “bedrijven hun productie zouden moeten stopzetten, hun arbeiders zouden moeten ontslaan, bevoorradingsketens zouden instorten, mensen in schulden zouden raken om hun verwarmingsfactuur te kunnen betalen”. 

Een “Lehman Brothers-effect in het energiesysteem”

Habeck waarschuwde vorige week al voor een “Lehman Brothers-effect in het energiesysteem”. ’s Lands grootste gasimporteur Uniper vroeg donderdag om staatshulp om het faillissement af te wenden. Het bedrijf is niet langer in staat om de daling van de leveringen uit Rusland te compenseren met op de spotmarkt aangekochte hoeveelheden. Een eventueel faillissement zou gevolgen hebben voor honderden gemeentelijke nutsbedrijven en energieleveranciers.

Ook de kranten van het land maken sombere lectuur. “De oliecrisis van 1973, met zijn vier autoloze zondagen, lijkt een generale repetitie vergeleken met wat de Duitse industrie en consumenten nu te wachten staat”, schrijft Die Welt. 

De EU, de VS en het VK hebben allemaal officieel Russische fossiele brandstoffen gesanctioneerd. Dat doet de vraag rijzen of “Duitslands solidariteit met Oekraïne een koude winter kan overleven”.

De sancties doen de Russische economie wel degelijk pijn. Volgens het Russische Bureau voor de Statistiek is de Russische autoproductie in mei gedaald tot 3.700 voertuigen (minus 97%). Dat alles door een gebrek aan ingevoerde onderdelen. Slechts twee van de 20 autofabrieken zijn nog actief in Rusland. De overige grote autoconstructeurs vertrokken na de Russische inval in Oekraïne.

Maar Poetin kan zich een gasembargo veroorloven. Snel stijgende brandstofprijzen zullen het overschot op de lopende rekening van Rusland dit jaar naar schatting tot 250 miljard dollar duwen. Ongeveer het dubbele van vorig jaar.

(as)