In het nieuws. Israël en Saoedi-Arabië onderhandelen via de VS over een historische vredesdeal.

• Saoedi-Arabië wil van de VS vooral bescherming tegen een militair steeds gevaarlijker Iran. Dat in ruil voor nauwere banden met zowel Israël als de VS.
• Israël hoopt op meer legitimiteit en economische samenwerking. De Joodse staat kan met zijn dominantie in de hightechsector een hoofdrol spelen in de ‘Vision 2030’-plannen van de Saoedische autocraat Mohamed bin Salman. Die bereidt zijn land voor op het post-olietijdperk
• Voor de Palestijnen bevat de deal waarschijnlijk financiële steun van Saoedi-Arabië en de beperking van Israëlische nederzettingen.
• De VS zou zo enige invloed over Saoedi-Arabië terugwinnen. Ook de groeiende rol van China in het Midden-Oosten zou zo worden gecounterd. (Good luck with that! De Saoedi’s drijven nu evenveel handel met China, als met de VS, de eurozone en het VK gecombineerd.)

De politiek wil wel… het volk niet echt

De obstakels. In geen van de betrokken landen is er onder de bevolking veel appetijt voor zo’n deal.

• Geeft 40% van de Saoedi’s in een peiling aan geen bezwaar te hebben tegen economische banden met Israël, dan is er weinig animo voor een erkenning van de Joodse staat. Vooral niet als die wordt geleid door een uiterst-rechtse regering die zich verzet tegen een Palestijnse staat.
• Een meerderheid van Palestijnen – die de voorbije 18 jaar onder leiding van de impopulaire Mahmoed Abbas zo goed als niets hebben bereikt – blijft voorstander van “gewapende actie” om de bezetting te beëindigen. Toekomstige diplomatieke overeenkomsten met Israël zouden worden beschouwd als verraad aan hun zaak.
• In Israël maakt een rechts-religieuze fractie deel uit van de regering Netanyahu. Die vindt het annexeren van de Westelijke Jordaanoever een veel belangrijker missie dan als staat te worden erkend door Saoedi-Arabië.
• In de VS zijn de Democraten de moord in 2018 op Washington Post-columnist Jamal Khashoggi niet vergeten. De linkervleugel van Bidens Democratische Partij is ook kritisch over de voortdurende bezetting van de Westelijke Jordaanoever en het beleid van de regering Netanyahu.

Onrealistisch en illusoir

Zoom out. Indien Biden in zijn opzet slaagt, blijft zijn naam voor altijd verbonden met de meest significante vredesovereenkomst in het Midden-Oosten in een generatie. Toch lijken de plannen onrealistisch.

• Als het verleden een leidraad voor de toekomst is, dan begeeft Biden zich op glad ijs. Een akkoord om de Amerikaanse sancties tegen Iran volledig op te heffen in ruil voor een paar Amerikaanse gevangenen, biedt geen garanties. Waarom zou een onbetrouwbare partner als Teheran zijn kernwapenprogramma vertragen en de verkoop van militaire drones aan Rusland stopzetten?
• Ook de tijd speelt in het nadeel van Biden. “Wat als hij straks door Trump wordt vervangen?” is een vraag die in Washington, Riyad, Jeruzalem en Ramallah weerklinkt.
• Biden mag dan al zijn uiterste best doen, maar net als het verloren “imperiale tijdperk” van Groot-Brittannië, behoort de “Amerikaanse eeuw”- die begon na W.O. I – stilaan tot het verleden.