Het conflict tussen Japan en China over de Senkaku-eilanden flakkerde deze week weer op. Het hoofd van de Japanse nationale veiligheidsdienst zocht na Joe Biden zijn inauguratie onmiddellijk zijn Amerikaanse tegenhanger op voor overleg.
Japan verspilde alvast geen tijd om de nieuwe Amerikaanse regering te betrekken in de geopolitiek van de Oost-Chinese zee. De eilandengroep, die ook bekendstaat als de Diaoyu-eilanden, wordt al sinds 1895 bestuurd door Japan. Vanaf de jaren ‘70 betwistte China de soevereiniteit van de archipel. Ook Taiwan vindt dat het recht heeft op de controle van de acht eilandjes, die trouwens op een grote gasbron rusten.
Chinese schepen wagen zich sinds kort steeds vaker in de vaarwateren van het Japanese territorium.
Eerste Aziatische uitdaging voor Biden-regering
Het was een van de eerste uitdagingen voor Jake Sullivan, de nieuwe nationale veiligheidsadviseur van Joe Biden. Gisteren werd hij aan de mouw getrokken door Shigeru Kitamura, het hoofd van Japan’s veiligheidssecretariaat, over het gekibbel rond de eilandengroep. Tokio wilt absoluut niet dat China hun positie in de Oost-Chinese Zee kan uitbreiden en maakte van het dispuut onlangs een topprioriteit.
Washington bevestigde in een telefoongesprek dat zij Japan zullen blijven erkennen als de rechtmatige soeverein van de archipel. Deze afspraak werd in 1951 onderstreept in artikel 5 van een bilateraal Amerikaans-Japans veiligheidspact tussen de twee landen. Beide partijen zullen nauw blijven samenwerken met Indië en Australië om de groeiende invloed van China in de Stille Oceaan in te dammen. Dit vierkoppige bondgenootschap belooft ook militaire interventie, in het geval dat de Japanse controle over de Senkaku-eilanden wordt ondermijnt.
Toon naar China is gezet
De Amerikaanse ondersteuning van Japan in deze ruzie is inmiddels een traditie geworden. In 2014 bezocht toenmalige president Barack Obama de eilandengroep en Donald Trump sprak in 2017 zijn steun voor Japan uit in een ontmoeting met voormalige Japanse premier Shinzo Abe.
Volgens Stephen Nagy, professor in geopolitieke relaties aan de International Christian University van Tokio, is de reactie van het Biden-team een teken dat de toon van Washington naar Peking onveranderd zal blijven in de komende jaren.
‘Dit is een duidelijke boodschap naar de Japanese bevolking en Chinese overheid’, zei Nagy tegen Japanse media. ‘De Verenigde Staten tonen hier dat ze het bondgenootschap de bescherming van de eilandengroep blijven eren.’ Vooral naar China toe is het een duidelijk signaal. ‘Biden heeft duidelijk geen voornemen om China zachter aan te pakken.’