Japan heeft beslist om miljoenen te investeren in datingprojecten die gebruik maken van artificiële intelligentie (AI) in een poging het gekelderde geboortecijfer in het land weer omhoog te krijgen.

Door de steeds ouder wordende bevolking en het dalende geboortecijfer, loopt de vergrijzing in Japan hoog op. Zo daalde het aantal baby’s dat vorig jaar geboren werd tot onder de 865.000 – een record. De huidige pandemie dreigt bovendien de inzakking van het aantal zwangerschappen en huwelijken in het land te verergeren. 

Overheid als koppelaar

Om de demografische crisis het hoofd te bieden, geeft de Japanse regering 2 miljard yen (15,8 miljoen euro) aan plaatselijke overheden om te investeren in projecten die singles aan hun ideale partner moeten koppelen. Daarbij is het de bedoeling dat AI-systemen hen hierbij een kunstmatig handje zullen helpen. 

AI gebruiken om mensen te koppelen, is geen nieuw idee. In een land met een lange geschiedenis van menselijke matchmakers waren een aantal lokale overheden al overgestapt op AI-matchingsystemen, al houden de meeste van die algoritmen alleen rekening met criteria als inkomen en leeftijd. Ze leveren vaak ook alleen resultaten op als er sprake is van een exacte match.

Maar om lokale overheden toegang te geven tot meer verfijnde en duurdere AI-systemen, geeft Japan dus een smak geld uit. Opvallend: de algoritmen kiezen de potentiële partners deze keer niet op basis van inkomen en leeftijd, maar zullen eerder rekening houden met de ‘emotionele’ gelijkenissen tussen mensen met gelijkaardige waarden, hobbies en persoonlijkheden. 

Demografische tijdbom

Datingprojecten op basis van AI zijn slechts een van de vele maatregelen die de Japanse overheid neemt om het tij te keren. Het land heeft de meest verouderde samenleving ter wereld, met naar verwachting meer dan 35 procent van de bevolking die tegen 2050 65 jaar en ouder zal zijn – een gevaarlijke trend die gepaard gaat met economische en financiële kopzorgen. 

Volgens de meest recente officiële cijfers is het aantal gemelde zwangerschappen in de de drie maanden voor juli met 11,4 procent gedaald ten opzichte van het jaar ervoor. Ook het aantal huwelijken neemt met een afname van bijna 37 procent in dezelfde periode een duik. Dit terwijl de meeste baby’s in Japan binnen het huwelijk geboren worden. Bovendien waarschuwt de Japan Pediatric Association dat de coronapandemie het dalende geboortecijfers alleen maar in een stroomversnelling brengt. 

Nieuwe maatregelen

Om het dalende geboortecijfer aan te pakken, kondigde de Japanse premier Yoshihide Suga in oktober aan dat in-vitrofertilisatie (IVF) gedekt zou worden door de nationale gezondheidszorg. Daarmee wil de premier proefbuisbevruchting betaalbaar maken in een land waar de gemiddelde leeftijd van kersverse moeders nu boven de 30 jaar ligt en bijna één op de vijf koppels een test of behandeling voor onvruchtbaarheid heeft gehad.

Verschillende experts hebben echter hun bedenkingen bij de nieuwe maatregelen van de Japanse regering. Zo halen ze onder meer het voorbeeld aan van Zuid-Korea, waar het geboortecijfer in sneltempo blijft dalen ondanks de invoering van gratis onvruchtbaarheidsbehandelingen in 2017. 

Volgens Japanse deskundigen is er een bredere, culturele verandering nodig in het land die het gemakkelijker maakt voor vrouwen om hun werk en gezinsleven te combineren, en voor werkende mannen om meer tijd thuis door te brengen en mee hun kinderen op te voeden. Zolang dat niet gebeurt, menen ze, zijn investeringen in AI-datingprojecten en gratis vruchtbaarheidsbehandelingen, een druppel op een hete plaat.