Een opvallende strategische zet van N-VA-voorzitter Bart De Wever: Jan Jambon (N-VA) verhuist van het Vlaamse naar het federale niveau en zal De Wever bijstaan in de regeringsonderhandelingen. Jambon zelf neemt er vrede mee en wil vooruit kijken.

In het nieuws: Jambon werd door N-VA op het Vlaamse niveau weggeplukt om nu federaal aan de slag te gaan.

• “Het dagelijks bestuur van de N-VA heeft minister-president Jan Jambon, gezien zijn ervaring als federaal vicepremier gevraagd om samen met partijvoorzitter Bart De Wever de leiding waar te nemen over de toekomstige federale onderhandelingen”, zo stond er woensdagochtend nog te lezen in een N-VA-persbericht.
• Daarmee doet De Wever een gouden zet. Als hoofd van de Vlaamse regering was Jan Jambon het uithangbord geworden van alles wat misliep in de Vlaamse regering. Een regering die het meer dan eens lastig had op Welzijn, op Onderwijs kritiek oogstte en op Mobiliteit met een verguisd plan voor De Lijn kwam.
• Vooruit, die als nieuwe partij in de regering stapt, wilde dan ook een breuk met alles wat daarvoor kwam. Daarbij was Jambon kop van Jut voor kopstuk Conner Rousseau (Vooruit), die hem “zowat de meest rechtse N-VA’er die je kan vinden” noemde. Hij was niet per se tegen Jambon als persoon, maar wel tegen diens beleid.
• En dus moest Jambon verkassen naar de federale onderhandelingstafel. Hijzelf zit daar niet mee in. “Ik heb altijd gezegd dat ik na de verkiezingen ter beschikking ben waar mijn partij mij nodig heeft. Ik ben bijzonder vereerd dat Bart mij vraagt”, zegt hij tegenover VRT NWS.
• Jambon kijkt tevreden terug naar zijn periode als Vlaams minister-president: “Ik vind het een fantastische ervaring om minister-president van Vlaanderen te kunnen zijn”. “Maar”, zo voegt hij eraan toe, “ik heb mij ook ongelooflijk kunnen uitleven als vicepremier en als minister van Binnenlandse Zaken”.
• Daarmee keert Jambon terug op het niveau waarop hij tussen 2014 en 2018 al actief was, in de regering-Michel. Of hij opnieuw zo’n belangrijke post toegewezen zal krijgen, hangt vooral van de positie van De Wever af. Als die erin slaagt om premier te worden, dan zal Jambon niet op Binnenlandse Zaken worden gezet, maar allicht een ‘minder belangrijke’ functie. Mochten de regeringsonderhandelingen anders uitdraaien, dan ligt de weg open voor Jambon om een belangrijke ministerpost te claimen.

Ook een federale startnota

Ingezoomd: De Wever kan Jambon wel gebruiken tijdens de regeringsonderhandelingen.

• Jambon kan met zijn ietwat bruuske stijl wel doorbraken forceren. Als minister van Binnenlandse Zaken en Veiligheid trad hij doortastend op, en hij weet van aanpakken. Dat komt van pas als De Wever het confederalisme en een staatshervorming nog eens op tafel wil leggen. Zo heeft hij een goede band opgebouwd met Sophie Wilmès (MR), die als minister van Begroting samenwerkte met Jambon.
• Voor De Wever is urgentie wel geboden om een federale regering samen te stellen. Woensdag trok hij naar de koning met het Belgisch begrotingsrapport onder de arm, dat bloedrood kleurde. Het Europees strafbankje en de verplichting om het tekort weg te werken blijft een gevoelig punt voor De Wever.
• De N-VA-voorzitter heeft wel de handen vrij, nu Matthias Diependaele (N-VA) hem opvolgt als leider in de gesprekken voor de Vlaamse formatie. De Wever zal proberen om de methode van de Vlaamse regeringsvorming te herhalen. Als informateur zal hij ook op federaal niveau een startnota opstellen. Daarbij moet hij wel nog diepgaander praten met de twee beoogde Franstalige coalitiepartners MR en Les Engagés. De voorbije week concentreerde De Wever zich vooral op gesprekken over de Vlaamse regering. Over de taalgrens zijn voorzitters Georges-Louis Bouchez (MR) en Maxime Prévot (Les Engagés) hetzelfde aan het doen voor de Waalse regering.
• De Wever wordt volgende week woensdag weer bij koning Filip verwacht. Mogelijk wordt zijn informatieopdracht nogmaals verlengd. Dat zal afhangen van de gesprekken die volgen.
• Jambon van zijn kant wil ook graag vooruit kijken. De uitspraken van Rousseau laat hij niet aan zijn hart komen, lijkt het. “Ik ga nu werken aan een goede relatie met de verschillende coalitiepartners. We laten die dingen achter ons”.