Nadat de James Webb ruimtetelescoop in juli werd gelanceerd, kondigden astronomen aan een aantal galaxieën te hebben ontdekt die kandidaat zijn voor de oudste die ooit zijn geobserveerd. Maar nu blijkt uit nieuw onderzoek dat minstens een van die sterrenstelsels niet zo oud is als aanvankelijk werd gedacht.

Astronomen ontdekten nadat de eerste data van de James Webb werd gepubliceerd, een reeks galaxieën die ogenschijnlijk slechts 200 tot 300 miljoen jaar na de oerknal ontstonden. 

Dat zouden meteen de oudste en verste sterrenstelsels zijn die ooit door mensen werden geobserveerd. Twee teams van wetenschappers denken nu dat zij bewijs hebben gevonden dat dit misschien toch niet het geval zou zijn.

Uitgerekte lichtgolven

De James Webb kan verder terug in de tijd kijken dan eender welke andere telescoop. Dat kan, omdat licht een eindige snelheid heeft. Hoe langer de afstand die het licht heeft afgelegd voordat het de aarde bereikt, hoe verder we dus terug in de tijd kunnen kijken. 

Licht van de verste galaxieën die door de telescoop werden geobserveerd, is al meer dan 13,5 miljard jaar onderweg. Doordat het universum continu uitdijt, worden ook die lichtgolven uitgerekt, waardoor ze eerst roder lijken en daarna zelfs niet meer in het zichtbare spectrum belanden eenmaal ze de aarde bereiken. De James Webb is daarom ontworpen om in het infrarode spectrum te werken, waardoor die galaxieën nu wel in beeld kunnen worden gebracht. 

Bedrieglijk sterrenstelsel

Nadat de telescoop werd gelanceerd, werden dus opeens een aantal kandidaten voor ‘oudste galaxie die ooit werd ontdekt’ gevonden, die door telescopen als de Hubble nooit zouden kunnen worden geobserveerd. Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat minstens een daarvan toch niet zo oud is als eerst werd gedacht.

De galaxie met de onhandige naam CEERS-DSFG-1 werd aanvankelijk geschat slechts 220 miljoen jaar na de Big Bang te zijn ontstaan. Maar een Japans team van onderzoekers ontdekte dat het sterrenstelsel enorm veel stof bevat. Stof absorbeert kortere golflengtes van licht, terwijl het langere golflengtes makkelijker doorlaat. Daardoor zou die de rode kleur van oudere sterrenstelsels nabootsen, wat wetenschappers misleidde. Door dat in de berekeningen op te nemen, konden de wetenschappers concluderen dat de melkweg slechts 12,5 miljard jaar oud is, nog altijd enorm oud, maar helemaal geen record.

Een ander team bevestigde dat CEERS-DSFG-1 een ‘oplichter’ is. Wetenschappers van het Amerikaanse Harvard observeerden de galaxieën rond hun doelwit, waaruit zij konden afleiden dat CEERS-DSFG-1 een deel uitmaakte van een door zwaartekracht gebonden groep. Door de leeftijd van de andere sterrenstelsels te achterhalen, konden zij concluderen dat de voormalige kandidaat voor ‘oudste melkweg ooit’ dat helemaal niet kan zijn.

(kg)