De ruimtetelescoop James Webb heeft voor het eerst de aanwezigheid van een exoplaneet bevestigd. Opvallend: het hemellichaam is bijna exact even groot als de aarde.

Why it matters: De voorbije jaren hebben wetenschappers duizenden exoplaneten, planeten buiten ons eigen zonnestelsel, ontdekt. De meeste daarvan lijken echter totaal niet op de aarde en zijn wellicht niet in staat om leven te herbergen.

In het nieuws: De pas ontdekte planeet, LHS 475 b, werd ontdekt in het sterrenbeeld Octant en bevindt zich op slechts 41 lichtjaar van de aarde.

• De planeet werd ontdekt door de telescoop op de ster LHS 475 te richten. Wanneer de planeet zich in zijn baan voor de ster bevindt, is er een dipje in de hoeveelheid licht die we waarnemen. Door de grootte van dat dipje te meten, kunnen wetenschappers berekenen hoe groot de planeet is.
• Een belangrijke opmerking: de planeet is misschien wel even groot als de aarde, maar is hoe dan ook niet in staat om leven zoals wij dat kennen te huisvesten. 
• LHS 475 b doet er slechts twee dagen over om een baan rond zijn ster te vervolledigen. Dat betekent dat die zich zeer dicht bij zijn zon bevindt. Volgens de wetenschappers die de planeet ontdekten, is die sowieso honderden graden warmer dan de aarde.

Moeilijk te vinden

De achtergrond: Hoewel de planeet wellicht onherbergzaam is, is het toch een belangrijke ontdekking.

• De meeste planeten die ontdekt worden buiten ons zonnestelsel, zijn een stuk groter dan de aarde. Daar zijn een aantal redenen voor.
• Kleine planeten blokkeren een stuk minder licht wanneer zij langs een ster passeren, waardoor telescopen ze moeilijker kunnen detecteren.
• Een andere techniek die vaak wordt gebruikt, het meten van de schommeling van een ster door de zwaartekracht die planeten erop uitoefenen, wordt ook moeilijker wanneer een planeet klein is. Bovendien kan de invloed van grote planeten in een zonnestelsel de schommeling van kleine planeten verder verhullen. 

Atmosfeer of niet?

En nu: Wetenschappers gaan tijdens de zomer meer observaties uitvoeren. Op die manier willen zij te weten komen of de planeet toch over een atmosfeer beschikt. 

• Het team dat de planeet ontdekte, heeft Webb al gebruikt om te achterhalen of er een atmosfeer is. Tot nu toe is er nog geen zekerheid, maar er werden wel al een aantal moleculen geobserveerd die bepaalde types atmosferen uitsluiten.
• Tijdens de zomer zal getracht worden om nogmaals observaties uit te voeren.  De astronomen hopen dan met zekerheid te kunnen zeggen of LHS 475 b over een atmosfeer beschikt.
• Hoe dan ook denken de wetenschappers die de planeet ontdekten dat dit slechts het begin is van Webbs zoektocht naar planeten die op de aarde lijken. In een verklaring zei Mark Clampin, voorzitter van de astrofysica-afdeling bij NASA, dat de ruimtetelescoop nog vaak gebruikt zal worden om gelijkaardige exoplaneten te vinden.

(evb)