Voor het eerst in de geschiedenis van Israël is de winnaar van de verkiezingen er niet in geslaagd om binnen de wettelijk vastgestelde termijn van 42 dagen een nieuwe regering te vormen. Nieuwe verkiezingen staan nu gepland voor 17 september.
Dat is slecht nieuws voor uittredend premier Benjamin Netanyahu, tegen wie verschillende onderzoeken voor corruptie lopen. Hij wilde dan ook wetten door het parlement jagen die hem immuniteit verschaffen tegen vervolging.
Vredesplan voor het Midden-Oosten
Maar het is ook slecht nieuws voor Donald Trump. Die hoopte zijn vredesplan voor het Midden-Oosten te kunnen bekendmaken eens de nieuwe Israëlische regering de eed had afgelegd. Dat plan wordt eind volgende maand in Bahrein openbaar gemaakt. Maar dat moet nu gebeuren in afwezigheid van een Palestijnse delegatie, die van het plan niets wil weten sinds de VS hun ambassade naar Jerusalem verplaatsten. Daarnaast zal dus een regering van lopende zaken, zonder duidelijk mandaat, Israël op de presentatie vertegenwoordigen. Een weinig ideale situatie. Het plan zou volgens Dan Shapiro, ambassadeur in Israël onder de regering Obama, dan ook wel eens een doodgeboren kind kunnen worden.
“Niemand in de regio is vragende partij. Netanyahu wilde het niet voor april en zal het nu niet willen voor september. Tijdens coalitieonderhandelingen kan je het evenmin voorstelen. Nu zitten we dus al in november. Vanaf dan wordt Trumps herverkiezing een politieke factor.”
Insiders denken dat het plan de Palestijnen hun ambities voor een eigen staat wil doen vergeten door hen miljarden aan investeringen te beloven.
Een regering van nationale eenheid, maar zonder een premier Netanyahu
Oppositieleider Benny Gantz laat ondertussen de deur wel open voor een regering van nationale eenheid. Die zou worden gevormd tussen zijn Blauw en Wit-coalitie en de Likoedpartij van Netanyahu. Maar dat kan enkel indien Netanyahu niet het premierschap opeist. Is dat een realistisch scenario? Afwachten wat in september gebeurt. De kans dat Likoed ook in september wint is niet gering. Maar dat Netanyahu er als eerste niet in slaagde een regering te vormen, kan door de rest van zijn partij als een signaal worden geïnterpreteerd dat zijn houdbaarheidsdatum stilaan ten einde komt.
Israël: waar liep het mis?
Een akkoord moest Netanyahu een vijfde regeringstermijn garanderen. Maar er was een grote verdeeldheid tussen de ultranationalistische partij Yisrael Beitenu van voormalige minister van defensie Avigdor Lieberman en de United Torah Judaism.
Het dispuut ging voornamelijk over de militaire dienstplicht. Lieberman wil dat ultraorthodoxe joden, net zoals alle andere Israëlische burgers, dienstplicht vervullen. United Torah Judaism willen echter dat de joodse seminariestudenten een vrijstelling zouden genieten. Dat is sinds de oprichting van Israël meer dan zeventig jaar geleden altijd het geval is geweest.
Dat dispuut heeft de gesprekken voor de vorming van een nieuwe regering geblokkeerd. In Israël moet na de verkiezingen echter binnen tweeënveertig dagen een nieuwe regering zijn gevormd. Die deadline verliep eerder deze week.
