In 2015 ondertekenden Iran, de VS en andere grootmachten de Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), een deal die restricties plaatste op het Iraanse nucleaire programma in ruil voor de verlichting van sancties. Voormalig Amerikaans president Donald Trump stapte in 2018 echter uit de deal, waarna Iran zijn nucleair programma terug begon op te drijven.
Hoewel de regering van de huidige Amerikaanse president Joe Biden nu al meer dan een jaar probeert om een nieuwe deal te sluiten met Iran, blijft het vooralsnog onduidelijk of die er zal komen. Op maandag beweerde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken nog dat Iran onredelijke eisen maakte, maar Iran zelf zegt dat er nog een aantal zaken zijn die moeten worden besproken, zoals een garantie dat de VS de deal niet weer zouden verlaten, zoals in 2018. Toch zouden er de voorbije dagen tekenen zijn dat de grootmachten bijna tot een akkoord zouden kunnen komen.
Terwijl de toekomst van de overeenkomst echter nog onzeker blijft, is het wel een feit dat de Iraanse nucleaire capaciteiten intussen steeds verder werden ontwikkeld. De originele deal diende om dat nucleaire programma zodanig te vertragen, dat het land minstens een jaar nodig zou hebben om genoeg splijtstoffen te produceren om een atoomwapen te bouwen.
Die zogenaamde breakout time werd in 2015, voordat de deal van kracht ging, geschat op slechts een paar maanden. Maar sinds 2018 is die steeds korter geworden. Nu schatten analisten dat Iran slechts een paar weken nodig heeft om genoeg uranium te verrijken om een nucleair wapen te produceren, hoewel niet zeker is of het land genoeg ervaring heeft om dat ook echt zo snel te doen.
Verrijkt uranium
Uranium komt in de natuur voor in de vorm van drie isotopen: uranium-238, dat zo’n 99,27 procent van alle uraniumatomen uitmaakt, is veruit de meestvoorkomende. Uranium-235 en -234 daarentegen zijn veel zeldzamer en zijn goed voor respectievelijk 0,72 en 0,005 procent van alle uraniumatomen.
Om kernwapens te produceren, moet een land de concentratie van uranium-235 in de uraniummix verhogen (of verrijken) naar 90 procent. Om uranium in kerncentrales te gebruiken moet die concentrate slechts 3,7 procent bedragen.
Na het ondertekenen van de originele overeenkomst beloofde Iran om uranium niet met meer dan 3,7 procent te verrijken, maar sinds Trump uit de deal stapte, begon het terug te verrijken tot 20 en later zelfs tot 60 procent. Bij uranium die tot 60 procent is verrijkt, spreekt het Internationaal Atoomagentschap (IAE) al van brandstof die quasi niet te onderscheiden valt van splijtstof van wapenkwaliteit.
Het land zou nu genoeg verrijkte uranium van 60 procent bezitten om meerdere kernwapens te produceren, moest het besluiten om het verder te verrijken naar 90 procent.
De bom zelf
Maar uranium is niet het enige dat een land nodig heeft om atoomwapens te bouwen. De bom zelf is zeer complex en de raketten die gebruikt worden om ze te vervoeren spelen ook een factor.
Iran zou in theorie, althans volgens berichtgeving van de Washington Post, beschikken over de capaciteit om een simpele atoombom te bouwen, zoals Little Boy, de bom die op 6 augustus 1945 op de Japanse stad Hiroshima werd gegooid. Maar zulke bommen zijn moeilijk te vervoeren en de meeste landen die kernwapens bezitten, hebben die zodanig geminiaturiseerd dat ze op een raket kunnen worden gemonteerd.
Om een atoombom zodanig klein te maken, zou Iran nog wat meer tijd nodig hebben. Het land beschikt wel al over raketten die daarvoor gebruikt zouden kunnen worden. Die zouden een bereik van 5.000 kilometer hebben, waardoor Israël, Irans grootste rivaal in de regio, alsook heel Europa binnen het bereik van het land zouden liggen.
Nog geen beslissing
Het land zou vooralsnog geen beslissing hebben genomen om nucleaire wapens te produceren. Toch beweert het land daar capabel toe te zijn. In juli zei Kamal Kharrazi, een adviseur van de Iraanse grootayatollah Ali Khamenei, dat “we in enkele dagen tijd gemakkelijk uranium kunnen verrijken van 60 naar 90 procent”.
Die uitspraken kwamen er nadat de Amerikaanse president Joe Biden Israël bezocht. Daar beloofde hij dat de VS er alles aan zouden doen om te voorkomen dat Tehran kernwapens zou kunnen verkrijgen. De VS zou “klaar staan om alle elementen van zijn nationale kracht te gebruiken om die uitkomst te verzekeren”.
(kg)
