Volgens de Canadese bank RBC zouden de gewelddadige protesten in Irak ervoor kunnen zorgen dat elke dag maar liefst een miljoen vaten olie van de wereldwijde markt worden gehaald. Dat dreigt het nu al fragiele aanbod verder te destabiliseren.

Maandag brak in het land geweld uit, nadat Moqtada al-Sadr, een invloedrijke sjiitische geestelijke, aankondigde de politiek te verlaten. Zijn aanhangers kwamen daardoor op straat, waardoor de straten van hoofdstad Bagdad bloedrood kleurden. Er zouden tientallen doden zijn gevallen tijdens de rellen en honderden mensen raakten gewond. De aanhangers van al-Sadr vochten toen tijdens een rivaliserende sjiitische factie die door Iran wordt gesteund.

Dinsdag riep al-Sadr zijn volgers op om de protesten te staken. Hij veroordeelde het geweld en riep zijn aanhangers op naar huis te gaan. “Dit is geen revolutie want het heeft zijn vreedzame karakter verloren”, zei al-Sadr. “Het vergieten van Irakees bloed is verboden.”

Al-Sadr verliet de politiek omdat andere sjiitische leiders er sinds de verkiezingen in oktober maar niet in slaagden om de corrupte Iraakse regering te hervormen. De Iraakse president Barham Salih beweert nu echter dat de politieke crisis nog verre van gedaan is en heeft opgeroepen om vervroegde verkiezingen te organiseren, een van de eisen van al-Sadr.

Miljoenen vaten olie

Hoewel de gemoederen voorlopig zijn bedaard, bestaat nog altijd het risico op verder geweld. Volgens een anonieme bron uit de Iraakse regering, is het land immers niet in staat om de rivaliserende groepen te controleren. “De regering is machteloos om dit tegen te houden, want het leger is opgesplitst in (Iranese, red.) loyalisten en Sadristen (aanhangers van al-Sadr, red.)”, vertelde de bron aan Reuters.

En dat zou wel eens een impact kunnen hebben op de wereldwijde oliemarkt. Irak is immers de vijfde grootste exporteur van ruwe olie in de wereld. Als het geweld terug zou opflakkeren, zou dat er volgens RBC kunnen toe leiden dat er een grote hoeveelheid olie van de markt kan worden gehaald.

Dinsdag waarschuwde Helima Croft, algemeen directeur grondstoffenstrategie bij de bank, dat indien geweld uitbreekt bij productiefaciliteiten, er potentieel tot een miljoen vaten olie per dag niet zouden kunnen worden geëxporteerd. Irak is momenteel de tweede grootste olieproducent van het oliekartel OPEC, dat nu al moeite heeft om de wereldwijde vraag naar olie het hoofd te bieden. “Alles wat een invloed zou hebben op de Iraakse productie zou zeer belangrijk zijn voor de markt”, vertelde Croft aan CNBC.  

Europese energiecrisis

De impact zou ook in Europa voelbaar kunnen worden. De Europese Unie (EU) is immers van plan om in december volledig af te kicken van Russische olie: het verbond zal dan een embargo invoeren op het zwarte goud van Poetin en zijn onderknuppels. 

Het continent zal daardoor nog meer afhankelijk worden van olie uit onder andere de OPEC-landen. Rusland is momenteel de grootste leverancier van olie aan de Unie. Hoewel de Verenigde Staten (VS) en Noorwegen op de tweede en derde plaats staan, is het aandeel van Irak niet insignificant. In 2021 importeerde de EU zo’n 6,6 procent van de ruwe olie uit het land. Als Rusland, dat jaar goed voor 24,8 procent, niet wordt meegerekend in de cijfers, stijgt het Iraakse aandeel naar zo’n 8,8 procent.

(ns)