De investeringen die de Europese Unie de tweede helft van het voorbije decennium voor klimaatactie heeft gereserveerd, lagen in werkelijkheid minder hoog dan werd gemeld. Dat is de boodschap van een rapport van de Europese Rekenkamer. De Europese Unie had voorzien om tussen 2014 en 2020 minstens 20 procent van zijn totale budget voor klimaatactie te reserveren, maar die doelstelling werd volgens het rapport met ongeveer 7 procentpunt gemist.

Opgemerkt wordt dat de Europese Commissie voor die periode een investering van 216 miljard euro aan klimaatactie had gemeld. “In werkelijkheid vertegenwoordigden die bestedingen ongeveer 144 miljard euro”, merkt de Europese Rekenkamer op. “Dat zou overeenkomen met ongeveer 13 procent van het totale budget van de Europese Unie.”

Landbouw

“Niet alle gerapporteerde klimaatgerelateerde uitgaven onder de begroting van de Europese Unie bleken voor de klimaatactie daadwerkelijk relevant”, benadrukt onderzoeksleider Joëlle Elvinger. “De rapportage gebeurt vooraleer de budgetten daadwerkelijk zijn uitgegeven. Dit betekent dat de cijfers niet altijd met de realiteit overeenstemmen.”

“Met ongebruikte middelen wordt er immers in dat systeem geen rekening gehouden. Bovendien kijkt de methodologie alleen naar de potentiële positieve impact op het klimaat, terwijl ongunstige effecten niet worden ingecalculeerd.”

Elvinger verwijst daarbij onder meer naar de biologische landbouw, die inderdaad een element in de strijd tegen de klimaatverandering kan zijn. “De cijfers van de Europese Commissie houden echter geen rekening met mogelijke nadelige invloeden, zoals een dalende landbouwproductiviteit en een toename van de graanimport uit landen die minder strikte milieuregels hanteren”, luidt het.

“Het was ook in het landbouwbeleid dat de klimaatuitgaven het meest werden overschat”, stipt Elvinger nog aan. “De reële bestedingen lagen in die sector bijna 60 miljard euro lager dan werd gerapporteerd.” Daarnaast werden volgens het rapport ook de positieve bijdragen van onder meer het spoorvervoer, de opwekking van elektriciteit en de productie van biomassa vaak overschat.

Verontrustend

De Europese Rekenkamer noemt het ook verontrustend dat tijdens de nieuwe budgetperiode – die van 2021 tot 2027 loopt – wellicht met eenzelfde euvel zal moeten worden afgerekend. Er wordt dan ook gevraagd dat de Europese Commissie bij de rapportering meer aandacht zou besteden aan de reële impact van de begroting op de strijd tegen de klimaatverandering.

In de huidige budgetperiode heeft de Europese Unie zich geëngageerd om 30 procent van de totale budgetten aan klimaatactie te wijden. Bij het herstelplan dat twee jaar geleden met een budget van 800 miljard euro werd gelanceerd om de impact van de COVID-crisis op te vangen, loopt dat zelfs op tot 37 procent.

De Europese Commissie stelde echter in een reactie zich niet in de conclusies van het rapport van de Europese Rekenkamer te kunnen vinden. “Er is bij de rapportering wel degelijk van een efficiënte methodologie gebruik gemaakt”, luidt het.

“De onderliggende veronderstellingen zijn duidelijk, redelijk, transparant gecommuniceerd en correct toegepast. Bovendien werd de methodologie voor de huidige begrotingsperiode nog aanzienlijk versterkt. De rapportering zal zich hierdoor niet langer op de intenties baseren, maar wel het verwachte effect in rekening brengen.”

(jvdh)