Het Planbureau kwam gisteren met nieuwe cijfers: zij voorspellen dat de inflatie richting 8 procent zal gaan. Dat zijn cijfers die niet gezien zijn sinds begin jaren ’80. Daarbij een heel klein beetje goed nieuws: het laatste akkoord over de energie is daarbij nog niet meegerekend. Dat zou een beetje effect kunnen hebben, doordat de btw op elektriciteit daalt.

• De spilindex zou zo niet in maart alweer overschreden worden, maar mogelijks een maand later. Maar hoe dan ook blijft het aan een waanzinnig tempo gaan: in augustus 2021 en december 2021 ging men er over, en ook in februari 2022 zal diezelfde spilindex al overschreden worden.
• De kost is niet min: de pensioenen en sociale uitkeringen worden de maand nadien verhoogd, de weddes van alle ambtenaren twee maand later. De vaste contracten in de privésector verhogen iets later. Voor zelfstandigen is er geen mechanisme van automatische verhoging maar in dergelijk klimaat van inflatie moeten zij vroeg of laat ook hun prijzen optrekken.
• Zo dreigt België in een gevaarlijke spiraal terecht te komen. En erger: de buurlanden kampen niet met een soortgelijke ontsporing. Terwijl België in januari aan een cijfer van 7,9 procent zat, bleef in Frankrijk de zaak met 2,9 procent nog min of meer onder controle. De link met energieprijzen, de drijvende kracht achter de inflatie, is duidelijk.
• Want de prijzen van energie zijn meer gereguleerd met maximumtarieven voor elektriciteit bij de zuiderburen. De Franse staat houdt in eigen land dus de energiereuzen EDF en Engie in toom, terwijl in België geen plafond staat op de mogelijke superwinsten die Engie hier kan komen verdienen. Die kosten bovendien de belastingbetaler, onrechtstreeks via de inflatie en de index, handenvol geld.
• De vraag is of met de huidige stijgingen van de lonen, het mechanisme van de automatische index overeind kan blijven, of misschien tijdelijk moet gecorrigeerd worden. De werkgevers klagen nu al steen en been over de meerkost van de lonen, die in de miljarden euro’s loopt. Dat ondergraaft de concurrentiepositie van de Belgische bedrijven in de Europese markt.
• Maar daaraan raken is de doos van Pandora openen: de vakbonden zijn nog altijd woest over de wet van ’96, die de loonstijgingen los van de index stevig in een dwangbuis steekt. Doordat de index vooruit galoppeert, dreigen de loononderhandelingen straks met nog veel minder ruimte te moeten verlopen, of zelfs helemaal niet te moeten doorgaan, als er 0 procent is om over te onderhandelen. Aan de index raken, is onvermijdelijk die discussie dus ook aangaan: het een hangt vast aan het ander.
• De politieke ruimte binnen Vivaldi lijkt daarvoor onbestaande. Deze week herhaalde FGTB-topman Thierry Bodson in La Libre zijn problemen met die wet van ’96 nog maar eens. Zijn vakbond plant een grote begroting in het voorjaar, “over de koopkracht”. En tegelijk hield Bodson ook een stevig pleidooi voor een “coalitie van PS, Ecolo en PTB in 2024”, kwestie van duidelijk te maken van waar de wind waait.