Het statistiekenbureau Turkstat publiceerde vorige week de ontstellende cijfers van de inflatie in Turkije. De consumptieprijsindex, de belangrijkste graadmeter voor de dagdagelijkse levenskosten, steeg met 19,25 procent tegenover een jaar eerder.
Voeding en niet-alcoholische dranken zijn op een jaar tijd zelfs 29 procent duurder geworden. Voor veel Turkse gezinnen is het dagelijkse leven dus flink duurder geworden.
Turkije kampt intussen al een jaar of vier met een inflatie boven 10 procent. Maar een stijging van het algemene prijspeil met bijna 20 procent blijft ongewoon.
Prijsstijgingen in Turkije (augustus 2021 tegenover jaar eerder)
Waarnemers zien de economische politiek van president Tayyip Erdogan als de hoofdoorzaak. Hij geeft de voorkeur aan hoge economische groei – volgens de prognoses 9 procent dit jaar – en ziet de bestrijding van inflatie als bijzaak.
Rente verhogen of verlagen?
De Turkse centrale bank zit tussen twee vuren. De basisrente staat momenteel op 19 procent. Met de huidige inflatie is de reële rente in Turkije, de rente min de inflatie, dus negatief geworden. De centrale bank heeft nochtans eerder gezegd dat ze de reële rente positief wil houden.
Maar aan de andere kant is er de zware druk van president Erdogan. Volgens zijn visie is de hoge rente een van de oorzaken van de hoge inflatie en moet die dringend naar omlaag. Daarmee gaat de president helemaal in tegen de gangbare economische theorie, die stelt dat er geen renteverlaging, maar een renteverhoging nodig is om inflatie in te perken.
Van een centrale bank die onafhankelijk opereert van de politiek is in Turkije geen sprake. Erdogan heeft in het recente verleden al drie keer op twee jaar tijd de hoogste centraal bankier van Turkije de laan uitgestuurd, omdat ze zijn consignes niet volgden. Het mag dan ook niet verbazen dat huidig gouverneur Şahap Kavcıoğlu recentelijk hintte op een renteverlaging, eerder dan op de renteverhoging die volgens de meeste economen nodig is.
Optimistische prognoses
Wat brengt de toekomst? Volgens nieuwe prognoses van de regering zal de inflatie eind dit jaar zakken tot 16,2 procent en tegen einde 2022 tot 9,8 procent terugvallen, dus onder de psychologische kaap van 10 procent.
Maar economen vragen zich af of dat wel realistisch is, als de centrale bank van Erdogan niet tot geldverkrappend beleid mag overgaan. Er dreigt ook een zelfvoedende spiraal te ontstaan, waarbij bedrijven hogere prijzen vragen in anticipatie op een toekomstige inflatie. Dat alles dreigt de Turkse lira (1 euro is momenteel 9,84 lira) onder druk te zetten. (mah)