In het Antwerpse havengebied zijn zowat 150 klimaatactivisten de site van Ineos binnengedrongen om er het terrein te bezetten waar het chemiebedrijf een nieuwe fabriek plant. Het gaat om een initiatief van Ineos Will Fall. De actievoerders wijzen erop dat de productie van wegwerpplastic, en het sterk vervuilend productieproces, allesbehalve toekomstgericht zijn. Ze eisen dat de Vlaamse regering het project niet (langer) steunt en veeleer kiest voor circulaire, klimaatneutrale projecten.
Ineos Will Fall noemt ‘Project One’ van Ineos ‘hét voorbeeld van de foute keuzes die gemaakt worden over de toekomst van de Vlaamse industrie’.
De omstreden Ineos-topman Jim Ratcliffe maakt er geen geheim van dat hij met ‘Project One’ volop inzet op schaliegas om ethyleen- en propyleen te maken. Dat zijn bouwstenen voor onder meer wegwerpplastic. In L’Echo was hij daarover vorig jaar zeer duidelijk: ‘zonder schaliegas Is er geen ruimte voor deze investering.’
Fracking en wegwerpplastic
Het energieconcern is koploper in de schaliegassector, het bedrijf importeert de vervuilende grondstof met boten uit de VS, waar het zeer goedkoop is. Schaliegas is een soort aardgas dat gewonnen wordt uit gesteente, zowel bij de boringen als bij de verbrandingsfase is het enorm belastend voor milieu en klimaat. Nadat er heel diep geboord wordt, worden er grote hoeveelheden zand, water en chemicaliën onder hoge druk in het gesteente ingespoten om het te doen barsten. Die techniek heet fracking, en dat draagt bij tot bodemerosie – en vervuiling. Bij de winningsfase en bij het verbranden van schaliegas tijdens de productiefase komt er methaan vrij. Dat is een broeikasgas dat minstens 25 keer sterker is dan CO2.
De actievoerders klagen aan dat zowel de grondstof als de output van de geplande fabriek vervuilend en klimaatonvriendelijk zijn.
De actievoerders klagen aan dat zowel de grondstof als de output van de geplande fabriek vervuilend en klimaatonvriendelijk zijn. Plasticvervuiling is een nijpend milieuprobleem, zo’n 8 miljoen ton ervan komt jaarlijks in de oceaan terecht. Maar het heeft ook een impact op het klimaat. Recent onderzoek wijst uit dat wanneer plastic gedurende lange tijd blootgesteld aan zonlicht, bijvoorbeeld op een stort, het methaan dat gebruikt werd tijdens de productiefase opnieuw vrijkomt.
De klimaatactivisten vrezen dat de plasticfabriek de CO2-uitstoot van de haven van Antwerpen, en bij uitbreiding van Vlaanderen, aanzienlijk gaat doen stijgen.
De actiegroep Antwerpen Schaliegasvrij berekende op basis van de emmissie van een vergelijkbare ethaankraker in Pennsylvania, dat Project One, zal zorgen voor een bijkomende CO2-uitstoot van 0,8 tot 1,5 miljoen ton per jaar. Ter vergelijking: dat is meer dan de jaarlijkse uitstoot van afvalverbranding in Vlaanderen. Het is evenveel als 80.000 tot 150.000 belgen gezamenlijk uitstoten per jaar. Ineos zelf beweert dat het complex maximaal 0,75 miljoen ton CO2 per jaar zal uitstoten.
Een vergelijkbare fabriek in Pennsylvania stoot jaarlijks meer uit dan de totale afvalverbranding in Vlaanderen.
In het Schotse Grangemouth heeft het energieconcern verschillende centrales staan, waaronder ook een ethyleen- en propyleenfabriek. Volgens het Schotse milieubeschermingsagentschap is Ineos veruit de grootste klimaatvervuiler van het land.
Vlaamse subsidies en vergunning
De timing van de actie is niet toevallig, want het dossier van ‘Project One’ ligt momenteel op tafel van de Vlaamse regering, die over de omgevingsvergunning zal moeten beslissen. De Gewestelijke Omgevingsvergunningscommissie gaf vorige week een positief advies. Omdat eerdere bezwaarschriften en kleinschalige acties blijkbaar niet het gewenste effect hadden, zijn de actievoerders nu overgegaan tot het bezetten van het bewuste terrein. Ze willen er naar eigen zeggen ook ‘voor langere tijd’ blijven.
‘Er wordt altijd naar burgers gekeken om minder te vliegen of minder plastic te gebruiken. Waardevolle inspanningen, maar als de overheid de fossiele industrie blijft pamperen en nog meer plastic laat produceren zal er weinig veranderen.’
Actievoerders van Ineos Will Fall
‘Er wordt altijd naar burgers gekeken om minder te vliegen of minder plastic te gebruiken’, zegt Ineos Will Fall aan persagentschap Belga. ‘Dat zijn waardevolle inspanningen, maar als de overheid de fossiele industrie blijft pamperen en nog meer plastic laat produceren zal er weinig veranderen.’
De activisten klagen ook aan dat het project allicht zal kunnen rekenen op een pak Vlaamse subsidies. Toenmalig minister van Werk Philippe Muyters (N-VA) beloofde Ratcliffe vorig jaar tot 16 miljoen euro aan subsidies als hij de fabriek in de Antwerpse Haven neerpootte.
Bomen planten en jobcreatie
In ruil belooft CEO Ratcliffe een 400-tal jobs. Dat argument wijzen de activisten af: ‘Als de overheid wil investeren in jobzekerheid, dan moet ze dat doen in klimaatneutrale, circulaire bedrijven en sectoren.’ Bovendien moet nog blijken of er effectief zoveel jobs bijkomen. Moderne ethaankrakers, zoals dat type fabriek in de sector heet, zijn steeds meer geautomatiseerd.
Ineos heeft aan Belga bevestigd dat de activisten zich toegang tot privéterrein aan de Scheldelaan hebben verschaft door omheiningen door te knippen.
Het chemiebedrijf beweert dat het ethyleen en propyleen dat het gaat produceren niet enkel voor wegwerpplastic zal gebruiken, maar ook voor chemische producten in de auto-, bouw-, energie- en medische sector. In een interview met De Tijd zei John McNally, die Project One voor Ineos zal leiden, dat 50 procent van de productie uiteindelijk voor het maken van plastic zal dienen.
Ineos erkent dat er voor de fabriek bomen moeten worden gerooid. Het bedrijf belooft om elders bomen aan te planten ter compensatie.
Ondertussen bericht ‘Ineos Will Fall’ op hun Facebookpagina dat de politie de grove middelen inzet om de actievoerders van het terrein te verwijderen. Zo zou een Bearcat worden ingezet, dat is een zwaar bepantserd voertuig dat bedoeld is voor de Antwerpse war-on-drugs.