De mededingingsbaas van de EU, Margrethe Vestager, wil verhinderen dat online platformen zo machtig worden dat ze al hun rivalen kunnen opeten. Dat zegt ze in een interview met de Britse zakenkrant Financial Times.
Brussel werd vorige maand moet de neus op de feiten gedrukt. Een externe audit hield de Europese inspanningen om Google, Facebook en consorten in bedwang te houden tegen het licht. De ongemakkelijke conclusie was dat de gebruikte mechanismen te log zijn, en dat de techsector zo snel evolueert dat regulators niet dezelfde middelen kunnen hanteren als bij traditionele sectoren.
‘De instrumenten die nu voorhanden zijn werken niet, dus moeten er nieuwe instrumenten gecreëerd worden die doeltreffend zijn’, aldus het auditrapport.
Anticiperen op toekomstige Googles
Commissaris voor Mededinging Vestager lijkt dat advies ter harte genomen te hebben. De handhaving van de mededingingswet beschrijft ze in het interview met FT als ‘achterom kijken’. Het was tot nog toe de gebruikelijke tactiek van Brussel om de almacht van Big Tech te proberen indijken: acties uit het verleden onderzoeken, boetes opleggen en de bedrijven vragen om te stoppen met illegale acties.
Dat systeem alleen werkt te traag. Met alle vertragingsmechanismen, waar de bedrijfsjuristen gretig gebruik van maken, duurt het meestal jaren eer het verstorende concurrentiegedrag kan aangepakt worden. De schade aan de sector, en aan concurrerende bedrijven, is tegen dan al onherstelbaar.
Daarom wil Vestager het mogelijk maken voor mededingingswaakhonden om snelgroeiende techbedrijven aan te pakken, voor ze de marktdominantie bereiken van Google en co. Wie een sterk groeipotentieel heeft zal zich aan strengere regels moeten houden, zei ze aan FT. Hoe dat gemeten zal worden is vooralsnog niet duidelijk. Dat systeem moet verhinderen dat zo’n bedrijf transformeert in een onbedwingbare moloch, dat door zijn schaal en dominantie overheden tegen elkaar kan uitspelen.
‘We zullen het mededingingsrecht rigoureus blijven handhaven, maar dat gaan we aanvullen met een anticiperende dynamiek’, aldus Vestager in het interview.
Bedrijven in het vizier
Voorbeelden van bedrijven wiens groei in de kiem kan gesmoord worden door de nieuwe regels zijn Booking.com en Airbnb. Met respectievelijk een immer stijgende omzet (12,5 miljard euro) en een Amerikaanse beursgang in het verschiet, zijn dat het soort hoogvliegers die strengere verplichtingen kunnen voorgeschoteld krijgen dan hun kleinere concurrenten.
Ze kunnen bijvoorbeeld verplicht worden om gegevens te delen met kleinschaliger rivalen. Of als hun digitale platformen ook gebruikt worden door hun rivalen, mogen ze hun eigen diensten niet meer bevoordelen.
De grote uitdaging voor de EU is nu om afgelijnde criteria te formuleren voor het soort dominante bedrijven die strengere regels opgelegd zullen krijgen. De criteria moeten de invloed van het bedrijf op de markt reflecteren. Dat alles zal in de Digital Services Act staan, een langverwacht stuk wetgeving dat zal bepalen hoe online platformen gegevens moeten delen, en hoe online marktplaatsen moeten fungeren.
Glenn Fogel, de CEO van Booking.com, vertelt aan FT dat de mededingingscommissaris ‘een van de zeer weinige Europese succesverhalen in de techsector wil muilkorven’. Het online reisagentschap heeft zijn hoofdzetel in Amsterdam. Airbnb maakt zich naar eigen zeggen geen zorgen over mededingingsaanklachten.