Heel soms haalt het aanhoudende geweld in Mexico ook hier het nieuws, zoals toen vorig jaar 43 studenten verdwenen en er tientallen massagraven gevonden werden in de zuidelijke deelstaat Guerrero. Maar aan de dagelijkse moorden, ontvoeringen en schietpartijen in het land is de buitenwereld ondertussen zo gewoon dat de meeste media er geen aandacht meer aan besteden.
Toen een lokale organisatie onlangs echter aanklaagde dat er in Mexico dagelijks gemiddeld zes vrouwen vermoord worden zonder dat de politie ook maar enige moeite doet de zaken te onderzoeken, besloot het magazine Globe and Mail op onderzoek te gaan.
Racisme, een incompetente politiemacht en een ingebakken machocultuur liggen volgens de redacteur van Globe and Mail aan de basis van die gruwelijke plaag. Het fenomeen heeft zelfs zo’n proporties aangenomen dat de Mexicanen er een speciaal woord voor uitvonden en gewag van maken feminicide.
Het grootste aantal slachtoffers valt in de deelstaten aan de grens met de Verenigde Staten. Vaak zijn de vermoorde en verdwenen vrouwen van indiaanse afkomst en waren ze naar het noorden getrokken in de hoop een beter leven op te kunnen bouwen in de Verenigde Staten.
Indiaans en op zoek naar een beter leven
Vaak worden de slachtoffers zelfs niet teruggevonden. De Mexicaanse autoriteiten, die er door critici van beschuldigd worden laks op te treden als de slachtoffers een donkere huidskleur hebben, claimen ook regelmatig dat de vrouwen illegaal naar de Verenigde Staten vertrokken zijn. Die versie wordt meestal erkend door de familieleden.
Marisela Ortiz Rivera, oprichtster van een organisatie die ijvert voor de slachtoffers van het geweld op vrouwen, moest zelf uit Mexico wegvluchten. Ze werd bedreigd en een collega van haar werd beschoten en verminkt met een mes nadat haar organisatie manifestaties had georganiseerd om internationale aandacht had gevraagd voor het probleem.
Grote misdaadbendes die zich onder meer bezighouden met vrouwenhandel wilden haar op die manier het zwijgen opleggen. In plaats daarvan verhuisde ze naar de Amerikaanse grensstad El Paso en zette ze de strijd voort.
“Er zijn verschillende aspecten aan dit extreme geweld tegen vrouwen,” zegt Rivera. “Er is de machocultuur die verantwoordelijk is voor huiselijk geweld, straatgeweld en agressie tegen onbekende vrouwen. Maar er zijn ook de grote misdaadsyndicaten die rond de grens actief zijn en die vrouwen kidnappen en verkopen. En er is straffeloosheid… het is big business.”
Corruptie
De Verenigde Naties schatten dat er in Mexico jaarlijks 2.500 doden vallen als gevolg van geweld tegen vrouwen. Het Observatorio Ciudadano Nacional del Feminicidio (OCNF), een Mexicaanse hulporganisatie, spreekt van zes vrouwelijke slachtoffers per dag. Daarvan wordt slechts een kwart onderzocht door de politie en slechts 2 procent van die zaken leidt ooit tot een veroordeling.
De Mexicaanse overheid claimt dat de politie een gigantische achterstand heeft bij het onderzoek van criminele feiten. Het bureau van de Mexicaanse openbare aanklager wijt dat aan bezuinigingen en bureaucratische rompslomp.
Ondertussen lijkt niemand exacte cijfers te kunnen geven over het aantal vrouwen dat simpelweg verdwijnt. Human Rights Watch schat hun aantal op minstens 27.000 op ongeveer tien jaar tijd.
“Zonder een einde te maken aan de door en door corrupte politiek in Mexico zal er weinig veranderen,” vreest activiste Marisela Rivera. “De moorden en verdwijningen gebeuren straffeloos omdat de corruptie zo verweven is met de autoriteiten dat elk echt onderzoek een bedreiging is voor dat hele winstgevende netwerk.”