In Honkong beginnen betogers op bedrijven te focussen die ze als vijanden van de pro-democratiebeweging beschouwen. Een aantal vestigingen van Starbucks in de Aziatische stadstaat werd al gevandaliseerd. Zullen Apple en McDonald’s volgen?
De Amerikaanse basketbalfranchise NBA kwam eerder deze maand in het oog van de Chinese storm terecht. Dat gebeurde nadat een manager van een van de teams zich in een tweet solidair met de betogers verklaarde. Maar de NBA is niet alleen. Steeds meer bedrijven rijden zich vast in de valstrik die handel drijven met China onvermijdelijk spant.
Bedrijven als Starbucks, de Japanse restaurantketen Yoshinoya en de Amerikaanse spelletjesmaker Activision Blizzard lijken op het eerste gezicht weinig te maken hebben met de politieke strubbelingen in Hongkong. Maar steeds meer demonstranten zien de bedrijven als sympathisanten van het autoritaire regime in Beijing. Daarom denken sommigen dat hun vestigingen legitieme doelwitten voor boycots en vandalisme zijn.
De protestbeweging verzamelt online informatie over die bedrijven. Die berichten – vaak weinig meer dan geruchten of reacties – worden dan verspreid via mobiele apps en websites.
Starbucks, Apple en McDonald’s
Ook de druk op Apple neemt toe, al is nog geen sprake van vandalisme in zijn winkels, zoals dat bij vestigingen van Starbucks wel het geval is geweest. Starbucks zelf heeft daar weinig mee te maken, wel de Maxim’s Group, die de franchises in Hongkong uitbaat. Annie Wu Suk-ching, de dochter van de stichter van Maxim’s, zei vorige maand in een speech voor het Mensenrechtenorgaan van de VN dat de betogers ‘relschoppers’ waren die Hongkong niet vertegenwoordigen.
Apple heeft kolossale zakelijke belangen in China. Het is zijn derde grootste markt, na de VS en de EU. Nadat de staatskrant People’s Daily Apple ervan had beschuldigd de herrieschoppers te helpen om nog meer geweld te gebruiken door de app HKmap.live in zijn App Store op te nemen, besliste het management in Silicon Valley om de app te verwijderen. Die app liet volgens het bedrijf toe om ‘de politie in het nauw te drijven’ en ‘criminelen de vrije hand gaf om burgers lastig te vallen in zones waar geen politie aanwezig is’.
Dan is er nog McDonald’s dat een dilemma voor de beweging vormt. De fastfoodketen is in Hongkong overal aanwezig. Demonstranten maken graag gebruik van gratis coupons die ze aangeboden krijgen om tijdens de vaak uren durende protesten bij McDonald’s te eten. Maar dat de fastfoodketen in 2017 voor 80% in handen kwam van een conglomeraat dat eigendom is van de Chinese staat en de Amerikaanse Carlyle Group, is de activisten niet ontgaan.
Activisten zijn vaak fout of slechts gedeeltelijk geïnformeerd
De activisten zijn vaak ook fout of slechts gedeeltelijk geïnformeerd. Een oproep tot de boycot van de lokale luchtvaartmaatschappij Cathay Pacific zette weinig zoden aan de dijk. En wel om een voor de hand liggende reden. Wie van Hongkong naar het Chinese vasteland wil vliegen heeft enkel de keuze tussen Cathay en een Chinese staatsluchtvaartmaatschappij. Hetzelfde geldt voor de Shanghai Commercial Bank. Een van de vestigingen van die bank werd door vandalen onder handen genomen. Zij dachten dat de bank zijn hoofdzetel in China had. Fout gedacht, want de zetel ligt in Hongkong.