Gascentrales zijn binnen de energiesector van de Europese Unie het voorbije jaar de belangrijkste bron van emissies geworden. Gas heeft daarbij de plaats ingenomen van bruinkool. Dat blijkt uit een analyse van de gespecialiseerde denktank Ember, gebaseerd op metingen van de uitstoot van koolstofdioxide door meer dan tienduizend grote industriële installaties.
De onderzoekers stelden vast dat gascentrales vorig jaar in totaal 33 procent van de emissies voor hun rekening namen. Bij centrales op bruinkool en steenkool kon daarentegen een terugval met respectievelijk 23 procent en 27 procent worden opgetekend.
Emissiehandel
‘Het is voor de eerste keer dat gas zich als de grootste bron van emissies in de energiesector van de Europese Unie heeft opgeworpen’, aldus het rapport. ‘De Europese gascentrales hebben vorig jaar 236 miljoen ton koolstofdioxide uitgestoten. Bruinkool en steenkool kwamen uit op respectievelijk 205 miljoen ton en 154 miljoen ton.’ De onderzoekers wijzen erop dat acht jaar geleden gas in deze uitstoot slechts een aandeel van 16 procent had.
Bruinkool is de energiebron met de hoogste uitstootniveaus, maar kan historisch gezien ook op een van de goedkoopste tarieven van de sector rekenen. ‘Door de relatief hoge emissietarieven en de lage gasprijzen, was dat vorig jaar echter niet meer het geval’, stippen de onderzoekers aan. ‘Gas toonde zich daarbij de goedkoopste vorm van fossiele energie.’
Charles Moore, analist bij Ember, benadrukt dat de daling van de uitstootvolumes door steenkool samenvalt met de stijging van de tarieven voor koolstofdioxide in de Europese emissiehandel. ‘Daarnaast is er ook de grotere inzet van windenergie en zonnekracht’, zegt Moore.
‘Er is hier van een duidelijke trend sprake. Windenergie en zonnekracht verdrijven steenkool, dat de voorbije jaren relatief duurder is geworden, uit de markt. Maar de stijging van de tarieven voor koolstofdioxide heeft op korte termijn ook gezorgd dat er een grote vraag was om gas voor de elektriciteitsopwekking in te zetten. Er is daarbij ongetwijfeld sprake van een omschakeling van steenkool naar gas, aangedreven door de emissietarieven.’
De uitstoot van de gascentrales is de voorbije jaren relatief stabiel gebleven. Dat niveau bereikte zes jaar geleden 227 miljoen ton, met een piek van 250 miljoen ton twee jaar geleden. Vorig jaar vielen de emissies terug naar het niveau van vier jaar geleden. Naarmate Europa strengere klimaatdoelstellingen adopteert, zal volgens Moore het verbruik van fossiele gassen in de elektriciteitssector de volgende jaren verder afnemen.
Waarchuwing
Dat lijkt in overeenstemming te zijn met de verwachtingen van de industrie. In februari kondigde Siemens Energy aan in zijn gasdivisie tegen het midden van dit decennium 7.000 banen te zullen schrappen. ‘De elektriciteitsmarkt ondergaat een fundamentele transformatie’, benadrukte Christian Bruch, chief executive van Siemens Energy, daarbij.
‘Er is een snelle evolutie in de richting van hernieuwbare energiebronnen en uitstootarme oplossingen. Dit weerspiegelt zich in een duidelijke groei voor windenergie en zonnekracht, een status-quo voor aardgas, kernenergie en waterkracht en een daling van steenkool en olie.’
Voor Moore zou dit een duidelijke waarschuwing moeten zijn voor landen zoals Polen, die overwegen om enkele van hun verlieslatende steenkoolcentrales te vervangen door nieuwe entiteiten op gas.
‘Wanneer men vandaag het besluit neemt om een grote steenkoolcentrale door een gascentrale te vervangen, moet ermee rekening worden gehouden dat de nieuwe productie pas rond het midden van dit decennium op gang zal kunnen worden gebracht.’
‘Dit betekent wellicht dat de meest rendabele jaren door de bouwwerken verloren gaan. Op het ogenblik dat de centrales kunnen worden opgestart, dreigen ze al achterhaald te zijn omdat de nieuwe technologieën op dat ogenblik op kruissnelheid zullen zijn gekomen.’
(lb)