"In 2026 zijn we uit de rode zone", zegt De Croo, "volgende regering zal alles moeten doen", repliceert Loones in nachtelijk debat over de kernvraag: hoe het begrotingsgat dichten?

Tot kwart voor zes vanochtend duurde het laatste begrotingsdebat in de Kamer, over het cijferwerk van de regering Vivaldi. Daarbij ging het op het scherp van de snee: de oppositie van N-VA en Vlaams Belang beukte heftig in op de lastige budgettaire erfenis die de regering-De Croo nalaat. De cijfers zijn bekend: België is de op één na slechtste leerling in de EU-begrotingsklas. En de beloftes die gedaan zijn namens België aan de Europese Commissie, om toch richting een maximumtekort van 3 procent te gaan, zullen knellen als een dwangbuis voor de volgende federale ploeg. Meteen ging het interessantste deel van het debat daarover: “De volgende regering zal alles moeten doen, want bij de geloofwaardigheid van uw begroting zijn heel wat kanttekeningen”, zo haalde Sander Loones (N-VA) uit. Hij wilde vooral weten of de PS straks, in een nieuwe regering, bereid is om nu eindelijk te gaan hervormen en besparen. Maar Ahmed Laaouej (PS) haalde net op zijn beurt fel uit naar “de austeriteitspolitiek” of besparingsdrift, “die zijn mislukking heeft aangetoond”. Hij dacht luidop aan een hele ronde nieuwe taksen, om straks het gat te dichten. Premier Alexander De Croo (Open Vld) zat zo wat vast tussen N-VA en PS, en hield zijn gebruikelijke lijn aan: “Deze regering heeft heeft het al gezegd: als de volgende het tempo aanhoudt van die 0,8 procent inspanning per jaar, die wij hebben geleverd, men in 2026 uit de rode zone zal zijn. Dat is onze belofte.”

Met bijdragen van Baptiste Lambert.

In het nieuws: Een debat over de huidige begroting, maar eigenlijk ook over de volgende jaren.

De details: Tegenover een rooskleurige visie van Open Vld, met de premier en staatssecretaris van Begroting Alexia Bertrand (Open Vld) staat een kritische oppositie, maar evengoed een kritische PS. Een volgende ploeg krijgt het bijzonder moeilijk om de federale begroting opnieuw in de pas van Europa te laten lopen: het ideologisch debat zal nog feller worden dan.

Afscheid nemen hoort bij deze tijd van het jaar. Dat geldt evengoed in de Kamer, waar voor het laatst in een begrotingsdebat een aantal zwaargewichten de degens kruisten:
- Uiteraard premier De Croo, die voor het laatst volwaardig een begroting moest komen verdedigen: de kans dat hij zichzelf opvolgt als premier wordt kleiner en kleiner, met slinkende peilingen.
- Evengoed Sander Loones, de begrotingsspecialist van N-VA, die straks zonder twijfel de lijstjes van “beste Parlementslid” zal winnen: maar liefst twee staatssecretarissen moesten ontslag nemen na zijn oppositiewerk. Maar ook Loones verdwijnt uit de Kamer: hij trekt de lijst van N-VA voor het Vlaams Parlement, en wordt daar straks mogelijks beloond met een ministerschap.
- En er is Ahmed Laaouej, de charismatische en spitse fractieleider van de PS, die in de Brusselse afdeling van zijn partij twee stenen kan doen vechten, maar in Kamer wel echt weegt in debatten. Ook hij verdwijnt daar: hij trekt de Brusselse lijst en is straks een logisch gezicht in de Brusselse regering.
Onvermijdelijk kwam het trio elkaar tegen, bij de discussie over de cijfers. Daarbij kreeg Loones eerst uitgebreid de kans om het wankele eindrapport van Vivaldi nog eens heftig aan te vallen. En viseerde hij rechtstreeks De Croo:
- “Uw methode heeft gefaald. In het begin van uw regeerperiode hebt u allerlei cadeaus gegeven aan de PS, waardoor de PS niet meer wilde hervormen.”
- “U hebt gedacht dat u het slechte regeerakkoord en cours de route wel kon rechttrekken, maar met uw deelakkoorden is gebleken dat dit niet gelukt is.”
- “U dacht dat u met deze regering één team vormde en dat het allemaal wel ging goedkomen, maar we hebben hier nooit één team gezien.”
- “U hebt gedacht dat u vooral moest communiceren, maar de feiten bewijzen dat de resultaten niet volgen.”
Opvallend genoeg trok Laaouej daarop in zijn spreektijd van leer tegen wat hij “de ‘austérité’ of besparingsdrift noemde. “Die heeft in heel Europa gefaald”, zo stelde hij. “Gelukkig zijn wij die blinde eis van Europa niet gevolgd, maar hebben we in de moeilijke omstandigheden van een gezondheidscrisis en met dalende inkomsten en stijgende uitgaven, toch de gezinnen zo goed mogelijk ondersteund.” “En dat is ook de reden waarom onze economie beter uit deze crisis gekomen is dan de andere landen”, zo stelde de PS’er fier.
De Croo had het over “beloftes die zijn nagekomen”, met de gekende cijfers in de hand: “In totaal is de inspanning die op federaal niveau wordt geleverd voor 2024 nu 0,8 procent van het bbp. Wij hebben bij de Europese Commissie nu een ‘Stabiliteitstraject’ ingediend, waarin wij hebben aangegeven dat men in 2025 en 2026 opnieuw een inspanning van 0,8 procent zal leveren. Dat is niet onmogelijk, want we hebben dat nu gedaan in een economisch niet eenvoudige periode”, zo maakte De Croo zich sterk.
Bertrand, als bevoegd staatssecretaris van Begroting een van de trouwste luitenanten van de eerste minister, klopte zich op de borst: “Voor één keer ga ik de premier tegenspreken. Nee, we doen niet wat we beloofd hebben, we doen meer dan we beloofd hebben. Ja, we houden ons aan onze beloften van het Stabiliteitspact en we doen het zelfs nog beter”, zo stelde zei. “Choquerend”, vond de oppositie die hoge dosis ‘optimisme’.

De essentie: Wat met de volgende ploeg?

Echt interessant werd het toen Loones op dat ‘Stabiliteitstraject’ en de beloftes van de Belgische regering aan de Europese Commissie doorging: die 0,8 procent per jaar komt neer op zo’n 5 miljard euro extra sanering van de federale begroting, die nu dus al beloofd is, in naam van de volgende federale ploeg.
Daarbij duwde Loones vooral fors op de PS van Laaouej, de partij die onvermijdelijk in de volgende ploeg ook de toon zal zetten: “Hoeveel van die 5 miljard u wil besparen? Wil u misschien één derde besparen? De helft? 2 miljard of 3 miljard? U hebt dat beloofd aan de Europese Commissie.”
Het woord ‘besparing’ kreeg Laaouej niet over de lippen. Wel een lijstje om die 5 miljard elders te gaan halen: “Een taks op multinationals, op de grote fortuinen, op de meerwaarden, op een betere strijd tegen fiscale fraude, en door de sociale inspectie te versterken. En zelfs meer, mijnheer Loones, op voorwaarde dat we niet in de gezondheidszorg snijden, of niet in de publieke uitgaven of publieke investeringen, of geen nieuwe taks op consumptie heffen en in de zakken van de huishoudens zitten.”
Daarop duwde Loones richting de Vlaamse centrumpartijen van Vivaldi en mogelijks straks Vivaldi II, cd&v en Open Vld: “Ik hoop dat u ook hebt gehoord dat de PS enkel bereid is om die 5 miljard euro te doen indien er een hele trein belastingen op de sporen wordt gezet. Nog meer belastingen, bovenop de 5 à 6 miljard euro die er onder deze regering al is bijgekomen.”
“Mijnheer Loones, misschien moet u dat nog leren, maar de realiteit is dat je bij het maken van een regering een evenwicht zoekt. Dat is wat wij gedaan hebben tussen de uitgaven en de inkomsten”, zo kwam oud-minister Vincent Van Quickenborne (Open Vld) tussen.
De Croo zelf dook vervolgens in het debat, ook met een vooruitblik naar 2024: “Op een bepaald moment zal men een regeerakkoord sluiten. Ik hoop, mijnheer Loones, dat u daar geen jaren mee gaat wachten. Dat er in oktober 2024 een begroting is die duidelijk maakt hoe men dat zal doen. Deze regering heeft aangegeven dat als men het tempo aanhoudt van die 0,8 procent inspanning die wij hebben geleverd, men in 2026 uit de rode zone zal zijn. Dat is onze belofte”, zo stelde hij fel.
Daarop trok Loones de harde conclusie: “Het is de volgende regering die alles zal moeten doen, wat betekent dat er bij de geloofwaardigheid van uw oefening wel wat kanttekeningen te plaatsen zijn.”
Overigens is de Kamer vanmorgen alweer opnieuw begonnen, vanaf 10 uur: een hele reeks wetsvoorstellen en -ontwerpen moet nog besproken worden, morgenmiddag is er dan de finale stemming en volgt er vakantie.

Tegelijk genoteerd: Een blauw veto tegen de anti-fraudeplannen van Vincent Van Peteghem (cd&v).

Iets wat nog voor dit jaar in de pijplijn zat: een nieuw “actieplan tegen fiscale en sociale fraude” dat de minister van Financiën Van Peteghem heeft klaarliggen. Dat is ook essentieel om nieuwe inkomsten te gaan halen in de fiscaliteit, om zo de federale kas wat te spekken.
In de plannen van Vivaldi stond van bij de start als ambitie om maar liefst 1 miljard euro extra uit fraudebestrijding te puren. Daarvoor had Van Peteghem al twee a c tieplannen klaar. Deze keer wil hij nog een verruiming van de algemene antimisbruikbepaling. Dat moet ervoor zorgen dat vennootschappen en privépersonen geen misbruik meer maken van allerlei gunstregimes.
Tot nu toe zijn rechters nogal mild daarin, als zaken daarover voor de rechtbank komen. De nieuwe voorstellen van Van Peteghem zouden dat veel strakker gaan aansnoeren, en de bewijslast van de fiscus fors verminderen.
Maar de verkiezingen zijn in aantocht, en dus worden de liberalen zenuwachtig bij al die voorstellen. Vanuit Open Vld, met Van Quickenborne die de donkerblauwe kant van zichzelf herontdekt, komt er nu een duidelijk veto.
“Als we die helemaal openzetten en toelaten dat de fiscus die gebruikt, ook ten aanzien van bakkers en beenhouwers, dan is dat voor ons een brug te ver. De fiscus mag fraude opsporen, maar er mag geen bazooka gebruikt worden tegen de paraplu van een belastingplichtige”, zo stelde ‘Q’ in het begrotingsdebat, nadat Loones hem wat had geprovoceerd op dit punt.
Maar daarmee is de zaak niet weg: Van Peteghem is niet van plan om zijn actieplan zomaar op te geven. Volgend jaar komt de zaak terug. “Ik reken erop dat Open Vld zich tot de laatste seconde verzet”, zo gaf Loones nog mee.

Tegelijk genoteerd (2): De Moor bevestigt nog eens dat ze geen plaats garandeert voor alleenstaande mannen.

Het is winter, maar de staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (cd&v) blijft vasthouden aan haar instructie van deze zomer, om voorrang te geven aan gezinnen en de meest kwetsbaren, in de opvang van asielzoekers. Dat betekent dat alleenstaande mannen die een asielprocedure lopende hebben op straat kunnen belanden, ook al is dat tegen de wettelijke verplichting die de overheid heeft om opvang te voorzien.
De Raad van State floot de Moor fors terug over die ministeriële instructie, maar ze is nog steeds niet ingetrokken, zo bevestigde de cd&v’er. Niet toevallig duwden zowel N-VA als Vlaams Belang op die zaak, die de re gering fors verdeelt.
“Ik heb niets ingetrokken en mijn beleid is niet gewijzigd. Ik ben het eens met de Raad van State dat iedereen recht heeft op opvang, maar die beslissing creëert geen extra plaatsen. Wij doen dat wel, alleen kunnen we nog altijd niet iedereen opvangen en dus geef ik nog altijd voorrang aan de meest kwetsbaren”, zo stelde ze.
Groen kon niet anders dan in het debat benadrukken dat zij tegen die beslissing zijn. “Wij blijven ervoor pleiten om ervoor te zorgen dat niemand op straat moet slapen”, zo stelde Kamerlid Dieter Van Besien (Groen).

Tegelijk genoteerd (3): België pompt nu met de extra inkomsten uit Euroclear ook het begrotingscijfer voor Defensie op: plots haalt men 1,24 procent van het bbp.

Waar de superwinsten uit de vennootschapsbelasting van Euroclear allemaal niet goed voor zijn. Dat clearing house, waar honderden miljarden Russische tegoeden bevroren staan, maakt op de voorzichtige beleggingen van dat geld honderden miljoenen euro’s winst. En die winsten worden belast door de Belgische overheid: de hoofdzetel van Euroclear zit immers in Brussel.
Die ‘extra’ inkomsten heeft Vivaldi altijd integraal beloofd om “terug te geven aan Oekraïne”. Zo kan de federale overheid zowel royale humanitaire als militaire steun aan Volodymyr Zelensky geven, voor honderden miljoenen, zonder dat het uit de normale inkomsten moet komen en in feite België dus niets kost.
Een interessant bijkomend handigheidje: het percentage van het budget dat dit land spendeert aan Defensie. Dat ligt gevoelig binnen het militaire bondgenootschap van de NAVO. De NAVO vraagt al jaren dat hun lidstaten ten minste toch 2 procent van het bbp aan Defensie uitgeven, maar België raakt daar systematisch nooit aan.
Nu telt de minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) een bedrag van 611 miljoen euro, de militaire steun aan Oekraïne, ook mee in haar budget. Dat maakt dat België toch stijgt naar 1,24 procent van het bbp, in defensieuitgaven, zo blijkt uit het debat in de Kamer, na vragen van Theo Francken (N-VA) en Annick Ponthier (Vlaams Belang).
Vivaldi maakte al eerder de belofte om tegen 2035 toch die 2 procent te bereiken, al is dat dan wel aan toekomstige regeringen. Voor 2030 ligt het streefdoel al op 1,57 procent. De kans is erg groot dat de inkomsten uit Euroclear binnenkort wegvallen: de Europese Commissie heeft plannen om dat geld aan te slaan. Dat zou dan meteen ook een forse hap in de toekomst uit het Defensiebudget nemen.

Ook op de agenda: Een verbod op vluchten op korte afstand.

Vandaag bespreekt de kern ook een wetsontwerp dat voor Ecolo een groot symbolisch dossier is geworden: een verbod op vluchten binnen het Belgische luchtruim. Dat zou gelden zowel voor commerciële vluchten als voor privéjets. In Nederland voerde men een soortgelijk verbod begin dit jaar al in.
Voor Georges Gilkinet (Ecolo) is het een belangrijk punt waarmee hij straks naar de kiezer wil, als verwezenlijking. Zeker omdat het vooral toch om vluchten van privéjets gaat: volgens Gilkinet 71 procent. Hij ziet het zelfs als een “Europese primeur”.
De vraag is of Vivaldi ook volgt in de vraag van de Vlaamse regering om meteen ook dat verbod uit te breiden tot 25 kilometer buiten België. Zoniet kunnen privéjets niet meer van Antwerpen naar Wevelgem of Bièrset vliegen, maar wel nog naar Lille Lesquin of Eindhoven, die nauwelijks verder liggen, maar over de grens.

In het nieuws: Een deal vanmorgen vroeg over het Europees migratiepact in het Europees Parlement.

Een opvallende timing: in Frankrijk realiseert Emmanuel Macron met het Rassemblement National van Marine Le Pen een omstreden, want strenge nieuwe immigratiewet. En net vanmorgen komt er witte rook vanuit de Europese Unie over een veel breder project. “Er is een politiek akkoord bereikt over de vijf dossiers van het nieuwe Pact over migratie en asiel”, zo meldt het Spaanse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie.
Spanje lukte er dus nog op de valreep in om met het Europees Parlement een akkoord te vinden, voor België in januari het stokje van het voorzitterschap overneemt. De deal is meteen het resultaat van jaren onderhandelen.
Na een eerste mislukking in 2016, die volgde op de vluchtelingencrisis, deed de Europese Commissie in 2020 een nieuw voorstel. Het heeft opnieuw drie lange jaren geduurd om een politiek akkoord te bereiken, dat nog moest worden goedgekeurd door de Raad en het Europees Parlement. Dat is vannacht dus gelukt.
Het doel is om vóór de verkiezingen van juni 2024 te landen met de technische uitwerking en de zaak te finaliseren. De onderliggende reden van het succes is niet ver te zoeken: heel veel partijen beseften dat de druk van extreemrechts in heel Europa gigantisch is.
Wat is nu inhoudelijk beslist?
- De controles op de komst van migranten naar de EU worden versterkt.
- Er komen ook gesloten centra aan de grenzen om degenen die niet aan de criteria voor asiel voldoen sneller terug te sturen.
- De Dublin-regel dat het eerste land van binnenkomst in de EU van een asielzoeker verantwoordelijk is voor zijn dossier blijft behouden.
- Maar er wordt een verplicht solidariteitsmechanisme tussen de landen toegevoegd om de landen onder migratiedruk, zoals Italië of Griekenland, te ontlasten.
- Ofwel nemen de andere EU-landen meer vluchtelingen op, ofwel betalen ze een compensatie aan de grootste opvanglanden.
Heel concreet zal de “filtrage” van migranten worden versterkt. Zelfs gezinnen met kinderen jonger dan 12 jaar kunnen worden uitgezet na hun verblijf in een gesloten centrum. Dit was een uitdrukkelijke vraag van de lidstaten in de Europese Raad. Het Parlement heeft garanties verkregen over een mechanisme voor monitoring van de fundamentele rechten in deze grensprocedures.
In 2023 kwam de migratiekwestie in Europa heel fors terug op de agenda, met maar liefst 355.000 grensoverschrijdingen van de buitengrenzen van de EU, een stijging van 17%, volgens Frontex. Het EU-asielagentschap (EUAA) meldt dat het aantal asielaanvragen tegen het einde van 2023 meer dan een miljoen zou kunnen bedragen.

De reacties: Niemand lijkt echt enthousiast, op rechts en op links.

Voor België was Europarlementariër Assita Kanko (N-VA) een van de onderhandelaars. Voor haar brengt “deze overeenkomst enkele verbeteringen ten opzichte van de huidige situatie”, maar ze ziet geen echte paradigmaverschuiving: “De broodnodige grote verandering in Europa vindt helaas niet plaats op dit moment.”
Wat volgens de N-VA nog ontbreekt, is de mogelijkheid om “het asielbeleid uit te besteden aan derde landen“, zoals het Verenigd Koninkrijk heeft gedaan met Rwanda. “Kijk ook naar wat de Italiaanse premier Georgia Meloni heeft onderhandeld met Albanië. Deze landen begrijpen hoe het moet. Waarom zou dat niet mogelijk zijn op Europees niveau?” vraagt Kanko zich af.
Vlaams Belang is nog scherper: “Dit pact zal enkel voor meer massamigratie zorgen”, zegt fractieleider in de Kamer Barbara Pas (Vlaams Belang). “Nergens vinden we terug wat de essentie van een Europese asiel- en migratiepolitiek zou moeten zijn: de illegale immigratie naar onze contreien efficiënt en effectief stoppen.”
Opvallend: Vlaams Belang wil een zogenaamde “opt-out” uit het EU-migratiebeleid, voor België, naar het voorbeeld van Denemarken. Een nieuwe rechtse meerderheid in de Nederlandse Tweede Kamer stemde ook al een resolutie met zo’n vraag.
Op links is er een andere visie. Europarlementariër Saskia Bricmont (Ecolo) betreurt een akkoord “dat de fort Europa-gedachte consolideert ten koste van de mensenrechten en solidariteit”. “Dit pact staat de afname van vingerafdrukken toe van kinderen vanaf 6 jaar, naast biometrische gegevens die door de autoriteiten worden verzameld”, voegt het Ecolo-Parlementslid er aan toe, die er “fundamentele rechten opgeofferd” in ziet.
De voorzitter van de Vlaamse socialisten, Melisa Depraetere (Vooruit), is veel meer genuanceerd. Ze is verheugd “over de eerste stap om de migratie onder controle te krijgen” met “een solidaire verdeling van asielzoekers.” Ze voegt eraan toe: “Als we mensen echt willen helpen, moeten we strenger zijn tegenover degenen die geen recht hebben op asiel.”
Geen reactie van de PS op dit moment. Voorzitter Paul Magnette heeft ervoor gekozen zich te concentreren op de situatie in Frankrijk en beschuldigt Macron van “ernstig verraad”, in zijn vergaande hervorming, samen met Le Pen.

De vraag: Leidt dit nu tot een daling van de asielzoekers in België met 20.000 mensen, zoals de Moor belooft? “Absurd”, luidt de kritiek.

Aan de kant van Vivaldi verbergt de Moor haar tevredenheid niet. “We hebben een akkoord!” tweette ze. Ronkende woorden zijn daarbij gepast, volgens haar: “We maken een historische overgang naar een Europa dat de migratie onder controle krijgt.”
De staatssecretaris heeft reden tot blijdschap. Want ze had vorige week al een kostbare belofte gedaan. “Als het Europese akkoord over immigratie rond geraakt, zou België ongeveer 20.000 minder asielzoekers moeten opvangen,” had ze beloofd. België zou dus het aantal asielzoekers met twee derde moeten verminderen, volgens de berekening van het kabinet van de minister.
Volgens het verdelingsplan zou België dan maar 3,2 procent van alle binnenkomende stromen moeten opvangen, zo is de redenering die het kabinet van de Moor maakt. Maar 3,2 procent van 355.300 onregelmatige oversteken komt neer op 11.370 personen. Gedurende de eerste 11 maanden van het jaar heeft België 31.553 asielaanvragen ontvangen. “Het eerlijke aandeel van ons land vertegenwoordigt dus ongeveer een derde van het werkelijke aantal asielaanvragen,” stelt het kabinet.
De vraag of deze berekening realistisch is, blijft open. Vaststelling blijft dat de Oost-Europese landen bijna geen migranten opnemen, omdat migranten gewoon veel liever in West-Europa verblijven. Het pact zal die mentaliteit niet onmiddellijk kunnen veranderen. Bovendien ontsnappen veel onregelmatige grensovergangen aan de officiële statistieken.
Vanuit het Europees Parlement reageert Kanko. Ze vindt het “absurd om zo’n belofte te doen“, alleen al omdat “de overeenkomst nog niet volledig technisch is uitgewerkt.”

Opvallend: Een nieuwe partij? Hendrik Bogaert (ex-cd&v) begint met ‘Redelijk Rechts’. Maar het gaat wel redelijk traag.

Een naam heeft hij al, ‘Redelijk Rechts’, een logo ook, al moet daar nog aan gesleuteld, maar aan een inhoudelijk programma schrijft hij nog, en lijsten dient hij niet meer in voor juni ‘24: ziedaar het nieuwe politieke project van Hendrik Bogaert.
Bogaert was in 2019 nog lijsttrekker voor de Kamer in West-Vlaanderen en haalde daar toch 48.000 voorkeurstemmen. Zijn strijdnaam bij verkiezingen? “Straffe Hendrik”. Hij verlaat nu de partij.
Dat Bogaert in de afgelopen legislatuur niet bepaald meer actief was, is een understatement: al maanden kwam hij niet meer naar de fractievergaderingen van cd&v. Gisteren kwam in De Afspraak dan toch het verrassende nieuws: hij komt met een eigen politiek project.
Aanbiedingen van andere partijen had hij niet: “Niemand heeft aan mijn mouw getrokken, neen”, zo bevestigt hij aan deze nieuwsbrief. Met zijn voormalige voorzitter Sammy Mahdi (cd&v) maakte hij wel ‘gentlemen’s-afspraken’: hij blijft voorlopig meestemmen met cd&v en blijft dus ook in de fractie. “Tenzij ze anders beslissen, dan ga ik wel ergens achteraan in de Kamer zitten, op de laatste bankjes. Maar dat is geheel aan hen”.
Want Bogaert wil niet in conflict raken of zurig eindigen bij cd&v. Hij benadert naar eigen zeggen dan ook geen enkele mandataris van een andere partij: “Ik wil nu niet inhoudelijke compromissen gaan maken, of weer moeten schipperen, maar net inhoudelijk aan een stevig nieuw programma werken”, zo zegt hij.
Dat hij het moeilijk had met zijn oude partij is geen geheim: “Ik ben in 2019 gekozen voor cd&v maar was een stevige tegenstander van Vivaldi. Op het partijcongres heb ik daar ook tegen gepleit, en toen is met 60 procent tegen 40 toch gekozen om toch in die regering te gaan. Ik heb dat toen gevolgd, ik ben een democraat. Maar nu kies ik voor de zuiverheid”, zo zegt hij. Daarbij spiegelt hij zich naar eigen zeggen wel aan Pieter Omtzigt, de Nederlandse christendemocraat die het CDA verliet om een eigen partij op te richten.
Daarbij werkt hij aan een manifest, “maar dat is nu nog niet klaar”. In De Afspraak lichtte hij wel een tipje van de sluier: “Heel veel mensen willen niet kapitalistisch zijn, maar wel ondernemend. Ze willen sociaal zijn, maar niet socialistisch. Ze willen voor de natuur zijn, maar niet ecologisch. Ze willen niet nationalistisch zijn, maar wel trots op hun land.”
Minstens even opvallend: Bogaert neemt niet deel aan de verkiezingen. “Dat komt te vroeg, en ik wil geen fouten maken”, zo zegt hij. “Ik wil niet holderdebolder gaan werken, maar neem nu tijd, twee jaar, om dat in de luwte te doen”.
Zo vormt Bogaert in West-Vlaanderen alvast geen electorale bedreiging voor de centrumrechtse partijen daar: cd&v, maar evengoed N-VA en Vlaams Belang dreigden dan stemmen te verliezen. Quod non.
Overigens toch ook een aderlating voor cd&v in Vlaams-Brabant: geen Koen Geens (cd&v) op de lijst daar. De oud-minister en nog steeds boegbeeld van de partij kiest opvallend genoeg voor de Europese lijst, met kopman Wouter Beke (cd&v). (cv/ddw)