Zelfbenoemde experts zijn bijzonder kwetsbaar voor de illusie van kennis. Dat is de conclusie van een onderzoek van wetenschappers aan de Cornell University en de Tulane University naar de financiële kennis van een honderdtal proefpersonen. De onderzoekers stelden vast dat deze allesweters vaak blijken terug te vallen op compleet verzonnen informatie en valse feiten.

Proefpersonen die te kennen gaven over een grote financiële kennis te beschikken, bleken ook het meest geneigd te zijn om een vertrouwdheid aan te geven met een aantal financiële termen die door de onderzoekers nochtans compleet verzonnen waren, zoals pre-rated stocks, fixed-rate deduction en annualized credit.

Fictieve concepten

“De resultaten van het onderzoek geven aan dat het minder voor de hand ligt om de kennis van een individu in te schatten dan algemeen zou kunnen worden verwacht,” merkt onderzoeksleider Stav Atir, professor psychologie aan de Cornell University.

“Naarmate de proefpersonen meer overtuigd bleken van hun kennis over financiële onderwerpen, waren ze ook meer geneigd om een inzicht in de fictieve concepten te claimen.”

“Datzelfde patroon kon ook worden vastgesteld voor andere domeinen, zoals biologie, literatuur, filosofie en geografie. Hoeveel het individu beweert te weten over een specifiek concept, wordt vaak bepaald door de inschatting van de eigen kennis over de totale sector.”

Gevaarlijk

Professor Atir merkt op dat de respondenten de valse claims zelfs nog altijd bleven hanteren wanneer hen gewaarschuwd was dat een aantal termen uit de lijst compleet verzonnen waren.

“Dat het fenomeen kon worden verklaard door de overtuiging van de eigen expertise, werd bevestigd door een quiz waarin de kennis van de proefpersonen over Amerikaanse steden werd getest,” zegt Stav Atir.

“Respondenten die gemakkelijke vragen over de grote metropolen hadden gekregen, claimden ook een veel grotere algemene geografische kennis dan collega’s die geconfronteerd waren met een moeilijke onderwerpen over obscure locaties. De zelfbenoemde experts beweerden ook kennis te hebben over compleet fictieve locaties.”

“Deze illusie van kennis kan het individu ook verhinderen om zichzelf te onderwijzen in sectoren die ze naar eigen zeggen in grote mate beheersen,” stipt professor Atir nog aan.

“Dat kan tot rampzalige gevolgen leiden, onder meer wanneer de illusie van kennis betrekking heeft op financiën of geneeskunde. De illusie van kennis moet dan ook als een veel groter gevaar worden beschouwd dan onwetendheid.” (mah)