Tegen de wil van de Europese Unie in zal Hongarije voortaan met roebels betalen voor Russisch gas. Daarmee scheurt Hongarije zich los van de Europese oproep om de betalingen in euro’s en dollars voort te zetten.

Als vergelding tegen de internationale economische sancties, kwam Rusland met een ultimatum opdraven: alle Europese landen moeten binnenkort hun gasimporten in roebels betalen, in plaats van de gewoonlijke euro’s of dollars. Weigeren ze, dan zal Rusland de gaskraan dichtdraaien. Op die manier wil Poetin de roebel versterken, en de afhankelijkheid van de euro en dollar afbouwen.

Ondanks de dreigende woorden, hebben de Europese landen zich gezamenlijk sterk gehouden. Vanuit de verschillende Europese hoofdsteden klinkt vastberaden dat ze niet van plan zijn in te gaan op Poetins voorstel. Die verenigde vastberadenheid lijkt nu toch scheuren te tonen. Hongarije laat woensdag weten zich naar het Russische ultimatum te schikken. De volgende betaling voor aardgas zal er in roebels gebeuren.

“EU heeft geen rol te spelen in energiebeleid”

Dat uitgerekend Hongarije tot die beslissing komt verbaast niks. Orbán is al jarenlang een dwarsligger binnen de Unie, en de premier houdt er geen onaardige relaties op na met Moskou. Hongarije is bovendien enorm afhankelijk van Russische energiebronnen. Eerder weigerde het land ook al om een geplande Russische investering in hun enige kerncentrale stop te zetten omwille van de invasie. Volgens Orbán zouden de harde sancties van de EU zijn land economisch kapot maken.

De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken, Peter Szijjarto, zegt dat de EU “geen rol te spelen heeft” in het energiebeleid van Hongarije. Aan persagentschap Reuters laat Szijjarto weten dat een gemeenschappelijk Europees antwoord tegenover Rusland niet nodig was. Volgens de minister bepalen de landen zelf wat in de contracten wordt vastgelegd via bilaterale verdragen “en niemand heeft een zeg in hoe wij onze eigen contracten moeten aanpassen.”

De Hongaarse relaties met Rusland vormen een splijtzwam binnen de Viségradgroep, een samenwerkingsverband tussen Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije. Die groep hing sinds de vluchtelingencrisis van 2015 vrij hecht aaneen en nam regelmatig samen tegendraadse standpunten in tegen verschillende EU-voorstellen, met name over het spreidingsplan voor Syrische vluchtelingen.

Brussel en Zelensky zijn “tegenstanders”

Zondag werd de Hongaarse premier Viktor Orbán herverkozen. Het ziet ernaar uit dat die in de komende termijn zich nóg scherper zal gedragen tegenover de EU. In zijn overwinningsspeech verwees Orbán naar “de bureaucraten in Brussel” en naar Oekraïens president Volodymyr Zelensky als zijn “tegenstanders”. Volgens Euractiv zou Orbán nauwelijks felicitaties ontvangen hebben voor zijn overwinning van zijn Europese collega’s, wat aantoont dat de kloof diep zit.

Dinsdag liet de Europese Commissie ook weten dat het de opties bekijkt om een aanzienlijk deel van de EU-financiering die Hongarije ontvangt te schrappen. De Commissie komt tot die beslissing uit zorgen om de richting die de Fidesz-partij de Hongaarse rechtsstaat uitstuurt. Sinds Orbán er in 2010 aan de macht kwam heeft hij de greep van zijn partij op het Hongaarse medialandschap en de zakenwereld aanzienlijk verstevigd, waardoor er in het land sprake zou zijn van corruptie en cliëntelisme. Volgens verschillende Europarlementariërs misbruikt Hongarije Europees belastinggeld om er een corrupt systeem mee uit te bouwen. Daarom bekijkt de Commissie nu in welke mate ze die geldstromen kunnen droogleggen bij wijze van sanctie.

De relatie tussen Hongarije en de Europese Unie zit al jaren in een neerwaartse spiraal, en het ziet er niet naar uit dat Orbán van plan is een toontje lager te zingen. Het conflict met Rusland zet die spanningen nog eens op scherp.

(ns)