De krant Le Soir bracht woensdag een rapport naar buiten een spionagefilm waardig. Een hoofdrol is weggelegd voor Frank Robben, een naam die sinds het begin van de pandemie al meermaals is opgedoken. Deze keer doet hij zijn bijnaam van ‘Big Brother van het jaar’ alle eer aan.
Het draait allemaal om een nieuw idee uit de koker van Smals, de IT-dienstverlener van de overheid. De vzw voorziet in de informaticabehoeften van de overheid, voornamelijk die van de instellingen die te maken hebben met gezondheid of sociale zekerheid.
Aan het roer van Smals staat de inmiddels beroemde Frank Robben. De man die op zowat alle niveaus gaat over de gegevensverwerking, en die door het Franstalige politieke magazine Wilfried omschreven wordt als ‘despoot van de overheid’.
Robben kent iedereen, en iedereen kent Robben: van ministers tot de toplui van het Riziv en de RSZ. Hij houdt toezicht op de vergaderingen van de IT-directeuren van de verschillende federale overheidsdiensten.
Hij is de man achter de SIS-kaart en het eHealth-platform, dat de uitwisseling van informatie tussen spelers in de gezondheidszorg mogelijk maakt. Sinds het begin van de pandemie is hij lid van de taskforce Data tegen Corona. De vzw Smals gaat ook over alle IT van Sciensano’s tracering, testen en databanken. Een mooi palmares dus, en een overvolle agenda.
Het nieuwe idee heet ‘Putting Data at the Center’. Het gaat om een nieuwe kruispuntbank waar alle databanken met gevoelige gegevens van de Belgen samenkomen. Geïnteresseerde klanten zouden zowel openbaar als privaat zijn. ‘Dit is je reinste waanzin. In vergelijking is Facebook nog beter’, legt een klokkenluider uit aan Le Soir.
Het project is nog niet volledig tot stand gekomen, maar het heeft de fase van de tekentafel wel al achter zich gelaten. In elk geval zijn er al 6 consultants van Smals toegewezen aan het project, voor een toegewezen budget van ‘1 tot 2 miljoen euro’. Er is al een tool die kruisverwijzingen maakt tussen persoonlijke gegevens (zoals naam, adres, geboortedatum, enz.) enerzijds en andere vertrouwelijke gegevens (zoals gezondheids-, sociale zekerheid-, fiscale, economische, en juridische gegevens, enz.) anderzijds.
Wat doet de politiek?
Hoewel er in dit stadium nog geen kwade bedoelingen zijn aangetoond, zet een dergelijk systeem wel de deur open voor ongewenste excessen. Toegang tot, of het delen van uw vertrouwelijke gegevens, mag alleen worden toegestaan voor een specifiek doel, omschreven door de wet en volgens het proportionaliteitsbeginsel (een inbreuk op het individueel belang moet altijd in proportie zijn met het beoogde doel). Dat laatste betekent dat er niet meer acties tegen de privacy mogen worden ondernomen dan strikt noodzakelijk.
Het Smals-project beantwoordt echter niet aan een specifiek doel, het lijkt niet te beantwoorden aan het proportionaliteitsbeginsel en er bestaat geen enkele wet om zoiets toe te laten. Wat doet de politieke wereld?
Smals heeft geen mandaat van eender welk parlement, minister of departement. Als de pers er niet over praat, of wanneer klokkenluiders niet naar buiten komen, bestaat het probleem niet. Dan passeert het onder de radar.
Volgens de bron van Le Soir ‘is de politiek het overzicht in de technische discussies volledig kwijt. Technische ingenieurs hebben de macht overgenomen.’
Volgens de klokkenluider gaat het hier over IT-functionarissen bij de overheid die in de verleiding komen om gegevens met elkaar uit te wisselen. Zonder mandaat ontwikkelden ze een tool die voor veel potentiële klanten interessant zou kunnen zijn.
Het rapport dat de krant heeft kunnen inkijken, somt de gevaren op die aan deze tool zijn verbonden. Er is ook sprake van ‘een noodzakelijke wetswijziging’. Het lijdt geen twijfel dat Frank Robben voor dat laatste zijn netwerk zal uitspelen.
Smals ontkent
Gevraagd naar een reactie door L’Echo ontkent Smals categorisch de beschuldigingen van Le Soir. Een vergelijkbare projectnaam bestond wel, maar binnen de FOD Beleid en Ondersteuning. Sindsdien hernoemd onder de naam Smart Data Services, zou het project informatie verkrijgen zonder de identiteit van de betrokken persoon aan de administratie te koppelen. Bovendien zou er nog niets in productie genomen zijn.
Langs politieke zijde vroeg de Kamerfractie van Ecolo-Groen snel om een hoorzitting met Robben: ‘Verschillende databanken met publieke gegevens over sociale zekerheid, gezondheid en economie samenvoegen om burgers en bedrijven te controleren, kan niet in onze rechtsstaat. Wij willen Frank Robben dan ook zo snel mogelijk ondervragen over de democratische legitimiteit van dit project in een parlementaire commissie’, aldus Groen-Kamerlid Stefaan Vanhecke. DéFI-voorzitter François De Smet roept het parlement op om de controle over de databanken terug te krijgen.
Lees ook:
