De coronacrisis heeft aangetoond dat de EU niet over de nodige instrumenten beschikt om te reageren op een tekort aan geneesmiddelen, waarvan de productie grotendeels naar elders is overgebracht. De Commissie werkt aan een strategie om een nieuwe periode van geneesmiddelentekorten te voorkomen.

De door het coronavirus veroorzaakte gezondheidscrisis heeft duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar onze geglobaliseerde samenlevingen zijn voor tekorten. Terwijl de wereld dringend behoefte had aan paracetamol, aspirine en andere veelgebruikte geneesmiddelen om de symptomen van Covid-19 te verlichten, realiseerden de Europese landen zich iets te laat dat al hun productie naar Azië was verplaatst, waardoor er een echt tekort ontstond. In Frankrijk bijvoorbeeld kregen apotheken het bevel paracetamol te rantsoeneren, terwijl een deel van de bevolking voorraden probeerde aan te leggen.

Herhaalde tekorten

Dit bracht de EU in verlegenheid en verergerde de crisis in ziekenhuizen, die ook dringend behoefte hadden aan deze geneesmiddelen. En hoewel deze crisis qua omvang ongekend was, was het nauwelijks een op zichzelf staand geval: tussen 2000 en 2018 heeft de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (ENVI) van de EU vastgesteld dat het aantal gevallen van geneesmiddelentekorten met een factor 20 is toegenomen.

Daarom heeft de Commissie onder leiding van het Spaanse parlementslid Dolors Monsterrat (EVP) een ontwerp-verslag opgesteld “voor een farmaceutisch beleid van de EU dat beantwoordt aan de toekomstige behoeften”. “Het verslag versterkt de Europese farmaceutische strategie voor de volgende herziening en actualisering van de geneesmiddelenwetgeving van de EU, waarbij de patiënt in het middelpunt van het gezondheidsbeleid wordt geplaatst”, zo vatte zij samen. Concreet moet zij het geneesmiddelenbeleid van de EU voor 2022 actualiseren en de toegang tot voldoende voorraden waarborgen.

Afhankelijk van Azië

Dit is een moeilijke taak, aangezien 40 procent van de in Europa geconsumeerde geneesmiddelen uit China of India afkomstig is. Daarenboven produceren die twee landen 80 procent van de API’s (actieve farmaceutische ingrediënten) die voor de vervaardiging van geneesmiddelen worden gebruikt. Dus als er een breuk optreedt in de toeleveringsketen, of als een van deze landen besluit de verkoop te beperken, komt de hele farmaceutische industrie in de problemen.

De Commissie is dan ook voornemens de nationale en Europese productie op te voeren. Zo heeft Frankrijk deze zomer reeds aangekondigd dat het een nieuwe fabriek zal openen voor de productie van paracetamol. Maar er worden ook andere wegen ingeslagen, zoals een betere controle op het financiële aspect, en een grotere transparantie van de door de sector gehanteerde prijzen en de financiering van de onderzoekscentra.

Tests in heel Europa

Innoverender: De leden van het Europees Parlement stellen voor grootschalige klinische proeven op te zetten die op Europees niveau worden gecoördineerd, om de validatie van nieuwe producten te versnellen. Zij dringen er ook op aan dat de Commissie, de lidstaten en het Europees Geneesmiddelenbureau “een vroegtijdig waarschuwingssysteem voor geneesmiddelentekorten ontwikkelen, gebaseerd op een transparant en gecentraliseerd Europees digitaal platform.”

Het voltallige Parlement zal tijdens de plenaire vergadering van november over het verslag van Monsterrat stemmen.