In de nacht van 25 op 26 oktober 2025 schakelen de meeste landen in de Europese Unie over van zomertijd naar wintertijd, zoals voorgeschreven door EU-richtlijn 2000/84/EG.

De volgende landen in Europa schakelen over op wintertijd:

• Alle 27 EU-lidstaten: België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië en Zweden.
• Niet-EU-landen die de EU-regeling volgen: Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein (als onderdeel van de Europese Economische Ruimte of bilaterale afspraken).
• Verenigd Koninkrijk: Het VK schakelt ook over naar Greenwich Mean Time (GMT), in lijn met de EU-periode (ondanks de Brexit).
• Andere Europese landen: Landen zoals Oekraïne, Moldavië en delen van de Balkan (bijv. Servië, Montenegro) volgen vaak dezelfde overgang.

Dit betekent dat de klok om 3 uur ’s nachts wordt teruggezet naar 2 uur, wat een extra uur in de dag oplevert. De terugdraaiing van de klok wordt vaak geprezen om het slaapvoordeel dat men doet, maar recente onderzoeken (2020-2025) tonen meetbare negatieve effecten op gezondheid, productiviteit en economie in de Benelux en Frankrijk.

In de EU leeft al jaren een debat over het afschaffen van deze halfjaarlijkse wisseling. De Spaanse premier Pedro Sánchez pleitte recent in een video op sociale media voor afschaffing: “Het twee keer per jaar veranderen van de tijd heeft geen zin meer.” Spanje brengt de kwestie naar voren bij de EU-Raad voor Energie.

De EU stemde in 2019 voor afschaffing in 2021, maar een definitieve beslissing bleef uit omdat de EU-lidstaten het niet eens raakt over welke tijd ze permanent wilden behouden. Sommige landen wilden blijvende wintertijd en andere verkozen blijvende zomertijd.

Frankrijk steunt permanente zomertijd (59 procent publieke steun), terwijl er in de Benelux een voorkeur zou zijn voor permanente wintertijd.

Polen heropende het debat tijdens zijn voorzitterschap in de eerste helft van 2025 en pleit volgens bronnen voor een deadline in 2026, hoewel een formele deadline nog niet officieel is vastgelegd.

Impact op gezondheid

Meerdere studies op basis van Europese datasets wijzen op verstoringen door de overschakeling naar wintertijd. Een studie uit 2022 onderzocht sterftecijfers tussen 1998 en 2012 in 16 EU-landen, waaronder Nederland, België en Frankrijk. Daaruit bleek dat het aantal sterfgevallen in de twee weken na de klokverandering met 2 procent toenam. Dit komt doordat onze interne biologische klok, die bepaalt wanneer we slapen, wakker zijn, onze hormonen aanmaken en onze lichaamstemperatuur regelt, tijdelijk in de war raakt door het veranderende daglicht en een aangepaste dagindeling.

Een Fins onderzoek uit 2024 laat zien dat in de noordelijke Benelux het aantal ziekenhuisopnames door beroertes 5 tot 10 procent hoger is in de 48 uur na de klokverandering. In Frankrijk zien onderzoekers vergelijkbare trends. Een rapport van Inserm uit 2024 wijst uit dat als mensen daar elke dag 30 tot 90 minuten te weinig slapen, de gevolgen nog groter zijn: ze worden prikkelbaarder en lopen tot een week na de uurwisseling een hoger risico op ongevallen.

Jongeren en ouderen hebben het extra zwaar tijdens de klokverandering. In Frankrijk gebeuren er 10 procent meer verkeersongevallen bij tieners en 15 procent meer valpartijen bij ouderen.

Ploegendienstwerkers – zo’n 3,2 miljoen mensen volgens de Direction de l’animation de la recherche, des études et des statistiques (Dares) – lopen 25 procent meer kans op hart- en vaatproblemen. Vervolgens toont een BMJ-studie uit 2024 ook slaapongelijkheid aan bij nachtwerkers en lage-inkomensgroepen, met 11 procent meer depressiegerelateerde klachten in Denemarken; een patroon dat ook in België en Frankrijk voorkomt.

Over het algemeen zorgt de kleine verstoring van onze biologische klok – die dag en nacht, licht en donker regelt – voor vermoeidheid, minder alertheid en stemmingsklachten gedurende 1 tot 6 dagen. Dit geldt vooral in noordelijke regio’s, waar de dagen korter zijn.

Veiligheid en productiviteit op het werk

Volgens studies uit de EU en de VS, verhoogt de uurwisseling het aantal arbeidsongevallen met 6 procent en het ziekteverzuim met 1 tot 2 dagen in Frankrijk. De studies toonden aan dat de concentratiegraad 10 tot 20 procent daalt gedurende 3 to 5 dagen, wat een impact heeft op zowel de gezondheidszorg als de industrie. Rond deze periode noteren Waalse fabrieken 1 tot 2 extra ziektedagen per werknemer. Als gevolg wordt de planning van de nachtshift overhoop gegooid, wat een impact heeft op de nachtploegen. Ondanks het feit dat nachtwerkers een uur meer betaald worden, vermindert de efficiëntie over de gehele dienst. Volgens een Duitse/EU-evaluatie uit 2025 zijn Benelux-data beperkt, maar sluiten de eerste gegevens aan bij EU-trends.

Economische gevolgen voor bedrijven

Een Economica-studie uit 2024 schat voor landen als Frankrijk en Nederland jaarlijkse kosten van 750 euro per persoon door gezondheid en productiviteitsverlies bij beide wisselingen, met een bbp-daling van 0,1 tot 0,3 procent. In Frankrijk alleen al bedraagt het productiviteitsverlies in de herfstweek 200 miljoen euro. De Nederlandse logistieksector kampt ook met verstoorde planningen en productiviteitsverlies door 40 minuten minder efficiënt werk. In het Luxemburgse bankwezen zouden in deze periode 5 procent meer fouten vastgesteld worden die erop wijzen dat bankmedewerkers de regels niet correct hebben nageleefd, bijvoorbeeld door te late rapportages, ontbrekende documenten of andere nalevingsproblemen.

Maar “elk nadeel heb zijn voordeel”, dacht Johan Cruijff dan. Echter, de energiebesparingen naar aanleiding van de uurwisseling zijn marginaal: uit een EU-onderzoek uit 2024 blijkt dat de zomertijd maar 0,3 procent elektriciteit besparing oplevert, maar dat voordeel verdwijnt omdat mensen ’s ochtends meer moeten stoken. In Frankrijk is die daling volgens overheidsdata slechts 0,015 procent.

Intussen krijgen bepaalde sectoren het zwaar te verduren: de landbouw in de Benelux (zoals bijvoorbeeld de Nederlandse zuivelhandel) meldt 2 procent lagere melkopbrengst door de stress die de dieren ondervinden. Ook het Frans spoorvervoer krijgt te maken met coördinatieproblemen en ondanks het feit dat de detailhandel ’s avonds 6 procent meer omzet draait, zakt de verkoop ’s ochtends in.

Naast de economische gevolgen brengt de zomertijd merkbare maatschappelijke en milieueffecten met zich mee. De verkeersveiligheid gaat achteruit: volgens een PMC-onderzoek gebeuren er 0,7 procent meer ongelukken, vooral door de donkere avonden en vermoeidheid. In de Nederlandse havens neemt het aantal vrachtwagenincidenten met 6 procent toe. Door de extra avondactiviteiten stijgt ook de CO₂-uitstoot, waardoor het kleine beetje energiebesparing weer verloren gaat. In de VS zijn de vaststellingen nog minder rooskleurig: een studie uit 2023, gepubliceerd in Current Biology, toont aan dat de overgang naar de zomertijd dan weer leidt tot een toename van 6 procent in dodelijke verkeersongevallen in de week na de tijdswisseling.

Conclusie

Een studie voorspelt dat jaarlijks 300.000 beroertes kunnen worden voorkomen als we een standaardtijd zouden aanhouden, hetzij zomertijd, hetzij wintertijd. Experts raden aan om je slaapschema vooraf aan te passen, ’s ochtends meer te profiteren van daglicht en ’s avonds schermen te vermijden. Bedrijven kunnen de overgang vergemakkelijken door flexibele werktijden en meer thuiswerk aan te bieden in de week van de klokverandering.

De wintertijdwisseling heeft een aanzienlijke impact: gezondheidsrisico’s voor werknemers, productiviteitsdalingen en kosten die energievoordelen overschaduwen. Met hernieuwde EU-druk voor afschaffing – gesteund door Spanje en Polen – nadert mogelijk het einde van een tijdperk. Zoals het er nu naar uit ziet, roepen de data op tot aanpassing en heroverweging van deze verouderde traditie.

Volg Business AM ook op Google Nieuws

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!