Vlaams Belang had dit weekend een grote familiedag in Bobbejaanland, ter ere van het 45-jarige bestaan van de partij. Daarmee wordt herbevestigd dat Vlaams Belang geen vervelling is van het Vlaams Blok: het is één en dezelfde partij.
Een bijzonder tevreden Gerolf Annemans, oud-partijvoorzitter en stichtend lid van het Vlaams Blok ooit, feliciteerde dit weekend de nieuwe generatie bij Vlaams Belang: Chris Janssens. Die laatste is fractieleider van Vlaams Belang in het Vlaams Parlement, en wordt beschouwd als iemand die erg graag ooit de brug zou maken naar een beleidspartij: hij staat dan meteen op de eerste rij om minister te worden, mocht het ooit zo ver komen.
Maar Annemans kon dit weekend dus Janssens feliciteren: die had in De Zondag nog eens luid en duidelijk verkondigd “dat het Vlaams Blok en Vlaams Belang één en dezelfde partij zijn”. Niet helemaal onlogisch, want ook dit weekend was er een grote familiedag voor Vlaams Belang in Bobbejaanland. En daar werd net het “45-jarige bestaan van de partij gevierd”. En werd volgens de partij zelf “niet alleen teruggekeken op de geschiedenis met de oprichting van de partij in 1977 door Karel Dillen, maar werd er ook vooruit gekeken naar de toekomst”.
De generatie van Annemans en ook Filip Dewinter kan dus enerzijds gerust zijn: er verandert niets, en dat wordt alweer bevestigd: “45 jaar Vlaams Belang dat is 45 jaar op de barricaden, 45 jaar Vlaams Belang dat is 45 jaar tegen de stroom in”, zo stelde partijvoorzitter Tom Van Grieken (Vlaams Belang) voor het aanwezige publiek.
Dat zowel Janssens als Van Grieken nu zo benadrukken dat het Belang het Blok is, en omgekeerd, is een zoveelste bevestiging dat elke poging om te vervellen, en zo de deur naar het openbreken van het cordon sanitaire mislukt is. Nadat dit duo, samen met Barbara Pas (Vlaams Belang), in 2019 praatte met Bart De Wever (N-VA) over een mogelijke regeringsdeelname op Vlaams niveau, leek er een momentum om de extreemrechtse partij in een ander vaarwater te duwen, en plots in het politieke spel van coalitievorming te komen, nationaal en vooral ook lokaal.
Vlaams Belang staat even ver als het Vlaams Blok, anno 2022.
Het feit dat Van Grieken nooit intern komaf maakte met de meer radicale stemmen, figuren als Dries Van Langenhove op kop, maakt dat drie jaar later die deur naar machtsdeelname opnieuw potdicht zit: op dit moment wijst niets erop dat in 2024 er iets anders zal gebeuren dat al 45 jaar gebeurd, namelijk een doorbreken van het politieke isolement.
De 45-jarige geschiedenis van het Vlaams Belang/Blok, staat nochtans bol van interne discussies over die vraag: hoe ‘vuil’ moet de partij zijn en blijven, om uit de schutskring te breken en toch haar kiespubliek te houden? Partijen als FPÖ in Oostenrijk of de Lega in Italië, en recent opnieuw de ‘Democratische partij’ in Zweden, of de Fratelli D’Italia, lukten daar wel in. Daarbij ondergingen ze allemaal op een bepaald moment in hun partijgeschiedenis een transformatie, en maakten ze zich ‘aanvaardbaar’ voor centrumkiezers én coalitiepartners. Die voorbeelden worden ook door Vlaams Belang met veel belangstelling gevolgd.
Bovendien investeerde Van Grieken fors in het idee dat hij zijn partij ‘klaar’ wilde maken om beleidsverantwoordelijkheid te nemen: hij organiseerde verschillende studiedagen, en legde met veel energie contacten met de Poolse en Hongaarse regeringsleiders, die moeten dienen als voorbeeld.
Tegelijk wilde Van Grieken, die ondanks zijn relatief cleane imago wel vanuit de extreme vleugel van zijn partij komt, nooit de roots van zijn partij verloochenen. Dat maakt dat het altijd wat schipperen is: toen hij vorig jaar verklaarde dat “Europa dominant blank” moet zijn, beschouwde hij dat zelf intern als “een fout”. Maar tegelijk kan en wil Vlaams Belang de breuk met het verleden onmogelijk maken.
Dat houdt op zich een risico in: al in 2004 steeg de partij naar een onwaarschijnlijk hoogtepunt, met 24,15 procent van de stemmen voor de Vlaamse verkiezingen. Maar dat konden ze nooit verzilveren, en het cordon sanitaire plus interne twisten maakten dat de interesse van de kiezer verdampte. Anno 2022 staat de partij alweer op winst in de peilingen, en een mogelijke koppositie. Maar dezelfde strategische uitdagingen blijven, hoe dat verzilveren, concreet voor haar kiezers? Het Blok is inderdaad het Belang, op dat vlak.
