Het meest ondergerapporteerde nieuwsfeit van de voorbije dagen blijft ongetwijfeld het bericht dat de Chinese miljardair Jack Ma plannen heeft om met zijn bedrijf Ant Financial samen te gaan werken met de Chinese overheid. Samen willen ze de kredietscores van burgers gaan bepalen.
Het trieste einde van Jack Ma: Xi Jinping kopieert een pagina uit het Saoedische handboek
Waarom is dit belangrijk?
De Chinese autoriteiten kondigden acht jaar geleden aan een systeem te willen creëren om het gedrag van individuen en bedrijven te evalueren. Op basis daarvan zouden beloningen of sancties worden toegekend. Door de gegevens van Ant Financial - een bedrijf met 1 miljard klanten - op te vragen, lijkt een totalitair kredietsysteem nu nog slechts een kwestie van tijd.- Het lijkt er op dat Xi Jinping een pagina heeft geleend uit het handboek van de Saoedische despoot Mohammed Bin Salman (MbS). Die hield in 2017 verschillende rijke steunpilaren van de Saoedische economie wekenlang gevangen in het Ritz-Carltonhotel in Riyadh. Die families werden honderden miljoenen lichter gemaakt. MbS liet ook hun activa bevriezen en schonk hen pas de vrijheid nadat ze plechtig beloofden voortaan braaf in de door hem uitgetekende pas te zullen lopen. Wat ook geschiedde.
- Ook Ma kwam vorig jaar in aanraking met het Chinese staatsapparaat. Eind oktober had hij zich door zijn kritiek op de Chinese banksector en de regulering daarvan de toorn van de plaatselijke autoriteiten op de hals gehaald. De geplande beursgang van de Ant Group – die de grootste beursgang ooit zou worden – werd voor de Chinese machthebbers voor onbepaalde tijd uitgesteld. De oprichter van de e-commerce-gigant zelf verdween vervolgens gedurende drie maanden uit het openbare leven, wat leidde tot een reeks geruchten (ontvoering, huisarrest, zelfs de dood). Het was Jack Ma zelf die ooit stelde: “Ik denk dat onder de rijkste mannen in China, weinigen een goed einde kennen.”
- Sinds oktober zou Ma zes keer in het openbaar gezien zijn, maar steeds in onduidelijke omstandigheden. In een 43 seconden durende video, opgenomen in een school, zegt Ma: “”Ik heb gestudeerd en nagedacht, en ben vastbeslotener geworden om me aan onderwijs en openbaar welzijn te gaan wijden…” Ma is ondertussen ook het voorzitterschap ontnomen van de door hem opgerichte Hupan University, een ultra-elite business-school.
- De overheid heeft haar oog nu laten vallen op Ant Groups meest waardevolle bezit: gegevens afkomstig van de miljarden consumententransacties die het verwerkt. De technologie-intensieve analyses die daaruit voortvloeien, vormen de basis van Ants concurrentievoordeel ten opzichte van de minder technologisch geavanceerde traditionele banksector bij het nemen van beslissingen over consumentenkrediet. Maar Peking wil dat voordeel nu zelf gaan exploiteren.
- De gegevens moeten de overheid toelaten om betrouwbare burgers van deviante individuen onderscheiden. Dat gebeurt middels een zogenaamd “zwarte lijst”. Een gebrek aan beschaafd gedrag kan dan voldoende zijn om een negatieve score te krijgen. In 2018 liepen 17,46 miljoen Chinezen zo een verbod op om vliegtuigtickets te kopen. Bovendien zagen 5,47 miljoen personen zich de toegang tot de hogesnelheidstreinen ontzegd. Dat geldt tevens voor reizigers die op treinen gereserveerde zitplaatsen innemen. Patiënten die in ziekenhuizen problemen veroorzaken dreigen eveneens op de zwarte lijst terecht te komen.
- Als Ant Financial nu de persoonsgegevens van zijn miljard klanten aan de Chinese overheid moet overmaken, opdat op die manier kredietscores van Chinese burgers verder kunnen worden gemanipuleerd, ziet het er voor deze laatsten niet goed uit.
- Het is ook slecht nieuws voor beloftevolle Chinese bedrijven als TikTok. Want wanneer duidelijk wordt dat elk populair Chinees bedrijf de facto als een marionet van het Chinese staatsveiligheidapparaat moet worden beschouwd, zal de westerse drang om dit soort apps te blijven gebruiken gestaag dalen. Samen met hun beurswaarde.